Typy akwariów dla rybek

Typy akwariów
Rozróżniamy kilka rodzajów akwariów:
Akwarium towarzyskie - najbardziej rozpowszechniona forma tropikalnego akwarium słodkowodnego. Polecane początkującym. W zbiorniku takim bytują wspólnie ryby i rośliny, z rożnych rodzin, gatunków i rodzajów.
Akwarium gatunkowe - dla doświadczonych akwarystów. W przeciwieństwie do akwarium towarzyskiego w takim akwarium hoduje się ryby należące do jednego gatunku. W trakcie zakładania akwarium gatunkowego należy uwzględnić specyficzne wymagania danego gatunku.
Akwaria środowiskowe - dla doświadczonych akwarystów. Znajdują się w nim ryby i rośliny pochodzące z jednego, określonego biotypu. Akwarium środowiskowe jest małym, zachowującym możliwie wiele detali, wycinkiem natury.
Akwaria tarliskowe - tylko dla specjalistów. W tych akwariach wrażenie estetyczne jest mniej istotne bowiem służą one jedynie rozmnażaniu. Często para ryb potrzebuje zaaranżowanych warunków, by się rozmnożyć.
Akwarium dla narybku - tylko dla specjalistów. W nich trzyma się ryby, aż osiągną one odpowiednia wielkość. Izolacja narybku jest często konieczna, w przeciwnym wypadku grozi mu zjedzenie przez inne ryby. Maja one również specyficzne wymagania co do składu i jakości wody.
Konstrukcja akwarium

Akwaria klejone
Akwaria te nie potrzebują ramy, szyby są bezpośrednio sklejone ze sobą za pomocą silikonu. Ten typ odpornego na wstrząsy akwarium jest dzisiaj najbardziej popularny.

Częściowo obramowane akwaria
Ten stabilny i dekoracyjny typ akwarium jest wyposażony w aluminiową ramę tylko z góry i z dołu. Kupując takie akwarium należy się upewnić, czy ramy są przyklejone, czy tylko nałożone.

Akwaria całkowicie obramowane
W przypadku tego typu akwarium szyby są przyklejone do stabilnej (najczęściej aluminiowej) ramy. Akwaria te są szczególnie odporne na wstrząsy.

Akwaria jednolite szklane
Akwaria tego typu są tanie, ale nadają się tylko do niedużej ilości wody - max do 20 litrów. Ponieważ w dodatku boczne szyby są zwykle lekko wypukłe i powodują zniekształcenia optyczne, akwaria te są używane tylko dla specjalnych celów (kwarantanna, hodowla młodych rybek, hodowla żywego pożywienia).


Szafki akwariowe
Dla wielu typów akwariów są dopasowane szafki, w których składa się przybory i urządzenia techniczne. Jednak szafki te nie są tanie (z uwagi na wagę akwarium musza być bardzo stabilne), ale za to praktyczne i dekoracyjne. Mają one różne kształty, więc dostępny jest odpowiedni model dla każdego stylu wnętrza.
Filtracja
Odchody ryb, butwiejące części roślin, nie zjedzony pokarm, żywe i martwe drobnoustroje tworzą mułek, gromadzcy się na dnie, zwłaszcza w rogach, za roślinami itd. W mułku tym rozwijają się bakterie przerabiające substancje organiczne i azotowe. Pomijając nieestetyczne wrażenie, mułek w większej ilości jest szkodliwy, gdyż zachodzące w nim procesy zabierają tlen z wody. Usuwanie go, utrzymywanie wody w czystości umożliwia filtr. W prostym filtrze ruch wody jest powodowany przez tzw. wyciąg powietrzny - wznoszenie się w wąskiej rurce z woda pęcherzyków powietrza tłoczonego np. brzęczykiem. W ten sposób wodę można wynieść nawet nad poziom wody w akwarium. Zasysana jest znad dna, a ponieważ przechodzi przez porowaty środek filtrujący, zostawia w nim zanieczyszczenia. Przy okazji następuje w pewnym stopniu oczyszczenie biologiczne wody przez bakterie, które osiedliły się w porach środka filtrującego i na zanieczyszczeniach.
Przykłady filtrów:
Najprostszy filtr wewnętrzny. Ruch wody
odbywa się za pomocą pęcherzyków powietrza, wznoszących
się w wąskiej rurce. Woda przechodzi przez porowata gąbkę.


Wewnętrzny filtr mechaniczny.
woda przechodzi przez pasek ze specjalnego włókna
lub porowatą gąbkę.



Zewnętrzny filtr mechaniczny.
woda przechodzi przez kilka warstw ośrodka filtrującego.
filtr ten nie należy do tanich. Bardzo dobrze i szybko
oczyszcza wodę z zanieczyszczeń.
Położenie akwarium

1. Nigdy nie umieszczaj akwarium w miejscu nasłonecznionym ani przy ogniu.
2. Duże akwarium można gustownie wkomponować w alkowę, pod warunkiem, ze jej konstrukcja pozwala na takie położenie.
3. Akwarium można umieścić we wnęce, np. w kominku lub otworze miedzy pokojami.
4. Akwarium może być niezwykłym elementem dzielącym pokój, pamiętajmy jednak o podwójnym gniazdku elektrycznym.
5. Nie należy stawiać akwarium w przeciągu od okna lub drzwi.
6. Unikaj umieszczania go w ruchliwym przejściu, by nie działały na nie drgania i wstrząsy.
O ś w i e t l e n i e
Dla akwarysty oświetlenie jest istotne ze względów estetycznych.
Dzięki oświetleniu rośliny i ryby bardzo zyskują. Brak sztucznego światła odbiera akwarium polowe jego uroku.
Jeśli brakuje źródła światła lub jest ono zbyt słabe, wówczas rośliny nie rosną.
Najlepiej do tego celu nadają się:
Świetlówki - najczęściej stosowane do oświetlenia akwarium. Maja przystępna cenę i dobrze oświetlają cale akwarium. Jednak z biegiem czasu intensywność ich światła maleje, wiec co ok. 6miesiecy warto je wymienić.
Wysokociśnieniowe lampy rtęciowe - dają bardzo dobre światło i nie tracą tak szybko intensywności, lecz ich wada jest stosunkowo wysoka cena.
Lampy halogenowe - stosowane tylko w wyjątkowych przypadkach. Dają wprawdzie bardzo dobre światło, ale zużywają się już po ok. 1000 godzinach pracy.
BY ŚWIATŁO BYŁO JAK NAJBARDZIEJ PODOBNE DO NATURALNEGO poleca się stosowanie świetlówek "dziennych" lub kombinacje świetlówek o barwie "cieplej" i "zimnej".
Bardzo ważnym elementem jest moc świetlówek. Przyjmujemy co najmniej 0,5 W na każdy litr wody w akwarium.
Przewietrzanie
Ryby w procesie oddychania zużywają rozpuszczony w wodzie tlen, a wydzielają dwutlenek węgla. W akwarium zapas tlenu jest niewielki, niewiele tez wzrosnąć może stężenie dwutlenku węgla bez zagrożenia dla życia ryb. Procesy rozkładu np. nadmiaru pokarmu tez pochłaniają tlen i wytwarzają dwutlenek węgla, zatem spowodować mogą uduszenie się ryb. Ten sam skutek spowoduje zbyt liczna obsada akwarium. Warto pamiętać tez, ze im wyższa temperatura, tym mniej gazu rozpuszcza się w wodzie, a z kolei przemiana materii u ryb i bakterii jest zwykle szybsza. Przykrycie akwarium zmniejsza wymianę powietrza nad woda, a zatem i wymianę gazów między akwarium a atmosfera.
Należy zatem tłoczyć powietrze do akwarium, co spełnia następujące funkcje:
- zwiększa ilość rozpuszczonego w wodzie tlenu
- usuwa nadmiar dwutlenku węgla,
- ruch wody powoduje jej krążenie i wyrównywanie temperatury,
- ruch wody sprzyja wielu rybom - przypomina im bowiem naturalne środowisko.
Powietrze tłoczy się do wody cienka rurka przez zanurzony rozpylacz - syntetyczny, porowaty kamień. Im drobniejsze uwalniają się pęcherzyki, tym efektywniejsze jest przewietrzanie.
Jest kilka typów pompek do powietrza, najprostsza brzęczyka, jak w dzwonku do drzwi. Strumień powietrza powstaje w niej dzięki wibracji gumowej membrany. Brzęczyk jest trwały i prosty w obsłudze, lecz głośny, trudno go wyciszyć. Nie wytwarza tez dużego strumienia powietrza ani wystarczającego ciśnienia, by je wtłoczyć do głębokiego akwarium.
Mocniejsze i ciche są pompy tłokowe napędzane silnikiem elektrycznym. Pompka ta może zasilać przewietrzacze i filtry w wielu akwariach. Wymaga odpowiedniego smarowania i obsługi.
Ogrzewanie
Grzałki i termostaty
W naszym klimacie ryby tropikalne wymagają ogrzewania akwarium najlepiej kontrolowanego przez termostat. Nastawiamy go na temperaturę ok. 25 C (dokładniejszych danych proszę szukać przy opisach ryb). Moc grzałki lub sumaryczna moc większej ich liczby zależy od ilości wody.
Dla akwarium 90-litrowego, przy normalnych warunkach w mieszkaniu, grzałka z wbudowanym termostatem powinna mieć moc 100 W; dla akwarium 200-litrowego - 200 W. W tych warunkach temperatura będzie wahać się w granicach kilku stopni wokół nastawionej wartości.
Ogrzewanie z termostatem, zamontowane zgodnie z instrukcja dostarczona przez producenta, jest najpewniejsze i w konsekwencji ekonomiczne. Najprostszym wariantem jest grzałka z wbudowanym termostatem, składająca się z dużej szklanej probówki zawierającej drut grzejny owinięty wokół ceramicznej kształtki. Całość zamknięta jest gumowym korkiem, przez który przechodzi wodoodporny kabel, może więc pracować pod woda.
W większych akwariach lepiej stosować dwie grzałki połączone z termostatem wewnętrznym lub przyklejanym z zewnątrz do szyby. Styki musza znajdować się poza akwarium, w obudowie chroniącej przed kroplami wody. W takim urządzeniu łatwo czyścić styki, które wskutek częstego włączania i wyłączania pokrywają się osadem. Po kilku latach używania należy urządzenia zmienić na nowe.
Biologia
Amoniak, azotyny. azotany (NH3, NO2, NO3)
Na skutek procesów wydalniczych ryb, a także. z resztek roślin i pożywienia powstają w akwarium związki azotu, których proces rozkładu przebiega w poniższy sposób. Najpierw, w zależności od odczynu pH powstaje trujący amoniak bądź nietoksyczny amon. Przy odczynie pH wynoszącym 7 i więcej, tworzy się amoniak, przy wartościach niższych powstaje nietoksyczny amon.
Dla ryb akwariowych zawartość amoniaku wynosząca 0.1 mg/l może okazać się w dłuższym okresie czasu szkodliwa. Natomiast przy koncentracji wynoszącej 0.5 mg/l mogą pojawić się przypadki śmiertelne. Bakterie filtrowe z gatunku Nitrosomonas przekształcają amon lub amoniak w azotyny. Te z kolei są bardzo szkodliwe dla ryb w akwarium. Dlatego należy zwracać szczególną uwagę na aktywną filtrację biologiczną, gdyż tylko akwaria z wmontowanym systemem filtracyjnym wykazują koncentrację azotynów poniżej 0.1 mg/l. W dłuższym okresie czasu koncentracja azotynów nie powinna przekraczać poziomu 0.25 mg/l, gdyż już poziom wynoszący 0.5 mg/l może okazać się dla ryb niebezpieczny. W ostatniej fazie procesu bakterie z rodziny Nitrobacter przekształcają azotyny w relatywnie niegroźne azotany. Azotany są pobierane przez rośliny, jednakże i w tym przypadku ich zbyt duża koncentracja w dłuższym okresie czasu bywa szkodliwa dla ryb i roślin akwariowych i sprzyja niepożądanemu rozwojowi glonów.
W przypadku koncentracji azotanów wynoszącej 25 mg/l uważa się wodę akwariową za zanieczyszczoną, w przypadku koncentracji wynoszącej 50 mg/l do 100 mg/l zaleca się jej częściową wymianę. Jako mocno zanieczyszczoną uznaje się wodę, w której poziom zawartości azotanów wynosi ponad 100 mg/l. W takich przypadkach konieczna jest wymiana większej ilości wody. W akwarium za proces ten odpowiadają mikroorganizmy gnieżdżące się na powierzchni filtra.



W warunkach naturalnych odpady organiczne są włączone w tzw. proces cyrkulacji azotu. Związki zawierające azot pochodzące z odchodów ryb i obumarłych części roślin podlegają wielostopniowemu procesowi redukcji przy udziale bakterii, w efekcie którego powstają azotany. Te są z kolei pobierane przez rośliny jako surowiec odżywczy. Rośliny obumierają są takie pokarmem dla ryb i w ten sposób bezpośrednio lub pośrednio przyczyniają się do powstawania nowych odpadów organicznych. W tym miejscu cykl się zamyka.
Środowisko
Ryby chwytające owady z powierzchni wody przystosowały się dzięki spłaszczeniu górnej części ciała, przez co mogą czatować tuz pod powierzchnia, wody dzięki skierowaniu otworu gębowego ku górze (np. pstrazenie i strzelczyki). Odwrotna modyfikacja występuje u ryb szukających pokarmu na dnie, np. sumików z rodzaju Corydoras - kirysków. Otwór ustny u tych szperaczy Jest zwykle otoczony wąsami - wyrostkami czuciowymi, które pomagają im znaleźć pokarm podczas grzebania w mule. Inne ryby, które tez szperają po zakamarkach dna, przystosowały się w ten sposób, ze mogą pływać i chwytać pokarm z głowa skierowana stromo, nawet pionowo w dól (Chilodus, Anostomus; Leporinus).
Szybkość ruchu wody tez kształtowała przez pokolenia budowę ryb. Żyjące w bystrych strumieniach maja kształt torpedy i są zdolne do szybkiego przemieszczania się, jak np. pstrąg. W akwarium okazuje się niestrudzonymi pływakami. Ich wysokie zapotrzebowanie na tlen sprawia kłopot dla akwarysty, jeśli występują w dużej obsadzie. Inni mieszkańcy strumieni w procesie przystosowania maja spłaszczone grzbiety i brzuch ciała, mogą przywierać do kamieni, by prąd wody ich nie porwał, jak np. liczne sumy i niektóre gatunki z rodziny Balitoridae czyli Homalopteridae, bardzo bliskiej piskorzowatym.
W wodach stojących lub płynących powoli aerodynamiczność nie jest najważniejsza, toteż na kształt ich mieszkańców oddziałują przede wszystkim takie potrzeby życiowe, jak konieczność ukrycia się w tle, ostrzeganie barwami, pobieranie pokarmu czy zaloty. Wysokie, bocznie spłaszczone ciało żaglowców skalarów wyróżnia je w akwarium, natomiast w naturze sprawia, ze są one niemal niewidoczne wśród trzcin. Pionowe prążki zwiększają skuteczność tego kamuflażu,
Ubarwienie ryb wynika z równowagi między dwiema sprzecznymi potrzebami biologicznymi: zlewania się optycznie z otoczeniem, by ujść oczom prześladowców, oraz wyróżniania się jaskrawością barwy lub wielkimi płetwami, by zainteresować partnerkę czy odpędzić rywali. Najbardziej jaskrawe barwy maja ryby, które same mogą bronić się przed drapieżnikami (pielęgnice), ryby bardzo szybkie i zwinne, umykające drapieżcom (danio i brzanki) albo tez ryby mające sposobność krycia się w gęstej roślinności.