Niszcząca działalność morza.

Działalność rzeźbotwórcza wód morskich obejmuje przede wszystkim wybrzeże, czyli pas graniczny między lądem a morzem, na którym widoczne są skutki procesów brzegowych.

Wybrzeża można podzielić na: płaskie, niskie i wybrzeża strome, wysokie. W zależności od rodzaju wybrzeża różna jest działalność morza- wybrzeża wysokie są niszczone, a na płaskich przeważa działalność budująca.

Wybrzeża wysokie zbudowane są ze skał krystalicznych odpornych na procesy niszczenia przez fale, czyli abrazję.

Fale morskie, stale uderzające o strome ściany wysokiego wybrzeża, powodują podcinanie brzegu i wymywanie materiału skalnego. Tworzy się nisza abrazyjna. Stale podcinany i cofający się wysoki brzeg nosi nazwę klifu (falezy). Materiał ze zniszczonego klifu zalegający u jego podstawy wynoszony jest w kierunku morza_ tworzy się platforma brzegowa (abrazyjna).

WYBRZEŻA WYSOKIE dzielą się na:
- dalmatyńskie- utworzone są w wyniku zalania silnie rozczłonkowanych grzbietów górskich równoległych do wybrzeża) Półwysep Bałkański)
- riasowe- powstają w wyniku zalania dolin starych grzbietów górskich prostopadłych do wybrzeża (np. w Irlandii, Francji, Portugalii)
- fiordowe- tworzą się w wyniku zalania, u kształtnych górskich dolin polodowcowych (np. wybrzeża Norwegii)
- limanowe- tworzą się wówczas, gdy piaszczystymi wałami odcinane są lejkowate ujścia rzek (np. wschodnie wybrzeża Morza Czarnego)
- klifowe - utworzone są w wyniku niszczenia przez fale morskie zboczy wyżyn lub wysoczyzn (np. południowe wybrzeża Bałtyku w rejonie Gdyni)
- szerowe (szkierowe) - powstają przez zalanie setek małych skalistych wysepek wygładzonych wcześniej przez lądolód (np. wybrzeża Szwecji i Finlandii)

Budująca działalność morza
Wybrzeża płaskie, niskie powstały wskutek działalności akumulacyjnej. Strefa brzegowa tych wybrzeży stale zalewana przez fale nosi nazwę plaży. Jej szerokość jest różna, wynosi od kilku do kilkudziesięciu metrów. W obrębie plaży i płytkiego morza stale odbywa się przemieszczanie materiału przez fale i prądy przybrzeżne- tworzą się płycizny i szerokie rozbudowane plaże. Taka działalność morza charakterystyczna jest dla wybrzeży o słabo rozwiniętej linii brzegowej. Wybrzeża płaskie o dobrze rozwiniętej linii brzegowej wygląd swój zawdzięczają dominującym prądom przybrzeżnym. Tworzą się kosy, mierzeje i zalewy (Mierzeja Wiślana i Zalew Wiślany).

WYBRZEŻA NISKIE dzielą się na:
- mierzejowe - powstałe w wyniku działalności prądów przybrzeżnych, które tworzą mierzeje i zalewy, np. wybrzeża Bałtyku miedzy Rozewiem a Kłajpedą
- lagunowe- utworzone w wyniku odcięcia płytkiej zatoki (laguny) przez wynurzoną, piaszczystą przybrzeżną ławicę (lido), np. wybrzeża Adriatyku w okolicach Wenecji
- namorzynowe- występują tylko w strefie ciepłej, gdzie nad brzegami mórz rosną słonolubne lasy namorzynowe, odsłaniające się w czasie odpływu korzenie drzew, rosnących nawet na obszarze płytkiego dna morskiego, chronią brzeg przed niszczącą działalnością fal.
- koralowe- charakterystyczne są również dla strefy ciepłej, budują je korale i niektóre gatunki mszywiowłów; niedaleko brzegu tworzy się swoista bariera- rafa koralowa, która nie pozwala na niszczenie wybrzeży.

Największa rafa koralowa ciągnie się wzdłuż wschodnich wybrzeży Australii- Wielka Rafa Koralowa. Mająca około 2000 km. Wokół wysp rafy koralowej tworzą się bariery w formie ścieni- są to atole.
Działalność morza w strefie brzegowej powoduje, że na dnie morskim tworzą się osady. Dzielą się one na osady strefy przybrzeżnej i osady głębokowodne.
W strefie przybrzeżnej gromadzą się osady pochodzące ze zniszczonych brzegów, dorzeczy i nanosów rzecznych, z osadów organicznych i z osadów wytrąconych z wody morskiej. Są to osady pochodzenia lądowego- terygeniczne.

Osady głębokowodne to muły i iły, składające się z najdrobniejszych osadów ze zniszczonych lądów, z opadających na dno pyłów i produktów erupcji podwodnych wulkanów, a także ze szczątków fauny morskiej. Są to osady otwartego morza- pelagiczne.