Unie Królestwa Polskiego z innymi państwami w epoce nowożytnej.

Pracę chciałbym rozpocząć od określenia cenzury epoki nowożytnej.
Wśród historyków nie ma zgodności, co do tego, które wydarzenie uznaje się za początek epoki nowożytnej. Dlatego w historii można spotkać się z dwoma faktami określającymi początek nowożytność, pierwsza to upadek Konstantynopola w 1453 r, druga odkrycie przez Krzysztofa Kolumba Ameryki w 1492 r. Nie ma także zgodności co do daty oznaczającej koniec epoki nowożytnej. Za koniec uważa się : wybuch Rewolucji Francuskiej w 1789 r., lub rozpoczęcie kongresu wiedeńskiego w 1815 r.. Taka rozbieżność czasowa jest wynikiem tego, iż dla każdego historyka inne wydarzenie ma kluczowe, przełomowe znaczenie. Jednakże temat mojej pracy obliguje mnie do zajęcia się okresem od 1569 r. do 1832 r. w dziejach Królestwa Polskiego.
Królestwo Polskie w nowożytności zawarło cztery unie. Do pierwszej unii doszło
za panowania króla Zygmunta Augusta, pochodzącego z dynastii Jagiellonów. Podczas sejmu
w Lublinie w 1569 została zawarta unia polsko-litewska, która była unią realną. Na mocy Unii Lubelskiej doszło do powstania Rzeczpospolitej Korony Królestwa Polskiego
i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Nowopowstałe państwo miało wspólnego władcę wybieranego przez oba narody (polski i litewski) na drodze wolnej elekcji. Poza tym powołano wspólny Sejm walny obradujący w Warszawie. Oba państwa zobowiązały się
o prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej i obronnej, przy jednoczesnym zachowaniu odrębności militarnej, nadal istniało wojsko litewskie i polskie. Ponadto wprowadzono wspólną monetę, zachowując przy tym oddzielny skarb litewski i polski. Pozostawiono także odrębne urzędy oraz sądownictwo. Ciekawym postanowieniem było utrzymanie dotychczasowych języków urzędowych, w Polsce używano języka polskiego a na Litwie języka rosyjskiego.
Do zawarcia kolejnej unii doszło za rządów króla Zygmunta III (1587-1632), pochodzącego z dynastii Wazów panujących w Szwecji. Do zawarcia unii polsko-szwedzkiej, doszło po śmierci władcy Szwecji Jana III.. Kiedy wiadomość o śmierci ojca dociera do króla Zygmunta III wyrusza on do Szwecji aby przejąć koronę szwedzką. Warto zaznaczyć,
iż Zygmunt III był najstarszym synem zmarłego Jana III, co oznacza, że był prawowitym następca tronu szwedzkiego. Polski król wyrusza do Szwecji w 1593 aby następnie w 1594 roku objąć szwedzki tron, co doprowadziło do zawarcia unii personalnej pomiędzy Szwecją
a Rzeczpospolita. Skutkiem zawarcia unii personalnej był jedynie wspólny władca, w tej sytuacji nie mamy do czynienia z łączeniem się dwóch państw jak w przypadku Unii Lubelskiej. Po przejęciu tronu w Szwecji Zygmunt III ustanawia regenta, która miał sprawować władzę w czasie jego nieobecności. Na stanowisko regenta został mianowany Karol Sudermański, wuj Zygmunta III. Unia polsko-szwedzka trwała do 1599 roku, kiedy to Riksdag ogłasza detronizację Zygmunta III władzę jako króla Szwecji. Warto tutaj zaznaczyć, że znaczną udział w detronizacji Zygmunta III miał Karol Sudermańki, który następnie został mianowany na króla Szwecji.
Następna unia do jakiej doszło w nowożytności, była unia polsko-saska, była skutkiem wybrania na króla Augusta II Mocnego w 1697 roku, pochodzącego z saskiej dynastii Wettinów. Unia polsko-saska była unia personalną. Nawet po śmierci Augusta III Mocnego
w 1733 unia personala polski z Saksonią była dalej kontynuowana ponieważ, następnym królem został również przedstawiciel dynastii Wettinów, August III. Jednakże koniec tej unii następuje wraz z śmiercią władcy w 1763 roku.
Do zawarcia ostatniej unii doszło w niezwykły sposób. Trzeba pamiętać o tym,
że Rzeczpospolita zniknęła z mapy Europy w wyniku trzeciego rozbioru dokonanego przez Rosję, Austrię oraz Prusy. Na mocy kongresu wiedeńskiego w 1815 roku zostało utworzone
z części ziem zaboru rosyjskiego Królestwo Polskie, które stanowiło autonomiczną część Rosji. Królestwo Polskie było połączone z Rosją unią personalną. Królem Królestwa był car Mikołaj II, jednakże tak naprawdę władzę w imieniu cara sprawował namiestnik wielki książę Aleksander I . Na mocy oktrojowanej konstytucji w Królestwie Polskim została ustanowiona władza ustawodawcza, która stanowili Sejm i Senat, władza wykonawcza leżała w rękach króla. Poza tym król posiadał inicjatywę ustawodawczą. Ponadto istniała rada stanu, której zadaniem było kierowanie królestwem. Koniec unii polsko-rosyjskiej następuje w 1832, kiedy to Królestwo Polskie zostało pozbawione autonomii i włączone do Rosji.
Sądzę, że w epoce nowożytnej Rzeczpospolita zawierała wiele unii z różnymi państwami. Myślę, iż najwięcej korzyści przyniosła Królestwu Polskiemu unia z Wielkim Księstwem Litewskim , gdyż po połączeniu obu państwa Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się silnym państwem, przed którym stały ogromne możliwości. Jednakże, moim zdaniem, nie zostały one nawet w połowie wykorzystane. Mam tutaj na myśli chociażby brak wspólnego wojska, które z pewnością byłoby o wiele bardziej skuteczniejsze. Poza tym brak wspólnego skarbca oraz wspólnych urzędów, co było dużym zaniedbaniem. Nie można także nie wspomnieć o tym, iż wraz z przystąpieniem Rzeczypospolitej do unii z Wielkim Księstwem Litewskim Polska odsunęła się i od spraw Zachodu a uwikłała się w sprawy Wschodu, czego z pewnością nie można oceniać pozytywnie. Natomiast jedyną korzyścią wynikającą z połączenia Polski z unią personalną z Szwecją było przeniesienie stolicy
z Krakowa do Warszawy w 1596 roku. Innym skutkiem były roszczenia królów polskich
z dynastii Wazów o tron szwedzki, co prowadziło do konfliktów pomiędzy oboma krajami. Jak chociażby wyprawa Władysława IV do Szwecji latach 30-tych XVII wieku, aby objąć szwedzki tron. Kolejną unią do jakiej przystąpiła Rzeczpospolita była unia polsko-saska. Myślę, że najlepszym odzwierciedleniem sytuacji panującej w Polsce za panowania Augusta II Mocnego oraz w późniejszym czasie jego syna Augusta III będzie powiedzenie : ?Za króla Sasa jedz, i pij, popuszczaj pasa.? Pomimo, że August II Mocny podejmuje próby zreformowania Rzeczpospolitej, nie udaje mu się tego dokonać. Wynikało to z pewnością
z tego, iż król był bardzo słaby, co prowadzi do tego, że Polska jeszcze bardziej pogrąża się
w chaosie. Sytuacja nie ulega poprawie również za panowania Augusta III, który także był zbyt słaby aby wrażać reformy usprawniające i unowocześniające państwo. Jedyną unią, która wpłynęła na usprawnienie państwa, poza Unią Lubelska, była unia polsko-rosyjska, której skutkiem było oktrojowanie nowoczesnej jak na tamte czasy konstytucji. Ustawa zasadnicza gwarantowała Polakom wolność słowa oraz wyznania. Ponadto Królestwo Polskie uzyskało tak ważna autonomię. Jednakże istniał poważny problem ponieważ, konstytucja była bardzo często łamana, co może świadczyć o tym, iż wolność w Królestwie Polskim były prawie
w ogóle nie przestrzegane.
Sądzę, że najlepszą unią do jakiej doszło była Unia Lubelska, gdyż jako jedyna przyniosła Rzeczypospolitej prawdziwe korzyści. Szkoda tylko, że możliwości jakie się z tą unią wiązały nie zostały w pełni wykorzystane ponieważ, Polska miała realną szansę stać się bardzo silnym mocarstwem.