Scharakteryzuj stosunek Polaków do mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce oraz czynniki, które na niego wpłynęły. Uwzględnij czynniki polityczne i prawne, społeczno-ekonomiczne, historyczne oraz religijno-kulturowe.

Już przed wiekami Polska była krajem słynącym ze swej tolerancyjności oraz otwartości dla cudzoziemców. Niestety, wiele czynników przyczyniło się do tego, iż z biegiem lat stan ten radykalnie się zmienił. Aby przybliżyć powody tych zmian, postaram się niektóre z nich omówić.

Najliczniejszą i najbardziej uprzywilejowaną mniejszością narodową w Polsce są Niemcy. Jako jedyna mniejszość, posiadają oni dwa mandaty w Sejmie. Zamieszkują głównie południowo-zachodnie tereny Polski, stanowiąc 0,4% ogółu mieszkańców Rzeczpospolitej. Tym, co najbardziej przyczyniło się do powstania stereotypów na temat ludności niemieckiej były okupacje i najazdy, jakie miały miejsce podczas I oraz II wojny światowej. Jak wynika z sondaży, grupą, która darzy Niemców największą antypatią są osoby powyżej 60-tego roku życia. Niestety, błędne szablony, świadomie lub podświadomie przekazywane z pokolenie na pokolenie, do dziś są żywe. Przeszkadzają one Polakom w utworzeniu poprawnych relacji nie tylko z niemiecką mniejszością narodową, lecz także z Niemcami mieszkającymi w swojej ojczyźnie. Ponadto, do historycznych i politycznych czynników mających wpływ na stosunek Polaków do mniejszości niemieckiej dołączają się także aspekty społeczno-ekonomiczne. Wspomniana grupa ludzi starszych, a przede wszystkim weteranów wojennych, często nie może pogodzić się z faktem, iż przegranym Niemcom żyje się dostatniej aniżeli wygranym Polakom. Jest to podejście nieco zawistne, aczkolwiek jakże uzasadnione patrząc przez pryzmat szkód, jakie doznała Polska i polskie społeczeństwo podczas niemieckich działań wojennych na terytorium naszego kraju.

Kolejną, godną uwagi mniejszością narodową są Żydzi, prawdopodobnie najbardziej kontrowersyjna grupa zamieszkująca Polskę. Opinie o nich są podzielone, jednak zauważa się iż przeważają negatywne. Pierwszym czynnikiem, który sprawia, że Żydzi nie są w naszym kraju mile widziani, to przekonania religijne. Wierzy się, że są oni narodem przeklętym, który skazał Jezusa na śmierć:
„Niech krew Jego spłynie na nas i na nasze dzieci!”.

Fakt ten, szczególnie dla grup głęboko wierzących a zarazem ksenofobicznych, jest wystarczający do wydania osądu, iż Żydzi, jako cała narodowość, nie są godni do zamieszkiwania Polski.
Żydzi są narodem z natury bardzo mądrym, łatwo przyswajającym wiedzę oraz mającym zdolność do szybkiego pomnażania swojego majątku. Niewątpliwie cechy te budziły zazdrość wśród biednych Polaków, szczególnie, gdy Żydzi (głównie dzięki lichwie, która nie jest przez ich religię zakazana) bogacili się i żyli dostatnio.

Tym, co również wpłynęło na stosunek niektórych Polaków do ludności żydowskiej była ich eksterminacja w czasach II wojny światowej. Możliwe jest, że poprzez wielkie naciski Niemców na wyniszczenie Żydów, część Polaków zaczęła również odczuwać w stosunku do nich nienawiść. Powody tego mogę być różne: zarówno obawa przed Niemcami i śmiercią za jakiekolwiek kontakty z tą mniejszością, jak i własne, wcześniejsze przekonania o niższości Żydów, które się wówczas niejako potwierdziły.

Mniejszością etniczną, która nie cieszy się popularnością w Polsce są Cyganie, zwani także Romami. Wynika to z faktu, iż wielu z nich prowadzi niedbały oraz przestępczy tryb życia, który jeszcze 20 lat temu mocno dawał się we znaki wszędzie tam, gdzie się oni pojawili. Wielokrotnie łączono z Cyganami przypadki kradzieży, nie tylko dóbr, lecz także uprowadzeń dzieci. Niewątpliwie odrazę wśród Polaków budzi widok brudnych, niezadbanych Romów, tułających się po ulicach miast czy wsi, śmieszyć może natomiast ich nadmierne lubowanie się w złocie oraz niegustowny ubiór. Romowie to jedyna mniejszość w Polsce (czy to etniczna czy narodowa), do której na przestrzeni 11 lat (1991-2002) stosunek Polaków cały czas jest negatywny.

W ciągu ostatnich lat wyraźnie wzrosła, bo aż o 10 pkt procentowych, sympatia dla mniejszości ukraińskiej. Pozytywne odczucia w stosunku do nich ma przeważnie grupa osób młodych - w przeciwieństwie do starszych, których antypatia oparta jest jeszcze na faktach historycznych. Do ogólnego wzrostu sympatii przyczyniła się głównie Pomarańczowa Rewolucja na przełomie lat 2004-2005. Pomoc niesiona przez Aleksandra Kwaśniewskiego oraz polskie organizacje spowodowała falę współczucia i empatii w stosunku do Ukraińców, co z pewnością pozytywnie odczuły mniejszości mieszkające w Polsce.

Konstytucja RP to główne źródło prawnej wiedzy dotyczącej mniejszości narodowych i etnicznych w naszym kraju. Prawdopodobne jest, iż gdyby prawa mniejszości nie były udokumentowane, grupom tym żyłoby się w Polsce nieporównywalnie gorzej. Nie mieliby oni zagwarantowanych przywilejów, np. do tworzenia własnych instytucji, wyznawania religii czy zachowania tożsamości narodowej. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej, rząd nasz tym bardziej stara się, aby prawa mniejszości były respektowane na równi z prawami Polaków, gdyż między innymi od tego zależy, jak nasz kraj będzie odbierany przez resztę państw Europy oraz świata.

Podsumowując, Polacy mają bardzo ambiwalentne odczucia związane z mniejszościami zamieszkującymi nasz kraj. Czynników na nie wpływających jest wiele, najbardziej jednak silne wpływy mają aspekty historyczne, które z reguły przyczyniają się do negatywnego odbioru innych narodowości. Osoby, którym niebywale ciężko jest zmienić zdanie na temat cudzoziemców, to najczęściej ludzi starsi, którzy przez lata wypracowali sobie pewne poglądy. Nierzadko przekonania te oparte są na własnych doświadczeniach, jednak w większości kierują nimi stereotypy. Aby nie dopuścić do powielania błędnych szablonów, młodzi ludzie powinni jak najwięcej kontaktować się z mniejszościami zamieszkującymi nasz kraj, wspólnie uczyć się, bawić i pracować. Tylko w ten sposób Polska postrzegana będzie jako kraj przyjazny, otwarty i pełen chęci do współpracy.