Szał uniesień

Szał uniesień lub Szał - obraz olejny Władysława Podkowińskiego z 1894 roku. Podczas pierwszej publicznej wystawy wzbudził rozgłos i kontrowersje. Zniszczony przez autora, został odnowiony po jego śmierci, obecnie jest własnością Muzeum Narodowego w Krakowie. Jest jednym z najpopularniejszych polskich obrazów. Przez znawców sztuki uważany za pierwsze znaczące dzieło nurtu symbolizmu w polskim malarstwie.

Obraz jest aktem przedstawiającym nagą, rudowłosą kobietę na oszalałym karym koniu stającym dęba. Odsłania ono zęby, ma wysunięty język i rozszerzone chrapy, z pyska toczy pianę. Kobieta dosiada je na oklep, obejmuje za szyję, ma zamknięte oczy, jej rozwiane włosy splatają się z końską grzywą. Płótno ma ponad 3 metry wysokości, co oznacza, że przedstawia postacie naturalnej wielkości.
Gama kolorystyczna jest dość wąska i składa z czerni, brązów i szarości skontrastowanych z bielą i żółcienią. Obraz dzieli się na część jasną i ciemną. Lewy górny róg jest rozświetlony, kierując uwagę na jasną postać kobiety i pysk konia. Prawa strona obrazu przedstawia mrok, w którym z wysiłkiem można dostrzec koński zad i ogon.
Według relacji przyjaciela artysty Stefana Laurysiewicza pomysł obrazu powstał już w 1889, podczas pobytu w Paryżu;myśl o kobiecie kobiecie dosiadającej oszalałego konia pochłaniała go niezmiernie i odbierała spokój. Szkice do obrazu opracowywał przez kilka lat. W 1893 obraz był już ukształtowany w ogólnych zarysach, o czym świadczy szkic olejny wykonany w technice impresjonistycznej. W dalszym procesie twórczym malarz ograniczał skalę kolorystyczną, zrezygnował z impresjonistycznej maniery, nie umieścił też ostatecznie występującego w późniejszych pracach motywu lawiny kamieni spadającej ze skalistego zbocza. Płótno powstawało w Warszawie, przez trzy miesiące na przełomie 1893-94 w pracowni artysty: przeszklonym belwederze pałacu Kossakowskich. W ostatnich tygodniach malarz chorował i według jego słów malował prawie z łóżka.
Władysław Ansgary Podkowiński
(ur. 4 lutego 1866 w Warszawie, zm. 5 stycznia 1895 w Warszawie) ? polski malarz i ilustrator.Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych (zwanej wtedy Klasą Rysunkową) u Wojciecha Gersona i Antoniego Kamieńskiego, następnie w Akademii Petersburskiej, po czym w latach 1889-1890 przebywał w Paryżu. Od 1890 aż do przedwczesnej śmierci mieszkał w Warszawie.