Romantyzm.

Rodzaje komedii:1. Komedia intrygi tj. Ośrodkiem komizmu staje się zabawny i pogmatwany przebieg wydzarzeń rodzący napięcia , kończący się jednak szczęśliwie 2.Komedia charakteru -wydobycie pierwiastków komicznych z wyżu psychologicznego postaci z kontrastowego zestawienia bohaterów lub przejaskrawienia, wyolbrzymienia jakiejś cechy.

TRZY RODZAJE KOMIZMU 1.komizm postaci wyposarzenie bohatera w takie cechy , które wywołują śmiech 2.komizm sytuacyjny konstrułowanie zabawnych lub ośmieszających sytuacji 3.komizm słowny opiera się na dowcipie językopwym , zabawne staje się to, co i jak się mówi

„Śluby panieńskie” stanowią komedię intrygi, ponieważ przebieg wydarzeń jest tak skonstrułowany by trzymać w napięciu do samego końca. Inicjatorem intryg jest Gustaw.Utwór ten to tagże komedia charakteru , bowiem bohaterowie zostali przedstawieni w oparciu okontrastowość cech. Komedie Fredry charakteryzują się żywą i wartką akcją, umiejętnym zawiązaniem i rozwinięciem intrygi, wyjątkowym komizmem powstałym z połączenia 3 rodzajów komizmu,Niewątpliwą dodatkową zaletą jego utworów jest prosty klarowny język i swobodny lekki styl.

GUCIO-GUSTAW
1.PODOBIŃSTWA a)to samo imię b)obaj zakochani i miłość najważniejszą dla nich wartością c)obaj napotykają przeszkody na drodze do osobistego szczęścia.2.RÓŻNICE a)sposób istnienia postaci w tekście Gustaw-nie wiadomo czy jest zwykłym człowiekiem z krwi i kości, czy upiorem lub szaleńcem Gucio- przeciętny przedstawiciel szlacheckiej „złotej młodzieży” b)narodziny miłości Gustaw-od pierwszego wejrzenia, zakochuje się rozpoznanie w innej osobie drugiej półówki duszy Gucio- przekora , obojętny dopóki chodzi jedynie o realizację zawartą w przez obie rodziny umowy, zakochuje się na wieść o Ślubach panieńskich i gdy dostaje kosza. C)sposób przeżywania miłości Gustaw- miłość namiętna, szaleńcza, opanowuje całą osobowość iodbiera zdrowy rozsądek ; miłość wszech uczuciem przejawiającym się jako uwielbienie, czułość, tęsknota, ale również jako zazdrość, nienawiść, pogarda. Gucio- nie traci panowania nad sobą ,miłość uruchamia jedo inteligencję i spryt ; miłość odczuwana zgodnie z powszechnym wyobrażeniem o podobieństwie psychologicznym, głównie jako pragnienie założenia rodziny z ukochaną i towarzyszenia jej w życiu codziennym d)relacje międzykochankami Gustaw- obcowanie z Marylą, przżyciem o charakterze mistycznym , pocałunek komunią dusz. Gucio- obcowanie z Anielą salonowym flirtem , świadomośc ukochanej i dostosowanie do niej strategii uwodzenia e)skutki przeżycia miłości : Gustaw- „umarł dla świata”, nie będzie już normalnie żyć. Gucio- znalazł swoje miejsce w świecie , stał się dojrzałym , odpowiedzialnym mężczyzną.

„Smutno mi Boże”-powstał podczas podróży Słowackiego na wsch.Podmomiot liryczny oglądając zach. Słońca przecudny obraz boskiego dzieła, leczoddalony od rodzinnych brzegów odczuwa smutek żal i rozgoryczenie z powodu sytuacji w jakiej się znalazł .Dominujacym uczuciem jest smutek i tęsknota, która przybiera formę różnych obrazów.

„Rozłączenie”-to utwór napisany nad jeziorem Leman w 1835. Jest to liryk o sytuacji psychicznej osób rozłączonych. O tym co czują bliscy kochający się ludzie gdy są daleko.Przestaje być ważne do kogo poeta kieruje słowa (matka czy ukochana)-istotna jest rejestracja uczuć.W początkowej fazie wiersza poeta rekonstrułuje obra osoby do której tęskni (elementy świata, które ją otacza ogród ,komnata,dom).Wdrugiej części wiersza powracamy do krajobrazu , w którym poeta rujnuje uporządkowany pejzarz i stwarza go od nowa. Wiersz jest zapisem myśli człowieka ,który upatruje się w jezioro, gwiazdy i maleńkie światełka na drugim brzegu. Jest to człowiek smutny , który teskni i siłą swego uczucia przekształca pejzarze.

„Grób Agamemona”- J. Słowacki oddaje hołd wielkiemu poecie greckiemu Homerowi.Uważa,że jego twórzość nigdy nie dorówna poezji mitycznego poety greckiego. Wspomina o Termopilach, (symbolu odwagi i męstwa) iCheroneii (klęski utraty niepodległości przez greków).W drugiej cześci wiersza Słowackibezpośrednio odwołuje się do przeszłości Polski i Polaków. Obwinia szlachte o głupotę i brak rozsądku . Bezmyślne naśladowanie innych narodów i pycha narodowa sprawiły ,że Polska straciła niepodległość.

SĄD NAD POWSTANIEM W KORDIANIE
Obrona powstania - wielkość iszlachetność idei, romantyczny patriotyzm powstańców, wolna ojczyzna najwyzszą dla nich wartośćią, ich gotowość poświęcenia dla nich życia.

Pesymistyczna,krytyczna ocena powstania

a)niedojrzałość psychiczna pokolenia powstańców Kordian :pomysł spisku jako wytwór wybujałej romantycznej wyobrażni, która rozmija się (literacka oprawa spotkanua spiskowców- hasło , bliskośc grobów kr6lewskich ; niemożność zapanowania nad własną rozbudzoną wyobrażnią.

b)niedojrzałość moralna pokolenia powstańców Niemożność stworzenia nowej etyki walki: kodeks rycerski wykluczający podstęp,niepodwżalność żołnierskiej przysięgi, narodowa tradycja czci dla króla pomazańca , silniejsza niż nakaz bezwzględnejwalki z zaborcą;niemożność opanowania przerażenia okropnością planowanego czynu

c)sołeczna izolacja spisku : idea indywidualnego poświęcenia się jako odsunięcie i wyidealizowanie ogólnonarodowegozrywu demobilizujący śpiew nie znajomego-Szatana(„wy”idżcie spać, „my”wyjmiemy sztylety Lud warszawski jako wrogi zaborcom ale nie rozbudzony do czynu tłum; nie czyn ale parodia czynu (skok Kordiana na placu saskim )budzi jego aprobatę; niska chęć zysku jako jedyny bodziec,skłaniający do działania

d)polityczna izolacja powstańców:brak konkretnego programu , brak odwagi,aby sięgnąć po władzę polityczną
-Kordian jedynym planem złożenia siebie w ofierze i pozostawienie narodowi pustego tronu do rozporządzenia
-Prezes:moralne (naruszenie etosu walki),polityczne (co powie Europa?)ihistoryczne(świadectwo królewskich grobów) argumenty przeciwko spiskowi ,brak pozytywnej prowincji w zamian

e)przywódcy z piekła rodem Chłopicki (ambicje Napoleona, ale bez rozumu ,starość,izolacja od ludu)Skrzynecki (brak odwagi ,powolność ,niezdecydowanie)Niemcewicz(starość,zapatrzenie w przeszłość)Lelewel(teorettyzowanie, skłonność do jałowych rozważań)Krukowiecki(zdrada)
-werteryzm Werter to niszczęśliwy latoniczny kochanek kobiety zamężnej,oddzielonej od niego nie tylko cudzym pierścieniem,ale tagże surową obyczajowością i moralnością Werter odbiera sobie życie nie umiejąc znależć ani w filozofi ani wrelgi ucieczki od swego cierpienia.
-bayronizm bohaterowie Byrona dążą do zemsty kierując się osobistymi pobudkami, ale nie daje ona im spokoju.Czują się nieszczęśliwi , uciekają od społeczeństwa i umierają w osamotnieniu myśląć o ukochanej
-reneizm to przesadne przywiązanie do samotności, które to przywiązanie zaszczepione w dzieciństwie drąży i ujaławia duszę, zdając ją na pastwę wyobrażni.Nie mogąc żaś znależć w rzeczywistości odpowiednikó dla tej wyobrażni, prowadzi ono do uczucia nie dosytu, pustki, zniechęcenia,nudy do braku woli i zdolności do czynu do chęci samobójstwa lub do pasji demonicznego niszczenia wszystkiego co na drodze spotka.

Poemat dygresyjny -gatunek literacki w ktorym fabuła i losy bohaterów są jedynie pretekstemdo zamieszczenia dygresji- pobocznych nie związanych z treścią wstawek autorskich.Dygresje dotyczą z reguły współczesności autora ,są polemiką zwrogami, lub refleksja na tematy polityczne czy literackie.

Benowski to barwna historia szlachcica, konfederata barskiego Maurycego Beniowskiego ,który wyrusza na wojnę i opuściwszy dom rodzinny ukochaną Anielę wiele podróżuje i przeżywa liczne przygody.Bohater poematu jest Polakiem - patriotą.Obok niego występuje w utworze drugi główny bohater-narrator, który ujawnia swoje uczucia, oceny i swój charakter (jest nim Słowacki)

Najażniejsze dygresje zawarte w Beniowskim to o własnej twórczości ,o sposobach pisania utworu:
-o stosunkach panujących na emigracji
-przeciwko Mickiewiczowi
-ośmieszająca krytyków Słowackiego zawierająca program poetycki

Znaczenie twórzości Słowackiego
-występowanie efektów kolorystycznych np. Gróg Agam. i rozłączenie -występowaniw efektów muzycznych rytmika wiersza
-nastrojowość utworów np.G.Agam.i Smutno mi Boże-rozwinięcie form poetyckich ustalonych prze Mickiewicza
-wprowadzenie nowych gatunków literackich do literatury polskiej :poemat dygresyjny
-zasługi w rozwoju dramatu polskiego dramat narodowy -baśniowo fantastyczny
-zastosowanie ironii jako środkawyrazu-wprowadzenie oktawy do wiersza polskiego

CZY POECIE WOLNO SIĘ ŻENIĆ
Nie-Boska komedia -1.Główny bohater,maż a)małżonek,ojciec rodziny b)wojownik,heros,maż stanu, przywódca

2.Miłość a małżeństwo a)zstąpiłem do ziemskich ślubów, bom znalazł tę, o którejmarzyłem Sluby niebiańskie, duchowe-i śluby ziemskiejakozniżenie się do ziemskiej rzeczywistości b)”Boże,Czyś Ty Sam uświęcił związek dwóch ciał?”Najważniejszy jest związek dusz, związek ciał bez niego moąe być kajdanami c)rozczarowanie”żoną dobrą i skromną, zmęczenie prozą życia” d)egoizm i zamknięcie w świecie własnych marzeń e)zniszczenie podstawowych wartości moralnych : miłości, prostoty, odpowiedzialności f)przyczyna tragedii całej rodziny

3.Miłość a szatańska pokusa a)zgubna idea poetyzacji życia 4.Rewizja głównych mitów a)romantycznej miłości (Dziewica)-niszczy porządek moralny b) słaby (orzeL)-prowadzi do pogardy dla ludzi , niszczy miłość bliżniego c) raju natury (Eden) jest fałszywy 5.Postulat podporządkowania poezji ewangelicznemu ideałowi moralnemu 6.Poeci prawdziwi - Maria ,Orcio 7.Żródła ich poezji a)głęboka miłość do męża - Maria b)dziecięcość nienawiść - Orcio c)poezja darem wymodlonym od Boga 8.Egzystencja na granicy świata widzialnego i niewidzialnego

a)odmienność od innych ludzi, osamotnienie brak zrozumienia w otoczeniu Maria - widzi prawdziwą naturę Dziewicy , przepowiada przyszłość

Orcio - słyszy zmarłą matkę i duchy sądzące Hrabiego b)koszta obcowania za sferą nadprzyrodzoną - choroby fizyczne (utrata wzroku, aby otworzyły się „oczy duszy”) - choroby duchowe (szaleństwo) - śmierć c) poezja niszczy swego twórcę 9.Nierozwiązywalny konfliktmiędzy „anielskością” natry „prawdziwego” poety a „diabelskością prawd, które objawia.

NIE-BOSKA KOMEDIA JAKO DRAMAT SPOŁECZNY I POLITYCZNY
1.Obóz rewolucji a)skład społeczny -chłopi,lokaje,pomywaczki,rzeżnicy,robotnicy,mieszczanie,przechrzty(żydzi,którzy zmienili zdanie) są przeciwko szlachcie,kupcom,bankierom b)rewolucja taktalna -przeciw wartościom dawnego porządku (Bogu, królom, panom, rodzinie, konwencją , obyczajom, sztuce, filozofii) c)cele: -deklarowane:wolność, równość, wynagrodzenie krzywd -rzeczywiste:zaspokojenie rządzy krwi, ślepa zemsta, nieograniczone użycie, zamiana ról, wykorzystanie rewolucji dla własnych ukrytych celów (zniszczenie chrześcijaństwa prze przechrztów, kariera osobista) d)odwrOcenie wartości (zamiast Boga chrześcijańskiego -Bóg rozkoszy i zemsty mord największą zasługą, dzieci proszą ogłoę arystokrat, zamiast małżeństwa rozpusta.Nowa filozofia, religia (kult wolności), Obrzędy (taniec wokół szubienicy, orgia, w której kapłanem jest Leonard) Motywy zaczerpnięte z wielkiej rewolucji francuskiej (drzewo i taniec wolności, kluby, czpka frygijska) Motywy koliszczyzny (powstanie chłopskie na Ukrainie w 1768 , święcenie sztyletu) Satanizm(czarna msza Leonarda) Dantyjski motyw wędrówki po piekle.2Obóz arystokracji a)obok hrabiów, baronów, książąt, kupcy, bankierzy b)zarzutyPankracego „zgrzybiałość” , okrucieństwo, obłuda, ucisk poddanych, pasożytnictwi, rozpusta. C)argumenty Hrabiego tworzenie cywilizacji i kultury, obrona kraju, opieka nad poddanymi -te zasługi to przeszłość , dziś - tchórzostwo oportanizm , brak godnośći d) przekonanie męża o nieuchronności zagłady swojej klasy , obrona jedynie własnego honoru , tradycji , religii e)zachowanie się arystokratów w Okopach Świętej Trójcy zdrada, złamanie przysięgi , pragnienie ocalenia własnego życia za każdą cenę, nawet podłości 3.Niepełność obu racji a)słuszniość w krytyce przeciwnika, te same zbrodnie po obu stronach b)nienawiść i strach jako jedyne prawdziwe motywacje c)cechy typowe dla epoki schyłku każdej cywilizacji