Wiek XIX - notatki

NAPOLEON

Kodeks cywilny – zbiór przepisów prawa, dotyczący spraw osobistych, rodzinnych i majątkowych obywateli
1804 – Kodeks Napoleona.
Utrwalenie zdobyczy rewolucji francuskiej: wolność osobista, równość obywateli wobec prawa, wolność myśli, wyznania i wyboru zawodu. Nienaruszalność prawa własności, małżeństwo ma charakter świecki, a żona i dziecko podporządkowane mężowi.
1795 – Dyrektoriat (5 osób)
Zniósł ograniczenia cen  drastyczny wzrost kosztów utrzymania
Uboga ludność popadła w nędzę, brakowało chleba, kilka mln Francuzów bez pracy
Czasy ogromnych kontrastów
Bale, maskarady, przedstawienia teatralne, …
Zagrożony Dyrektoriat wezwał generała Napoleona Bonaparte, który stłumił bunt kilkoma armatnimi strzałami
1793 – zdobycie Tulonu (został w nagrodę generałem)
1796 – zajął północne Włochy, gdzie utworzył kilka państewek (np. Republikę Lombardzką)
1799 – obalenie Dyrektoriatu, przyjęcie tytułu pierwszego konsula (objęcie władzy dyktatorskiej)
Napoleon uporządkował finanse państwa, założył Bank Francji, wprowadził opartego na srebrze franka (powstrzymanie inflacji). Popierał rozwój przemysłu, stworzył 1 na świecie licea (kształcące przyszłych oficerów i urzędników)
1801 – konkordat (umowa państwa z papieżem)
Pierwszy konsul otrzymał prawo mianowania biskupów. Przywrócono kalendarz gregoriański i 7-dniowy tydzień z niedzielą jako świętem.
1809 – aresztowanie Piusa VII. Państwo Kościelne zostało włączone do Francji.
1804 – cesarz Francuzów
1805 – klęska pod Trafalgarem
1805.10. – „bitwa trzech cesarzy” pod Austerlitz (wygrana Francji)
1806 – zwycięstwa nad Prusami pod Jeną i Auerstdt
Blokada kontynentalna:
Wszelki handel i korespondencja z Wielką Brytanią są wzbronione,
Jeńcem wojennym każdy poddany angielski,
Każdy towar i własność poddanego angielskiego uznane za podlegającą zajęciu,
Handel towarami angielskimi zakazany,
Okręt angielski nie będzie przyjęty w żadnym porcie
1797 – Legiony Polskie w Republice Limbradzkiej (Jan Henryk Dąbrowski)
Stali się niepotrzebni, gdy Francja w 1801 roku podpisała z Austrią pokój.
Zostali wysłani na Santo Domingo (Haiti), gdzie musieli walczyć ze zbuntowanymi niewolnikami.
1806 – wkroczenie do Poznania
1807 – wygrana pod Frydlandem
1807 – spotkanie Cesarów w Tylży
Rosja przystąpiła do blokady kontynentalnej.
Zgoda na Księstwo Warszawskie.
Księstwo Warszawskie – monarchia konstytucyjna
Fryderyk August (władca Saksoni) kierował rządek i prowadził politykę zagraniczną.
W dwuizbowym sejmie mogła zasiadać szlachta, mieszczanie i posiadający ziemię chłopi.
Uprawnienia: omawianie i uchwalanie rządowych projektów.
Dowódca armii – Józef Poniatowski.
1808 – szarża pod Somosierrą
1809 – bitwa pod Raszynem i klęska Austrii pod Wagram
1811 – wyłamanie się Rosji z blokady kontynentalnej
1812 – bitwa pod Borodino (zwycięstwo), pożar Moskwy
„Wielka Armia” pozostała w stolicy na miesiąc.
1813 – „bitwa narodów” pod Lipskiem. Pokonanie Napoleona.
J. Poniatowski utonął ranny w Elsterze.
1814 – cesarz otrzymał we władanie Elbę.
Władzę we Francji otrzymał Ludwik XVIII (brat L. XVI)
1815 – powrót Napoleona, klęska pod Waterloo
Wywieziono go na Wyspę Św Heleny.
1821 – śmierć Napoleona.

ŚWIĘTE PRZYMIERZE

1814 – kongres wiedeński
Postanowienia kongresu:
Zasada legitymizmu, stworzono Związek Niderlandów, powrót dawnych dynastii, utworzenie Królestwa Polskiego, utrzymano rozbicie Włoch i podział Niemiec, utworzono Święte Przymierze, zasada równowagi sił, neutralność Szwajcarii, likwidacja Księstwa Warszawskiego.
Legitymizm – niepodważalne prawo każdego władcy „z Bożej łaski” do tronu.
1815 – Święte Przymierze (inicjator Alex I)
Wprowadzono ścisłą cenzurę, nadzór nad szkolnictwem, rozbudowano policję
Ruchy narodowe – organizacje i działania smierzające do budowy własnego państwa
1830.07.27 – rewolucja lipcowa we Francji
1830.08. – rewolucja belgijska (w październiku powstała niepodległa Belgia)
1848 – rewolucja lutowa (3-dniowe walki uliczne z wojskiem)
1848 – Wiosna Ludów
1852 – Napoleon III (bratanek Napoleona I)
Przyczyny powstań:
narodowo – wyzwoleńcze – ziemie polskie, Grecja, Niderlandy
polityczno – społeczne – Francja, Wielka Brytania, Austria, Niemcy
Skutki Wiosny Ludów:
Zniesiono pańszczyznę (oprócz Rosji), ożywienie świadomości narodowej.

REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA

Przyczyny: zamożni Anglicy, Brytyjskie kolonie dostarczały surowce i służyły jako rynki zbytu dla gotowych wyrobów, stale rosło zapotrzebowanie na żelazo i artykuły przemysłowe, „grodzenia” na wsi spowodowały przenoszenie się do miast tysięcy chłopów (tania siła robocza). Zastosowanie do wytopu żelaza koksu.
Skutki: gwałtowny wzrost produkcji żelaza, rozwoju przemysłu włókienniczego (mechaniczna przędzarka), podział społeczeństw, (niżej)

Rewolucja agrarna
Przyczyny:
dostatek surowców w Wielkiej Brytanii, zatrudnianie się biednych chłopów o bogatszych, postęp medycyny, większa wydajność rolnictwa, rozpowszechnienie się ziemniaków, wzrost popytu na żywność (doskonalsze maszyny rolnicze).
Skutki:
bogatszych było stać na płodozmian, zastosowanie nawozów i wprowadzenie maszyn rolniczych (np. mechanicznych siewników czy młockarni), wzrost liczby ludności

Maszyna parowa
1711 – udoskonalanie maszyny parowej.
Zastosowanie: kopalnie węgla (napędzanie pomp, wybierających wodę z szybów)
1782 – James Watt zamienił posuwisty ruch tłoka na ruch obrotowy.
Zastosowanie: górnictwo, transport, produkcja maszyn i narzędzi, włókiennictwo, rolnictwo.

Wybudowano liczne solidne drogi o utwardzonej powierzchni w Wielkiej Brytanii oraz kanały.
1797 – pierwsza lokomotywa (organizowanie płatnych przejażdżek po ogrodzonym placu w Londynie)
1825 – George Stephenson – pasażerska linia kolejowa.
1830 – otwarcie pasażersko – towarowej linii kolejowej z Manchesteru do Liverpoolu („Rakieta”)
Związki zawodowe – organizacje mające bronić robotniczych interesów przed samowolą pracodawców.
Liberalizm – teoria głosząca konieczność przyznania jednostce pełnej wolności.
Luddyści – niszczyciele maszyn

ROMANTYZM
Przedstawiciele:
George Byron, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Aleksander Puszkin, Ludwig van Beethoven, Francisco de Goya
Styl wiktoriański – solidne i wygodne meble, nieodzowny kominek, brak fantazji
Styl biedermeier – wygodny, przytulny, bez polotu, mnóstwo pamiątek z podróży i bibelotów