Domowa instalacja elektryczna- zasady bezpiecznego użytkowania, wpływ prądu elektrycznego na organizmy żywe

W naszych mieszkaniach i domach jest wiele urządzeń elektrycznych zasilanych prądem. Jest to prąd zmienny. Są to odgałęzienia od sieci ulicznej, najczęściej prowadzone pod ziemią do piwnic, skąd energia w postaci prądu trafia do naszych mieszkań. Elektryczność trafia w domach do dwóch rodzajów obwodów: w postaci oświetlenia, i w gniazdkach w ścianach. Energia elektryczna ma w domu wiele zastosowań: telewizory, komputery, lodówki, pralki i wiele innych. Wszystkie urządzenia elektryczne aby zacząć działać muszą zostać podłączone do źródła zasilania, takim właśnie źródłem jest gniazdko. Podłączając do niego wtyczkę od danego urządzenia dołączamy je do źródła zasilania.

Wtyczki i bezpieczniki
Wtyczka jest to rzecz przyłączona do przewodów wychodzących z urządzenia. Wtyczki połączone są z przewodami w obwodzie głównym. Wtyczka zbudowana jest z przewodu pod napięciem i przewodu zerowego. Przewód pod napięciem dostarcza do urządzenia prądu, który powraca do źródła przez przewód zerowy. Niektóre wtyczki posiadają też przewód uziemienia. Nie przenosi prądu, lecz służy do zabezpieczenia. Jeżeli obudowa znajdzie się pod napięciem czyli zostanie połączona ze źródłem prądu, wtedy uziemienie odprowadzi ten ładunek do ziemi.
Bezpiecznik elektryczny to zabezpieczenie elektryczne instalacji elektrycznej i odbiorników elektrycznych przed ich uszkodzeniem z powodu wystąpienia nadmiernego natężenia prądu. Większość obwodów wyposażonych jest w bezpiecznik, czyli w automatyczny wyłącznik.
Wyróżniamy bezpieczniki takie jak:
topikowe wykonane z drutu przetapiającego się przy określonym natęzeniu prądu lub dla bezpieczników o małym natężeniu prądu jako dwóch przewodów zlutowanym lutem o niskiej temperaturze topnienia.
gazowydmuchowe – stosowane w sieciach SN – średnich napięć, w których podczas zadziałania zapala się łuk elektryczny, a on z kolei powoduje reakcję warstwy gazującej, która ten łuk gasi.

Kable i przewody
Zgodnie z obowiązującymi normami w domowych instalacjach elektrycznych stosuje się systemy sieciowe TN-S z przewodem ochronnym (żółtozielone przewody). Żyły przewodów mogą być wykonane z miedzi bądź aluminium. W instalacji jednofazowej stosuje się przewody trzyżyłowe (faza, zero ochronna), a w obwodach trójfazowych pięciożyłowe (3x faza,1 ochronna 1 zero). Wszystkie przewody powinny być izolowane.

Instalacja elektryczna
Energia elektryczna dostarczana jest do domu z sieci elektrycznej. Płynie przez skrzynkę z bezpiecznikami i rozdziela się na dwa typy obwodów. Do oświetlenia i do gniazd. W gniazdach włącza się urządzenia do obwodu. Ilość energii elektrycznej dostarczanej do domu mierzy licznik. Jest to zazwyczaj mały silnik, połączony z urządzeniem liczącym. Zegar w liczniku pokazuje, ile zużyto prądu. W wielu krajach energia elektryczna jest tańsza w nocy, kiedy zapotrzebowanie na nią jest mniejsze.

Zasady bezpiecznego użytkowania
Nie dotykać gołymi rękami nieizolowanych części obwodu elektrycznego.
Nie dokonywać żadnych napraw elektrycznych, gdy urządzenia lub przewody znajdują się pod napięciem
Używać do pracy przeznaczonych do tego celu izolowanych narzędzi
Gdy pojawi się dym w instalacji elektrycznej nie dotykać, ani nie polewać tego wodą, najlepiej zadzwonić do elektryka w celu uzyskania pomocy.
W razie wymiany instalacji elektrycznej należy odciąć od niej prąd.

Pierwsza pomoc w razie wypadku
Ratownik powinien podjąć akcję ratunkową jak najszybciej i prowadzić ja aż do przybycia lekarza. Powinien:
Uwolnić człowieka porażonego spod napięcia.
Rozpoznać stan zagrożenia porażonego
Pierwsza pomoc składa się z dwóch zasadniczych elementów:
Zabiegów ożywiających.
Opatrzeniu obrażeń.
Zabiegi ożywiające dotyczą porażonych, u których uległy zaburzeniu funkcje układów decydujących bezpośrednio o życiu, tj. układu oddechowego, krążenia krwi i odśrodkowego układu nerwowego. Na zabiegi te składają się:
Przywracanie i podtrzymywanie drożności oddechowej;
Sztuczne oddychanie;
Sztuczne krążenie z równoczesnym oddychaniem.
Opatrzenie obrażeń polega na zabezpieczeniu oparzeń skóry, złamań, zwichnięć, zranień i krwotoków, stłuczeń itd. do chwili podjęcia właściwego leczenia przez lekarza.

Wpływ prądu elektrycznego na organizmy żywe
Człowiek narażony na działanie prądu elektrycznego, może doznać pewnych obrażeń. Obrażenia te są skutkami działania prądu, które mogą mieć naturę
fizyczną - takie jak poparzenia,
chemiczną - mogą to być zmiany elektrolityczne, a także
biologiczną - przykładem tu mogą być zaburzenia wykonywania czynności.
To jakie działanie u człowieka wywołuje prąd elektryczny, zależy bezpośrednio od tego, czy jest to prąd stały, czy zmienny. Przepływ prądu elektrycznego przez ciało powoduje powstanie pola elektrycznego, które to może unosić takie cząsteczki, zmieniając w ten sposób stężenie jonów w komórkach. Odpowiednie stężenie jonów w komórkach potrzebne jest do ich prawidłowego i dobrego funkcjonowania.

Człowiek może jednak wytrzymać pewne natężenia prądu, bez żadnego odczucia jego przepływu.
Dla mężczyzny wynoszą one:
prąd stały - 5 mA
prąd zmienny - dla częstotliwości 50 - 60 Hz, jest to natężenie ok. 1,1 mA
Natomiast dla kobiety:
prąd stały - 3,5 mA
prąd zmienny - 50 - 60 Hz - 0,7 mA

Prąd przemienny jest o tyle niebezpieczny, ponieważ powoduje skurcz mięśnie w czasie przepływu. Jest to np. Zaciśnięcie dłoni na przewodzie przez który jesteśmy podłączeni do obwodu. Pod wpływem przepływu prądu, mięśnie w palcach kurczą się powodując silniejszy uścisk, co prowadzi do jeszcze groźniejszego porażenia.
Bezpośrednio to, jakie skutki w organizmie spowoduje przepływ prądu zależy przede wszystkim od jego rodzaju (stały, czy zmienny), od jego natężenia, oraz od czasu w czasie którego organizm został poddany jego działaniu.
Jeśli znamy powyższe zagrożenia i wiemy jak się przed nimi uchronić niema żadnego problemu co do używania prądu w domu. Aby wykonać nawet najprostszą naprawę powinno się znać podstawy związane z elektryką. Bez nich może się to dla nas źle skończyć,np. poparzeniem, zapadnięciem w śpiączkę, lub co najgorsze śmiercią.