Przegląd roślin nagonasiennych

Rośliny nagonasienne to gromada roślin nasiennych, która liczy około 750 gatunków. Występują na całej kuli ziemskiej. Są to rośliny drzewiaste, jedno- lub dwupienne, zwykle o kwiatach rozdzielnopłciowych, wiatropylnych i bez okwiatu. Zalążki (a po ich zapłodnieniu nasiona) rozwijają się na powierzchni wolnych owocolistków, niczym nie osłonięte. Były to rośliny panujące wśród roślinności mezozoicznej. Rośliny nagonasienne dzielimy na sosnowate, cyprysowate i cisowate.
Do sosnowatych należy m.in. limba – roślina ta objęta jest ochroną całkowitą. Rośnie na stromych zboczach skalnych i urwiskach w pobliżu górnej granicy lasu w Tatrach. Jest to drzewo o kulistej koronie. Igły limby są długie, przeważnie trójkanciaste, umieszczone po 5. Okres jej kwitnienia trwa od czerwca do lipca. Nasiona tego drzewa są duże i bez skrzydełek, są rozsiewane przez orzechówki, krzyżodzioby i wiewiórki, które się nimi żywią.
Kosodrzewina to krzew z rodziny sosnowatych. Kosodrzewina objęta jest ochroną całkowitą. Porasta wyższe pasma górskie Karpat i Sudetów, torfowiska Podhala i Orawy, rzadko Podkarpacie, gdzie preferuje skały wapienne, granitowe i piaskowe. Kosodrzewina ma płożące się pnie i gałęzie, które pokryte są szarą korą. Jej igły są stępione i niekłujące. Okres kwitnienia przypada na maj i czerwiec. Nasiona kosodrzewiny opatrzone są skrzydełkiem. Olejki eteryczne wytwarzane przez jej młode pędy wykorzystywane są w farmacji.
Do cisowatych należy cis pospolity. Cis pospolity znajduje się pod ochroną całkowitą. Roślina ta rzadko występuje w lasach Karpat i Sudetów, częściej na nizinach Pomorza, Mazowsza, Śląska i Wyżyny Małopolskiej. Drzewo to ma zaokrągloną koronę. Kora pnia cisu pospolitego jest szarowiśniowa i łuszczy się płatami. Drzewa rośliny są dwupienne. Okres kwitnienia ich przypada na okres od marca do maja. Igły cisu pospolitego są równowąskie, spłaszczone, ostre, z wyraźnym nerwem środkowym. Czarne pojedyncze nasiona obrośnięte kubkowatą, czerwoną, jadalną, mięsistą osnówką. Cis ma właściwości toksyczne dzięki alkaloidom zawartym w prawie wszystkich częściach (z wyjątkiem osnówki), zarówno dla człowieka jak i dla zwierząt. Zatrucia cisem pospolitym najczęściej spotyka się u dzieci, które chętnie zjadają mięsistą osnówkę wraz z nasieniem.
Do cyprysowatych należy m.in. żywotnik zachodni. Żywotnik zachodni to zimozielone, jednopienne drzewo iglaste lub krzew z rodziny cyprysowatych. Jest to roślina o płaskich pędach, o liściach łuskowatych, posiada drobne szyszki. Żywotnik zachodni osiąga wysokość do 20 m.
Jałowce, to krzewy lub drzewa iglaste z rodziny cyprysowatych. Liczą ok. 50 gat. występujących na półkuli pn. (od obszarów Arktyki do równikowych).Jałowce mają liście drobne, w kształcie igieł lub łusek, kwiaty rozdzielnopłciowe, wiatropylne. Ich owoce zwane są szyszkojagodami. W Polsce (gł. w suchych lasach sosnowych) rośnie jałowiec pospolity. Jest to wysoki krzew o prostych, kłujących igłach. Jego szyszkojagody stosowane są w lecznictwie oraz do produkcji wódek gatunkowych (np. dżinu). Występuje w całej Europie, w pn. i środkowej Azji, Ameryce Pn. i pn. Afryce. Natomiast w Tatrach, Sudetach i na Babiej Górze rośnie jałowiec halny — karłowaty krzew o krótszych, zagiętych igłach. Zaś w Pieninach jałowiec sawina — krzew o drobnych, łuskowatych igłach. Kilka gat. Takich jak jałowiec chiński i jałowiec wirginijski sadzi się w parkach. Drewno jałowca jest miękkie, wonne, odporne na gnicie, bywa używane m.in. na drobne wyroby stolarskie i galanteryjne (fajki, ołówki, laski) oraz jako opał do wędzenia.