Bliski Wschód - najważniejsze informacje

Egipt
Złoto, żelazo, miedź (Góry Synaj), turkusy i inne kamienie szlachetne, mangan (obecnie).

Piaskowce nubijskie, wapienie (numulitowe) z otwornic.

Fosforyty - związki fosforowe stosowane do użyźniania gleby.

Suszony muł - budowle wiejskie
Bloki kamienne - budowle monumentalne (granity, wapienie)

KLIMAT
Podzwrotnikowy morski (śródziemnomorski) - u ujścia Nilu - lato upalne bez opadów.
W stronę południa klimat zwrotnikowy, b. mało opadów, również klimat pustynny, b. duże amplitudy temp. dobowych.

Wiatr hanusi - bardzo silny wiatr.

EGIPT JEST DAREM NILU

Nil - rzeka alochtoniczna - ma charakterystyczny cykl wylewów.

Rzeki wypływają z wyż. Abiryńskiej, są dolewami Nilu; gdy w lecie jest pora opadów one dostarczają większą część wody Nilowi.

Gdy pora na wyż Abiryńskiej jest sucha, większość wody Nil bierze z Nilu Białego.

Zbiornik Nazera - energia ułatwia żeglugę. Skutki rolnicze to wysokie plony, ale Nil już nie wylewa i muł nie użyźnia już wyjałowionej ziemi. Delta Nilu przestaje być rozbudowana, niszczona przez morze, zmiany klimatu, zbiornik się zamula.

Sahara była kiedyś dobrym terenem łowieckim, ale po zmianie klimatu powstały skupiska ludności (w delcie Nilu, Mezopotamia), co spowodowało powstanie właśnie tam państw. Roślinność głównie uprawna, owoce, papirus wyniszczony.
Starożytny Egipt rozwijał się w izolacji (zachód - pustynia).

Dane:
62 mln. ludzi
62 km na ok. 3% powierzchni - gęstość
1000$ - dochód brutto na 1 osobę.
stolica - Kair

17% dochodów - rolnictwo
50% dochodów - hotele, turystyka
12% - przemysł

Zamachy na turystów - zwolennicy Egiptu jako państwa wyznaniowego.

Bawełna, hutnictwo, górnictwo, przemysł włókienniczy, spożywczy, filmowy, eksploatacja kanału Sueskiego.

Palestyna
Morze Martwe - 1/3 to sól. Największa depresja na świecie (-392 m p.p.m.)

Jaskinie - wydarzenia biblijne - na wyż. Galilejskiej są stożki wulkaniczne (np. Góra Tabor - góra przemienienia pańskiego)

Rzeka Jordan, jez. Hule (209 m p.p.m.), pustynia Syryjska (w Jordanii).

KLIMAT:
Nad wybrzeżem - klimat śródziemnomorski, lato gorące i suche, zima łagodna - b. rzadko śnieg, mało opadów.

Jordan z Góry ...................... wypływa do Morza Martwego. Mało opadów równoważy b. obfita rosa.

Nawadnianie terenów - pobieranie wody z jeziora Genezaret, b. ważna i świetnie zorganizowana sieć.

ROŚLINNOŚĆ:
- śródziemnomorska
- resztki lasów np. dąb śródziemnomorski
- stepowa i półpustynna, po okresie deszczowym nawet na pustyni jest trochę zieleni.

Dużo ludzi, żadnych lwów ani tygrysów, w ogóle zwierząt. Dużo ptaków (od cholery orłów i szpaków), hieny i szakale, czasem krokodyle.

Od Pd. część - Judea
Jerozolimy Pn. część - Sawali w Biblii
Zupełnie pn. - Galilea

Obszar trzech ważnych wielkich religii (Jerozolima):
- Judaizm
- Islam
- Chrześcijaństwo

1988 r. - Jordania wyrzekła się wschodniego brzegu.

Bliski Wschód
MEZOPOTAMIA
Usypana przez rzekę. Niskie opady, wysokie temp., potrzebne nawadnianie.

Palma daktylowa, ropa naftowa, położenie komunikacyjne (starożytne szlaki handlowe i kom.), budownictwo (z cegieł, z mułu suszonego - zwykłe domy; monumentalne budowle - z cegieł wypalanych na słońcu); ceramika, pismo na glinianych tabliczkach.

Stepy - możliwe rolnictwo bez nawadniania.
Góry Zagros - budowa rusztowa, opady, lasy dębowe, platanowe.

Pomiędzy dwiema cywilizacjami (Mezopotamia i Egipt) wiodła droga przez rzeki, obniżenie kalebskie i Morze Śródziemne, bo pustynia na Półwyspie Arabskim uniemożliwiała najprostsze połączenie.

IZRAEL
- szlifowanie diamentów
- turystyka
- przemysł zbrojeniowy
- rolnictwo (owoce, warzywa)

Cholernie duża armia

KURDOWIE
Pn. Irak: 1/5 populacji.

Nigdy nie mieli własnego państwa, ale cały czas o nie walczą.
Ok. 15 mln.

Irak, Iran, Syria, Turcja:
- największe bogactwa ropy naftowej
- zacofana struktura gospodarcza
- prawodawstwo religijne
- królestwa absolutne (ukamienowanie, publiczne ścięcie mieczem np. za niewierność)
- często brak konstytucji
- bywa koczownictwo, do niedawna niewolnictwo

IRAK
Wydobycie różnych surowców skalnych
Rolnictwo: palma daktylowa, zboże, bawełna
Hodowla: owiec, bydła. NIE MA WIERZOWINY.

Sadam Hussajn - dyktator- prezydent. Tylko jedna partia polityczna (prowadzona przez niego). Jedna z większych armii.

SYRIA
Bardzo zmilitaryzowana, polityka b. agresywna; policja polityczna.

JORDANIA
Koło Izraela, monarchia konstytucyjna
Nie wiele ropy
Niski dorobek brutto.

ARABIA SAUDYJSKA
Olbrzymie złoża ropy
Duże pustynie
Monarchia absolutna
Na półwyspie
Szariat - prawo religijne
7,500$ na osobę

KUWEJT
Mnóstwo ropy
Szejkanat
Po wojnie w zatoce - konstytucja (1992 r.)
Bardzo bogaty kraj
19000$ na osobę

KATAR
Wydobywa ropę
Monarchia absolutna - szejk
16000$ na osobę

ZJEDNOCZNE EMINATY ARABSKIE
7 emiratów
Rada władców
20000$ na osobę
3% wydobycia ropy

OMAN
Duże złoża ropy
Sułtanat - władza absolutna

JEMEN
Od niedawna zjednoczony
Nie dużo ropy
Ubogi - 500$ na łeb
Republika - szariat
Porwania dla okupu
Popierał Irak
Struktura plemienna

LIBAN
Kraj arabski - muzułmanie i chrześcijanie
Wojna domowa- religijna
To zrujnowało kraj, a był nie kiepski
Słaby gospodarczo
Wpadł w zależność od Syrii; pd. część od niedawna okupywana przez Izrael.

SYRIA
Republika dyktatorska - prezydencka
Jedna partia
Pewne zasoby ropy i innych złóż
1000$ na osobę
Bardzo duża armia
Wroga do Izraela - do dziś w stanie wojny - nieaktywnej
Słaby gospodarczo

IRAN
Republika Islamska
Prawodawstwo oparte o Koran
Rada kapłanów decyduje o wszystkim
Policja religijna
Wszystko zakazane (alkohol, papierosy)
Wrogi do innych państw, głównie do USA
Wielka armia - duże wydatki
Duże wydobycie ropy - 6%, bogaty kraj

SUDAN
Republika
Arabowie na pn. (przy władzy) i Murzyni na pd. (powstania, partyzantka)
Terroryzm - nie wolno sprzedawać broni.