Lekcja - ogniwa, fazy, części, sytuacje

KLASYCZNA STRUKTURA LEKCJI:
1. Powitanie.
2. Sprawdzenie obecności.
3. Sprawdzenie pracy domowej.
4. Nawiązanie do tematu.
5. Podanie tematu.
6. Realizacja tematu.
7. Podsumowanie lekcji, synteza lekcji. Zastosowanie osiągniętej wiedzy i umiejętności w odniesieniu do innych przekazów kultury i innych dziedzin sztuki; utrwalenie.
8. Zadanie i wyjaśnienie pracy domowej (praca domowa nie powinna przekraczać możliwości wychowanka).

Ogniwa lekcji wg. Okonia:
1. uświadomienie uczniom celów i zadań kształcenia w celu wytworzenia pozytywnej motywacji do nauki,
2. zaznajamianie z nowym materiałem (może przybierać postać poznawania bezpośredniego lub pośredniego rzeczywistości. Treścią nowego tematu są nazwy (słowa, które oznaczają dany przedmiot lub zjawisko, fakty, informacje o zdarzeniu) i umiejętności, aby je przyswoić trzeba rozumieć pojęcia i prawidłowości (zasady i reguły),
3. kierowanie procesem nabywania pojęć, kształtowania pojęć (zadaniem nauczyciela jest kształtowanie pojęć jasnych, wyraźnych, operatywnych (włączamy je w język czynny, potrafimy się nimi posługiwać),
4. kierowanie procesem poznawania prawidłowości (systematyzowanie i utrwalanie wiedzy),
5. proces przechodzenia od teorii do praktyki oraz kształtowanie umiejętności i nawyków,
6. zajęcia praktyczno ? wytwórcze w celu wytwarzania przedmiotów oraz zmian w otoczeniu,
7. sprawdzanie i ocena osiągniętych przez ucznia kompetencji.

Proces kształcenia obejmuje następujące ogniwa:
? cele, które mają wskazywać drogę realizacji kolejnych zadań dydaktycznych,
? warunki ? są dobierane w zależności od celów,
? środki pracy ? są dobierane w zależności od celów,
? wyniki działania ? poziom kompetencji, które winny być osiągnięte poprzez realizację zadań dydaktycznych.

Fazy kształcenia:
1. spostrzeganie poprzez obserwację (poprzez zmysły),
2. myślenie (myślenie abstrakcyjne),
3. działanie (praktyka).

Każda część lekcji składa się z sytuacji dydaktycznych:
- część przygotowawcza składa się z 3 sytuacji dydaktycznych:
1. czynności organizacyjne, czyli kontrola obecności, przygotowanie środków (materiałów) dydaktycznych,
2. kontrola pracy domowej,
3. wprowadzenie do nowego tematu;
- część podstawowa (główna) składa się z różnej liczby sytuacji dydaktycznych, w zależności od rodzaju prowadzonej lekcji;
- część końcowa składa się z 3 sytuacji dydaktycznych:
1. powtórzenie i utrwalenie materiału,
2. zadanie i omówienie pracy domowej,
3. czynności porządkowe.

Rodzaje lekcji:
1. problemowa ? odkrywanie,
2. podająca ? przyswajanie,
3. eksponująca ? przeżywanie (np. lekcja humanistyczna, rzeźba, malarstwo),
4. ćwiczeniowa ? kształtowanie umiejętności i nawyków,
5. operacyjna ? działanie (nauka zawodu, rysunku itp.),
6. mieszana ? może się składać ze wszystkich rodzajów lekcji.

Typ, rodzaj i budowa lekcji zależą od:
1. przedmiotu nauczania, czyli treści,
2. wieku ucznia, roku nauczania, wykorzystywanego dotychczas poziomu wiedzy,
3. systemu dydaktycznego, który przyjął nauczyciel (herbartowski, deweyowski, wielostronnego nauczania wg Okonia, systemu łączenia teorii z praktyką),
4. kolejnego ogniwa (elementu) realizowanego w procesie kształcenia,
5. możliwości organizacyjnych,
6. środków dydaktycznych, jakimi dysponuje nauczyciel,
7. dojrzałości uczniów do samodzielnej realizacji zadań dydaktycznych.

Konspekt lekcji powinien zawierać:
1. Temat.
2. Cele (czyli po co ma być ta lekcja)
a) ogólne (np. przekazywanie wiadomości na określony temat),
b) szczegółowe (co chcemy aby uczeń wyniósł z zajęć np. uczeń wie, potrafi, rozumie).
3. Formy pracy (zbiorowa, grupowa, indywidualna).
4. Określenie rodzaju i typu lekcji.
5. Metody (np. dyskusja, wykład, ?burza mózgów?, pogadanka, opowiadanie, pokaz, wyjaśnienie, prezentacja, laboratoryjna, ćwiczeniowa).
6. Środki dydaktyczne ? to wszystkie przedmioty, z których korzystamy podczas realizacji zajęć
7. Przebieg zajęć ? po kolei w punktach to, co będziemy robić. Część wstępna, główna, końcowa (zależy od rodzaju lekcji).

Przykład konspektu lekcji:
Konspekt do lekcji ? ...
Prowadzący ? ?
Data ? ?
Klasa ? ?
(Czas) ? ?
(Liczba uczniów) ? ?
(Płeć) ? ?
Temat ? ?
Cel poznawczy ? ? zadanie
Cel kształcący ? ? dydaktyczne
Cel wychowawczy ?- zadanie wychowawcze
Pomoce ? ?