Doktor Judym jest bezkompromisową postacią o społecznikowskich pasjach.Judym czuł silne powołanie do niesienia pomocy biednym?jako że sam pochodził ze skrajnej biedoty i chociaż brzydził się zacofania tych ludzi to czuł się odpowiedzialny za ich losy.Postanowił uczynić z siebie ich wybawiciela?gotów był poświecić własne dobro by móc walczyć ze społeczną krzywdą.Miał szczytne? idealistyczne wyobrażenie na temat powołania lekarza.Wygłaszając mowę na spotkaniu lekarskim u doktora Czernisza przekreśla niejako swoje plany związane z poprawą bytu ??biedoty warszawskiej??.Przekonuje się o tym owierając własny gabinet lekarski?podczas pół rocznej działalności do doktora nie przychodzi żaden pacjent.Czuje się niezrozumiany przez społeczenstwo?zamyka się w sobie.Nękany problemami finansowymi?za namową doktora Węglichowskiego decyduje się opuścić Warszawę i wyjechać do Cisów.
W Cisach doktor Tomasz stara się wcielić swoje idee niesienia pomocy biedocie.Walczy zaciekle o poprawe higieny ?o zlikwidowanie stawów będących przyczyną malarii:??Otóż ja panu dyrektorowi krótko powiem:przeciwko temu? co się tutaj robi? ja kategorycznie protestuję??Protest ten? wyrazony słowem i czynem?chwyceniem za kark Krzywosąda i zanurzeniem go w zamulonym stawie zmusza Judyma do opuszczenia Cisów?co zresztą nie przychodzi mu łatwo.Zakochany w Joannie?targany wyrzutami? że być może postąpił pochopnie?przeżywa chwile zwątpienia.Jedak wola walki i siła ducha nie pozwala Judymowi na osobiste szczęście?na miłość.
W podanych fragmentach ukazana została postać doktora Judyma o cechach pozytywisty i romantyka.Działając w myśl pozytywistycznego hasła niesienia pomocy najuboższym próbuje zmienić otaczającą go rzeczywistość. Wszędzie gdzie się pojawił natychmiast zauważał krzywdę i nieszczęście ludzkie.Młody lekarz bez reszty poświęca się tym celom?a za swoje działania nie oczekuje zapłaty.O romantyźmie Judyma świadczy-bunt?gniew?pasja? bezkompromisowość?poświęcenie własnego szczęścia dla szczytnych idei .
.Doświadczenia Judyma związane z Warszawą a następnie z uzdrowiskiem w Cisach?gdzie między innymi przeżył swoją wielką miłość?wzbogaciły tego bohatera o nowy bagaż doswiadczeń?jest już innym człowiekiem?niż ten nie okrzesany?porywczy młodzieniec z Warszawy czy Cisów.Jest gotowy do walki ze złem tego świata co udowadnia pracując w Zagłębiu? czuje się gotowy do wzięcia odpowiedzialności za los innych.Samotnik z wyboru? odnajduje swoje przeznaczenie w niesieniu pomocy potrzebującym:??Nie mogę mieć ani ojca?ani matki?ani żony ani jednej rzeczy którą bym przycisnął do serca z miłością? dopóki z oblicza ziemi nie znikną te podłe zmory??.Odrzuca miłość Joanny?boi się że uczucie do niej mogłoby zniweczyć cel jaki sobie w życiu wyznaczył.Rozstanie z ukochaną Judym przeżwa bardzo mocno?czuje się rodarty wewnętrznie co symbolizuje rozdarta sosna?opisana w ostatniej scenie powieści.
Rozstania doktora Tomasza Judyma są bardzo bolesne.Opuszczajac Warszawę? Cisy?Joannę pozostawia za sobą nie spełnione nadzieje?równocześnie staje się coraz silniejszy?jest gotowy do walki ze złem które go otacza