Woda królewska

Woda królewska (łac. aqua regia) to mieszanina stężonych kwasów: solnego i azotowego w stosunku objętościowym 3 : 1.

Silny utleniacz - rozpuszcza złoto, a także inne metale szlachetne takie, jak platyna, oraz inne odporne chemicznie (cyrkon, hafn, molibden). Odporne na jej działanie są rod, wolfram i tantal oraz ruten do temperatury 100C. Odkrył ją w IX wieku naszej ery arabsko-jemeński alchemik Jabir ibn Hayyan. Świeży roztwór jest bezbarwny, ale szybko przybiera kolor żółty. Jest korozyjny. Używany w laboratoriach do czyszczenia szklanych naczyń z zanieczyszczeń organicznych i osadów metali.

Proces roztwarzania złota przez wodę królewską można podzielić na dwa etapy. Pierwszy to utlenienie atomów złota do jonów Au3 przez silny utleniacz, jakim jest kwas azotowy:

Równowaga w tej reakcji jest przesunięta silnie w lewo (dlatego sam kwas azotowy nie jest w stanie rozpuścić złota), ale powstałe jony złota są od razu wiązane z jonami Cl-, w wyniku czego powstają jony chlorozłocianowe