Quo vadis jako powieść przygodowa

"Quo vadis"to dzieło Henryka Sienkiewicza napisane w latach 1895-96. Utwór przedstawia obraz Rzymu za panowania cesarza Nerona oraz narodziny cywilizacji chrześcijańskiej. Głównym wątkiem powieści jest miłość Rzymianina Winicjusza i chrześcijanki Ligii. Czytelnik przeżywa razem z nimi wiele przygód i niebezpieczeństw.

Winicjusz i Ligia to bohaterowie fikcyjni. Działają na tle autentycznych wydarzeń. Pisarz, tworząc powieść historyczną, jest mocno ograniczony przez historię. Na przykład opisując postać Nerona, musi brać pod uwagę to, co podają na jego temat źródła historyczne. Natomiast wysuwając na pierwszy plan bohaterów fikcyjnych, zyskuje zupełną swobodę. Może nimi operować, nie ryzykując konfliktu z dziejoznawcami. Tak jest w przypadku Winicjusza i Ligii. Dzięki temu powieść nabiera tempa i jest bardziej nieprzewidywalna, a co za tym idzie bardziej ?wciąga? czytelnika.

Utwór obfituje w nagłe zwroty akcji, przez które budowanie jest napięcie. Autor postawił na działanie, cała powieść jest bardzo dynamiczna. Przykładem na to może być opis płonącego Rzymu i poszukiwania Ligii przez Winicjusza w ginącym mieście. Tempo akcji jest tak niesamowicie szybkie, że czytelnik niemal nie nadąża za biegiem wydarzeń. W utworze możemy znaleźć wiele innych, równie dynamicznych scen.

Powieść pełna jest takich motywów jak: zasadzki, porwania, rozstania, niespodziane ocalenia, ucieczki, pościgi, przebieranki, tajemnicze, mityczne zjawiska itp. Całą akcję rozpoczyna ?porwanie? (chociaż zgodne z prawem) Ligii z domu Aulusów. W utworze znajdziemy też opis odbicia Ligii przez chrześcijan w drodze do domu Winicjusza. Następnie pościg za nią jaki zarządził zakochany Rzymianin, a także niebezpieczną wyprawę w przebraniach do Ostrianum. Prześladowanie i pościgi za chrześcijanami, cudowne ocalenie Ligii przez Ursusa, czy w końcu pełne tajemniczości i nieznanej rzymianom siły zjawisko chrześcijaństwa to kolejne z wymienionych motywów.

Jest jeszcze jeden element, jaki chciałabym poruszyć. Kompozycja dzieła. Utwór zawiera wiele pomniejszych punktów kulminacyjnych, które mają za zadanie budować coraz większe napięcie. Najczęściej znajdują się one na końcu poszczególnych rozdziałów. Są nimi między innymi: uczta u Nerona i natarczywe zachowanie Winicjusza względem Ligii, kazanie św. Piotra w Ostrianum, pożar Rzymu, spotkanie Chrystusa przez św. Piotra na drodze do Rzymu. Punktem kulminacyjnym całej powieści jest walka Ursusa z bykiem na arenie amfiteatru i cudowne ocalenie Ligii. Jednak po punkcie kulminacyjnym nie następuje rozwiązanie akcji, przeciwnie, nabiera ona jeszcze tempa. Trwa terror w Rzymie i na dworze cezara. Św. Paweł zostaje ścięty, św. Piotr ukrzyżowany. Ginie Seneka, Lukan. Petroniusz i Eunice popełniają samobójstwo. Cały ten szaleńczy pęd prowadzi wreszcie do buntu przeciw cezarowi. Neron nie ma wyjścia, musi zginąć, jednak nawet w tej ostatniej chwili okazuje się tchórzem. Nie jest wstanie sam odebrać sobie życia, Epafrodyt musi mu w tym pomóc. Dopiero ze śmiercią tyrana następuje rozwiązanie akcji.

Fabułę stanowią przede wszystkim przygody rozgrywające się w kraju ?egzotycznym? dla czytelnika. Ich celem jest na pewno dostarczenie rozrywki, ale także przekazanie nauki moralnej. Najdobitniej świadczą o tym ostatnie dwa zdania powieści: ? I tak minął Nero, jak mija wicher, burza, pożar, wojna lub mór, a bazylika Św. Piotra panuje dotąd z wyżyn watykańskich miastu i światu. Wedle zaś dawnej bramy Kapeńskiej wnosi się dzisiaj maleńka kapliczka z zatartym nieco napisem: Quo vadis, Dominie??
Czytelnik nie ma problemu z ustosunkowaniem się do zachowań Rzymian czy chrześcijan. Autor sugeruje, jakie są prawdziwe wartości w życiu człowieka.

Myślę, że udało mi się wykazać, że utwór Henryka Sienkiewicza pt.: "Quo vadis" jest powieścią przygodową. Wszystkie wymienione elementy oraz kompozycja dzieła są charakterystyczne dla tego gatunku epickiego. Powieść jest niezwykle barwna i dynamiczna.