XX lecie międzywojenne - informacje ogólne

Filozofia
Motywacje czerpano z filozofii Nitzchego, jego motywacje do odrzucenia współczesnej kultury uznanej za zdegenerowaną. Zamiast niej Nietzsche ukazywał piękno pogańskiego świata i człowieka mocnego, dynamicznego traktującego życie spontanicznie i radośnie.

Pojęcia
Symbolizm – powstał już wcześniej, przejawiał się w malarstwie i literaturze; delikatne sugerowanie a nie nazywanie „rzeczy po imieniu”; poezja ma być wieloznaczna i ma zależeć od głębi uczuciowej odbiorcy

Kubizm – inspiratorami są wielcy malarze francuscy (Picasso, Cezanne), artysta nie powinien zadawalać się odtworzeniem powierzchni zjawisk, a ma dążyć do otrzymania i struktury; panuje chaos, reforma sztuki; Apollinaire

Formizm – brak konkretnej koncepcji i teorii; przekonanie że sztuka jest odtworzeniem rzeczywistości, gruntowna reforma sztuki; należą: Czyżewski, Witkiewicz, bracia Pronaszkowie

Futuryzm – brutalna walka przeciwko tradycji; apologia wynalazków; człowiek powinien posługiwać się intuicją i wolą a nie rozumem i wiedzą poddawać się twórczej ekstazie; kult nowoczesności; powstał we Włoszech; Marinetti,

Ekspresjonizm – zamierzał wydobyć z „zewnątrz” i wyrazistego obnażenia przez sztukę „bebechów” rzeczy, zdarzeń i emocji, przeciwnicy wojny z nieprawością, zaangażowanie artysty we współczesne życie,

Radykalizm – (futuryści) nowa sztuka dla obywateli nowej ojczyzny, wyzwolenie człowieka spod presji – tradycji, konwencji estetycznych, obyczajów moralnych i towarzyskich,

Nadrealizm – (surrealizm) zatarcie granicy między sensem i bezsensem , wykpienie modernistów, parodia wobec tradycji , Wat,

Skamander – grupa poetycka przeobrażona z Kawiarni „Pod Pikadorem”; pierwsze spotkanie w grudniu 1919; Jan Lechoń, Julian Tuwim, Antoni Słonimski; Kazimierz Wierzyński, Leopold Staff; komunikatywność autoportret autora

Awangarda Krakowska – piękno tłumu, tramwaju, miasta, bez zabawnego kontekstu, bez radości życia, traktowali serio poezje i trud artysty; Tadeusz Peiper; Julian Przyboś

Pod Pikadorem – 1918, Tuwim, Lechoń, Słonimski, Wierzyński, początek „dyktatury poetariatu”, strategia skandalu, prowokacyjny i zabawny styl, poezję i poetów zrzucano z piedestału kpiono i żartowano, utrzymali się parę miesięcy.

Przedstawiciele
Julian Przyboś – indywidualista, autotematyka, wkracza pejzaż wiejski, (Na Kołach, Gmachy, Echo, Drzewiej)

Leopold Staff – własny styl opozycyjny. Nietzchezanski kult mocy człowieka, zwartość, plastyka, opisu, przewaga konkretu nad abstrakcją (Wysokie Drzewa, Ars Poetica)

Julian Tuwim – prowokator, gorszyciel, liryki, satyry, utw. Kabaretowe, poetyka skamandrycka, komunikatywność, świat przedstawiony nie wykracza poza rzeczywistość (Mieszkańcy, Rzuciłbym To Wszystko, Bal W Operze)

Jan Lechoń – prowokator, odrzucał mity, pozory i fałsze i symbolikę przeszłości, satyry polityczne, zaprzestanie obyczaju hołdowniczego traktowania przeszłości i uwolnienie spod presji (Piłsudski, Herostrates)

Bolesław Leśmian – wiersze ballady, wiąże poglądy z filozof Nitz i bergs, język nie przybiera formy uporządkowanej, obraz świata kreuje wizję istnienia człowieka pośród uniwersum, nie uprawia poezji okolicznościowej, jest ponad aktualnością, symbolizm (Dziewczyna, Topielec, W Malinowym Chruśniaku, tomy: Łąka, Sad Rozstajny)