profil

Demokracja szlachecka, powód do domu czy przyczyna słabości?

poleca 85% 208 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Demokracja szlachecka jest to forma ingerencji uprzywilejowanej części społeczeństwa w politykę państwa. Ustrój ten powstał w Polsce w XV wieku i przetrwał do XVIII, kiedy Rosja, Prusy i Austria dokonały trzeciego rozbioru.
Duże znaczenie w przejmowaniu władzy miało nadawanie przywilejów. Stały się one fundamentem demokracji szlacheckiej. Było to wynagrodzenie za udział w wojnach, zgodę na nadzwyczajne podatki lub poparcie polityki królewskiej. W ten sposób szlachta w Polsce zdobyła bardzo duże wpływy i osiągnęła wysoką pozycję w porównaniu z innymi państwami europejskimi.
Władza królewska była ograniczona. Król nie mógł podjąć żadnej decyzji bez zgody szlachty. Immunitet była to nietykalność osobista i majątkowa. Władca nie mógł uwięzić żadnego szlachcica oraz skonfiskować majątku bez zgody i wyroku sądowego. Polski szlachcic cieszył się swobodą. Miał prawo do wolnego podróżowania po kraju i zagranicą. Korzystał z wolności słowa, mógł pisać to, co myślał i nie obejmowała tego cenzura.
Sejmiki były to zjazdy każdego województwa organizowane przez szlachtę. Na spotkaniach wybierano kandydatów na urzędy ziemskie, uchwalano podatki lokalne i omawiano bieżące problemy. Przede wszystkim wybierano posłów. Przed wyruszeniem na sejm, otrzymywali oni instrukcje sejmikowe, czyli wykaz postulatów, które mieli przedstawić na obradach.
Sejm walny było to zgromadzenie decydujące o polityce całej Rzeczpospolitej. Składał się on z króla, senatu i izby poselskiej. Zbierał się co dwa lata i trwał przez sześć tygodni. Posłowie oraz senatorowie obradowali nad podatkami, reformami w państwie i bezpieczeństwem granic. Konstytucje sejmowe, nowe prawa opracowane przez posłów.
Podczas obrad często dochodziło do sporów. W razie niebezpieczeństw, każdy z posłów mógł krzyknąć ?Veto?, czyli nie pozwalam i w ten sposób wstrzymać sejm.
Król mimo ograniczeń zachował znaczną władzę. Mianował najwyższych urzędników: kanclerza, podskarbiego oraz hetmana. Władca wynagradzał ich, nadając królewszczyzny, czyli ziemie w dożywotnie użytkowanie.
Wielu magnatów, czyli przedstawicieli rodów możnowładczych, traktowało otrzymane przez ich przodków królewszczyzny, jak odziedziczoną własność. Po śmierci urzędnika, potomkowie nie zwracali powierzonej mu ziemi. Niektóre rody masowo bogaciły się w ten sposób. Z tej sytuacji szlachta nie była zadowolona. Ruch egzekucyjny powstał w celu zapewnienia szlachcie równości. Na sejmach uchwalano ustawy, które miały wyegzekwować od magnatów zagarnięcie królewszczyzny.
Przeciwnicy demokracji szlacheckiej uważali, że demokratom nic nie wychodzi, wprowadzają za mało ustaw, a wszystko co zrobią, nie jest dobre dla państwa. To tylko jedno z wielu negatywnych cech demokracji szlacheckiej. Szlachcic w razie popełnienia jakiegokolwiek przestępstwa, miał zagwarantowany proces przed sądem szlacheckim. Nie obejmował go jednak obowiązek służby wojskowej, a jego interesów nie utrudniały przepisy, cła i podatki narzucone przez państwo.
Moim zdaniem demokracja szlachecka była powodem do dumy. Rzeczpospolita osiągnęła wysoką pozycję w Europie. Nadawano szlachcie przywileje w zamian za działania na rzecz państwa. Były także złe strony tej monarchii. Prawo ?Veto? było używane coraz częściej do załatwiania prywatnych spraw, na czym państwo wiele straciło. Jednak ta ingerencja miała na celu zmianę Rzeczpospolitej na lepsze. Szlachta zapewniła równość między sobą, dzięki czemu było coraz mniej sporów. Dlatego właśnie uważam, że powinniśmy być dumni z monarchii stanowej (d. szlacheckiej).

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty

Ciekawostki ze świata