Ekonomia- zagadnienia

7. Podstawowe umowy obrotu powszechnego ? wybrane kategorie umów i czynności prawnych będących źródłem zobowiązań (wiadomości wstępne, m.in. zasada autonomii woli stron i swobody zawierania umów, volenti non fit iniuria, pacta sunt sevanda, przepisy skuteczne erga omnes i intern partes).

Podstawowe umowy obrotu powszechnego:
1.) umowy regulujące przeniesienie praw:
a) sprzedaż b) dostawa
c) zamiana
d) darowizna e) kontraktacja
2.) zobowiązania odnoszące się do świadczenia usług:
a) umowa-zlecenie ?
b) prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
c) umowa o dzieło ?
d) umowa o roboty budowlane
e) umowa przechowania ?.
f) umowa hotelowa
g) umowa składu
h) umowa agencyjna
i) umowa komisu
j) umowa przewodu
k) umowa spedycji
3.) umowy regulujące używanie rzeczy:
a) umowa użyczenia ?
b) umowa najmu.
c) umowa dzierżawy ?.
d) umowa leasingu
4.) umowy regulujące stosunki kredytowe:
a) umowa pożyczki ?
b) umowa pożyczki bankowa
c) umowa depozytu nieprawidłowego
d) umowa rachunku bankowego ?
e) umowa kredytu bankowego ?
f) umowa kredytu konsumenckiego
5.) umowy o funkcji alimentacyjnej;
a) renta
b) dożywocie
W prawie cywilnym żadna strona stosunku cywilnoprawnego nie jest podporządkowana, tak więc żaden podmiot nie może narzucić swojej woli drugiemu. Zasadniczym przejawem szerokiej autonomii woli stron jest swoboda decyzji w kształtowaniu stosunków cywilnoprawnych. Podmiot prawa cywilnego ma np. możliwość wyboru kontrahenta, może sam decydować czy zawrzeć umowę, czy dochodzić swych roszczeń przed sądem. Prawo cywilne opiera się zatem na zasadzie s
wobody umów. Zasada swobody umów wynika z autonomii woli stron.
Swoboda umów to zasada prawa zobowiązań polegająca na przyznaniu podmiotom prawnym ogólnej możliwości zawierania i kształtowania treści umów w granicach zakreślonych przez prawo. Na swobodę umów składają się cztery elementy:
- swoboda w zawieraniu umowy
- swoboda w wyborze kontrahenta
- swoboda w kształtowaniu treści umowy
- swoboda w wyborze formy zawarcia umowy
Zakres swobody umów wyznacza treść lub cel stosunku zobowiązaniowego, które nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zasada swobody umów zapisana jest w art. 353? Kodeksu cywilnego.
W szczególnych przypadkach zasada swobody umów może zostać wyłączona lub ograniczona przez ustawę z uwagi na wyższe racje prawem chronione. Administracyjny przymus zawierania umów przez przedsiębiorców z konsumentami funkcjonuje w prawie przewozowym, telekomunikacyjnym i energetycznym.
Ustawodawca w celu ochrony pewności obrotu wprowadził pewne ograniczenia co do formy zawierania umów. Na przykład umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy powoduje nieważność umowy. (art. 158 w związku z art. 73 2 kc.)


Zasada pacta sunt servanda oznacza, że umowy powinny być dotrzymywane. Zobowiązania nie mogą być zrywane jednostronnie. Gdy tak się zdarzy, strona działająca samowolnie nie może liczyć na ochronę prawa i powinna być przygotowana na sankcje przewidziane przez prawo cywilne.

erga omnes - wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich (przeciwieństwo inter partes)

inter partes - między stronami (przeciwieństwo erga omnes)

volenti non fit iniuria- zasada prawna, według której zgoda pokrzywdzonego na wyrządzenie mu krzywdy wyłącza przestępczość czynu <łac. chcącemu nie dzieje się krzywda>


h) Umowy nienazwane ( na czym polega istota grupy umów?, przykłady)
Umowa nazwana to umowa posiadająca szczególną regulację kodeksową - do umowy takiej odnosi się grupa przepisów prawa, gdzie określone są wzajemne uprawnienia i obowiązki stron właściwe dla stosunku prawnego danego rodzaju. Regulacji umowy nazwanej poświęcony jest zwykle osobny rozdział kodeksu. Przykładami umów nazwanych są: umowa sprzedaży, umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa przewozu. Umowy nazwane opisane są w części szczególnej księgi trzeciej Kodeksu cywilnego.
? konsorcjum-(KC) to organizacja zrzeszająca kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Konsorcja są tworzone najczęściej w przypadku bardzo dużych lub ryzykownych inwestycji.
* kontrakt menegerski -

11. Krótka charakterystyka podobieństw i różnic pomiędzy umową pożyczki a użyczeniem, najmem czy dzierżawą, przykłady.

Najem od dzierżawy różni się zakresem uprawnień najemcy ?najemca może tylko używać rzeczy a dzierżawcy przysługuje prawo pobierania przynoszonych przez te rzeczy pożytków ( np plony, zyski) Przedmiotem dzierżawy w odróżnieniu od najmu mogą być również prawa ( np. prawa łowieckie)
W razie braku postanowień umowny czynsz najmu płacony jest z góry a dzierżawy z dołu. Najem i dzierżawa mogą być na czas określony lub nieokreślony, najemca i dzierżawca muszą płacić oznaczony czynsz.

Różnica w odpłatności dotyczy pożyczki i użyczenia, pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna użyczenie zawsze nieodpłatne. Pożyczka oznacza przeniesienie prawa własności a użyczenie nie przenosi prawa własności.
Przy pożyczce trzeba oddać taką samą rzecz co do gatunku i jakości a przy użyczeniu tę samą rzecz. Przedmiotem pożyczki mogą być rzeczy oznaczone co do gatunku i pieniądze, a przedmiotem użyczenia każda rzecz.
Pożyczka i użyczenie mogą być na czas oznaczony lub nieoznaczony.

Natomiast najem i użyczenie odróżnia odpłatność, umowa najmu jest zawsze odpłatna a użyczenie bezpłatne

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do użytkowania przez czas oznaczony lub nieoznaczony a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umowny czynsz,
Formy czynności prawnych

? forma zwykła
- per facta concludentia art. 60 KC -wola osoby dokonujacej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny
np. czynności dokonane w formie dorozumianej ( np. kiwnięcie głowy)

? Formy szczególne
a) forma pisemna zwykła
- ad solemnitatem zastrzeżona pod rygorem nieważności
- ad probationem forma pisemna bez rygoru nieważności , przepisy wymagają formy pisemnej ale bez zaopatrywania jej w rygor, Forma pisemna zawarowana jest np. dla celów dowodowych , brak formy pisemnej nie powoduje nieważności ale jest utrudnieniem dowodowym
b) forma pisemna z datą pewną
c) forma pisemna z podpisami urzędowo poświadczonymi
d) forma aktu notarialnego
e)inne ( np. elektroniczna umowa)

Brak formy szczególnej innej niż zwykła forma pisemna ad solemnitatem ad probationem, dotyczy (b-e) powoduje nieważność czynności prawnej. Nie dotyczy to przypadków gdy forma szczególna zastrzeżona jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej ? ad ewentum

Umowa pożyczki forma pisemna zwykła od kwoty ?500 zł
Art. 720 2
Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

kredytowe.
Odsetki
Waloryzacja
podwyższenie w celu zachowania ich realnej wartości ( np. rent i emerytur) wskutek wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych
Waloryzacja ? jest to proces polegający na przywróceniu wartości zdeprecjonowanym wierzytelnościom pieniężnym oraz różnorodnym płatnościom. Celem tego zabiegu jest urealnienia ich wartości.

16. Depozyt nieprawidłowy (nieregularny)
Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.
(Art. 845 kodeksu cywilnego)
Depozyt nieprawidłowy może być odpłatny lub nieodpłatny.
Odpłatność w postaci odsetek może dotyczyć zarówno przechowawcy ale również oddającego tę rzecz.
Następuje przeniesienie prawa własności.