Osiągnięcia cywilizacyjne Arabów w dziedzinie nauki. Sztuka arabska

KULTURA, NAUKA I SZTUKA ARABSKA
Rozwój cywilizacji arabskiej ma ścisły związek z podbojami Arabów i powstaniem na podbitych terenach imperium arabskiego. Mocarstwo arabskie zostało stworzona na terenach gdzie była wysoko rozwinięta kultura oraz bogate tradycje cywilizacyjne (np. Egipt, Mezopotamia, część Europy, Afryka północna)
Arabowie nie niszczyli dorobku podbitych krajów, lecz go przejmowali i wzbogacali swoimi osiągnięciami. Dorobek innych kultur potrafili wykorzystać dla własnych potrzeb. Wchłaniając osiągnięcia różnych narodów Arabowie potrafili je upowszechniać i stali się tym samym pośrednikami między różnymi cywilizacjami.

Osiągnięcia Arabów w dziedzinie nauki.

1. Astronomia.
W średniowieczu największy wpływ na rozwój astronomii miały dokonania astronomów islamu i prowadzone przez uczonych europejskich poszukiwania doskonalszej wersji systemu Ptolemeusza ( które zaowocowały ostatecznie modelem Heliocentrycznym Mikołaja Kopernika)
Uczeni islamu wnieśli duży wkład w rozwój astronomii sferycznej, co odzwierciedla terminologia przejęta z języka arabskiego: zenit, nadir, azymut.
W krajach islamu funkcjonowały również duże obserwatoria astronomiczne, wyposażone w instrumenty (astrolabium) i mające liczny personel. Do najbardziej znanych zalecza się obserwatorium w Maladze i w Samarkandzie.

Najważniejsi astronomowie:
- Abdal-Rahmana al-Sufie - krytyczna rewizja "Almagestu" w X wieku
- Habit Ben Qurra - przekształcił teorię Ptolemeusza o rozbieżności między obserwowaną wartością precesji a błędną wartością w IX wieku
- Muhammad al.-Battani - poprawił parametry modelu geocentrycznego, stworzył tablice astronomiczne, które były wykorzystywane przez astronomów europejskich
- Al. Zaqalie - stworzył tablice toledańskie

2. Matematyka.
Arabowie mieli także bardzo ważny wkład w procesie rozwoju matematyki. To oni stworzyli dwie nowe dziedziny matematyki - algebrę i trygonometrię. I choć nie oni wymyślisi "cyfry arabskie" to oni je upowszechnili. Jednym z najważniejszych matematyków był
Al Chwarzimieg.

3. Medycyna.
Szacuje się, że Arabowie byli twórcami co najmniej 70 prac z zakresu medycyny. Lekarze arabscy wprowadzili także innowacje w szpitalach - bimaristanach. Niektóre z nich specjalizowały się w chorobach umysłowych, gdzie stosowano nowoczesne metody, np.: muzykoterapię. Arabowie zapoczątkowali rozwój przemysłu farmaceutycznego, produkowali różne maści, leki, czy też pachnidła. Najważniejszymi medykami świata arabskiego są:
- Razes - encyklopedysta medyczny,
- Awicenna (Ibn Sina) - lekarz i filozof, autor podręcznika medycyny "Canon medicinae"
- Ibn Al-Baitar - opisał 1400 sposobów leczenia

4. Fizyka.
Postęp dokonany w dziedzinie optyki jest jednym z głównych wkładów nauki arabskiej w fizykę. Prace Ibn al Haythama pozwoliły zrozumieć odbicie i załamanie światła oraz powstawanie tęczy.

5. Chemia.
Arabowie odkryli proces destylacji i krystalizacji.

6. Filozofia.
Zainteresowanie islamem spowodowało z kolei rozwój studiów filozoficznych. Na skutek kontaktu z filozofią grecką w Syrii ogromną popularnością cieszyły się przekłady dzieł filozofów greckich. Ceniono zwłaszcza Arystotelesa i Platona. Właśnie dzięki tym dwóm wielkim uczonym stworzyli wysoce rozwiniętą filozofię i logikę.

7. Literatura i Piśmiennictwo
Alfabet arabski - alfabetyczne pismo używane do zapisu języka arabskiego. Powstało z nabatejskiej odmiany pisma aramejskiego. Istnieje wiele odmian pisma arabskiego, do najważniejszych należą pismo kwadratowe i okrągłe. Charakterystycznymi cechami pisma arabskiego jest to, że jest ono zapisywane z prawa na lewo, ma 18 podstawowych znaków, które po uzupełnieniu jedną, dwiema lub trzema kropkami tworzą 28 liter oznaczających spółgłoski, samogłoski są w piśmie arabskim pomijane.
Dekoracyjne zapisywanie wersów Koranu doprowadziło w ciągu ponad 1400 lat do powstania wielu szkół kaligrafii.

Zgodnie z zaleceniami islamu Arabowie pilnie studiowali swą świętą księgę - Koran. Dało to początek językoznawstwu, nauce gramatyki a także prawa. Opieką otaczano poezję. Poeci zaś zdobyli sobie bardzo silna pozycję w społeczności arabskiej. Spośród gatunków rozwinęły się zwłaszcza panegiryk i satyra, które to wykorzystywano jak środek walki politycznej.

Sztuka Arabska

1. Rzeźba, malarstwo i muzyka.
Rozwój malarstwa i rzeźby został zahamowany przez czynniki religijne. Islam uważa bowiem, iż wszelkie próby artystycznego przedstawiania postaci ludzkich i zwierzęcych stanowią naigrawanie się z dzieła Allaha i prowadzą do bałwochwalstwa. Jednakże znaleźli się w islamie także miłośnicy malarstwa, którymi byli głównie przywódcy świata arabskiego, jednak nie chcąc narażać się na gniew społeczeństwa muzułmańskiego, ozdabiali oni obrazami wyłącznie swe prywatne posiadłości i rezydencje. Tak czynili przedstawiciele:
- Umajjadów (661-750)
- Abbasydów (750-775)

Za grzeszne teksty Szareckie uważają także muzykę, zakaz ten nie był jednak nigdy powszechnie przestrzegany. Na muzykę arabską silnie wpłynęły starożytne kultury: perska i akadyjska. Centrum twórczości muzycznej w świecie arabskim jest Kair.

2. Architektura.
Spośród wielu form twórczego wyrazu, piewcy kultury arabskiej najbardziej upodobali sobie bogato zdobioną architekturę. Niemal na każdym kroku spotykamy się z zabudową pokrytą arabeską, a więc mozaiką z ornamentem, w który dodatkowo wplatane jest pismo. Jeśli mowa o arabesce oraz o mozaice arabskiej w ogóle, to warto pamiętać, że wszelkie wyrażane przez nie treści, mają charakter abstrakcyjny, odbiegający od prawdziwych zdarzeń czy sytuacji. Tym samym, twórcy tworząc swe dzieła dawali wyraz swym fantazjom oraz swej wyobraźni. Im mozaika czy ornament były bardziej skomplikowane, udziwnione czy odrealnione, tym lepiej.

Architektura arabska to przede wszystkim budownictwo sakralne. Budowano świątynie zwane meczetami, o charakterystycznych wieżyczkach zwanych minaretami. Najważniejszymi świątyniami tamtego okresu to:
- Meczet w Kordobie wzniesiony przez ród Umajjadów - wzniesiony w X stuleciu, jest największym osiągnięciem sztuki muzułmańskiej
- Meczet Al.-Azhar w Kairze - wzniesiony w X wieku
- Meczet w Sewilli - zbudowany na planie kwadratu

Zabytkiem architektury arabskiej są również pałace. Najsławniejszym pałacem arabskim jest pałac Alhambra - wspaniała twierdza mauretańskich władców, arcydzieło rzemiosła budowlanego. Pałac poraża, ale jednocześnie zachwyca mnogością, wręcz labiryntem licznych krużganków, dziedzińców, arkad, kolumn czy sadzawek. Niezwykły jest także sposób zdobienia ścian rezydencji. Dominują misternie wykonane wzory koronkowe oraz barwne płytki glazurowane. Niecodzienne są także dekoracje tzw. stalaktytowe wieńczące sufity, sprawiające wrażenie rozświetlonych gwiazd. Przechadzając się po rezydencji Alhambra ma się wrażenie niezwykłej prawdziwości słów: Nie ma okrutniejszej rzeczy w życiu niż być ślepcem w Grenadzie.

Arabowie budowali również łaźnie nazywane Hamman. Podobnie jak w przypadku starożytnych łaźni rzymskich, tak i te arabskie, służyły w pierwszej kolejności wypoczynkowi, relaksowi oraz dbaniu o higienę. I analogicznie jak w rzymskich termach, tak i w hammamach, czciciele Allacha spotykali się by móc oddać się rozrywce, korzystając z tamtejszych klubów czy kasyn. Jako budynki użyteczności publicznej, łaźnie muzułmańskie były budowane z przepychem, oraz bogato zdobione.

Jeszcze innym typem budowli wznoszonych przez islamistów były karawanseraj, czyli rodzaj zajazdów dla pielgrzymujących lub dla przemieszczających się karawan kupieckich. Jednym z najbardziej znanych karawanseraj wzniesionym w IX stuleciu i stosunkowo dobrze zachowanym po dziś dzień, jest Rabat-I-Malik.

Osiągnięcia cywilizacyjne Arabów, które przetrwały do dziś
1. Algebra i trygonometria.
2. Rozpowszechnienie cyfr "arabskich"
3. Przetłumaczenie i rozpowszechnienie dzieł greków dzięki czemu możemy je podziwiać i analizować do dziś.
4. Odkrycie krystalizacji i destylacji
5. Przepiękne, bogato zdobione meczety.