Próba iskrowa

Próba iskrowa - jest to warsztatowa metoda sprawdzenia składu chemicznego stali.
Podstawy teoretyczne metody
Celem próby iskrowej jest wyznaczenie przybliżonych wartości węgla oraz dodatków stopowych w stali. W warunkach przemysłowych próba iskrowa jest wystarczająco dokładną i szybką metodą sprawdzania i kontroli międzyoperacyjnej materiału. Opiera się ona na analizie iskrzenia podczas szlifowania materiału. Zjawisko iskrzenia polega na oderwaniu drobnych, rozgrzanych cząsteczek od materiału szlifowanego. Po rozżarzeniu cząsteczki ulegają spaleniu, tworząc iskry, w czym biorą udział wszystkie składniki stali, w pierwszym rzędzie węgiel, a następnie dodatki stopowe.
Rozpryski na końcu, jak i na środku mogą mieć różne kształty. Poza kształtem, uwagę zwraca się na jasność oraz barwę, która może być jednakowa na całej długości lub zmienna, ciemniejsza na początku, a jaśniejsza na końcu.
Pewne zjawiska zachodzące podczas próby nie są zależne od składu chemicznego stali, a od warunków przeprowadzania próby, na przykład: długość snopa iskier, która w pierwszym rzędzie zależy od prędkości obrotowej tarczy szlifierskiej i od docisku próbki. Poprzednie procesy obróbkowe mają również duży wpływ na gęstość i wielkość snopa iskier.
Podział parametrów iskier

? ze względu na kształt
o włócznie,
o kolce,
o kępki,
o krople,
o gałązki,
o maczugi,
? ze względu na rodzaj
o z promieniem ciągłym,
o z promieniem przerywanym,
o z promieniem rozgałęzionym,
? ze względu na barwę
o biało-żółta,
o pomarańczowa,
o jasnoczerwona,
o czerwona,
o wiśniowa,


Wpływ pierwiastków chemicznych
Pierwiastki chemiczne, obecne w stali, mają następujący wpływ na wygląd iskier:
? Węgiel (C) - jest zasadniczym składnikiem powodującym rozpryski, gdyż spalający się dwutlenek węgla rozsadza oderwaną cząsteczkę; im więcej węgla, tym liczniejsze są eksplozje. Do momentu kiedy zawartość węgla osiągnie 0,8 %, powyżej tej wielkości zjawisko staje się coraz uboższe.
? Wolfram (W) - daje charakterystyczne, przerywane promienie, o ciemnoczerwonej barwie oraz nieliczne, ale bardzo kroplowate rozpryski. Przy średnich zawartościach tego pierwiastka występują zakończenia promieni w kształcie ostrza włóczni.
? Chrom (Cr) - w większych ilościach daje bardzo znaczne tłumienie iskrzenia, krótki i mało efektywny snop.
? Nikiel (Ni) - bardzo trudny do rozpoznania. Daje pewne zgrubienie, świecące na biało na przedłużonym ostrzu.
? Molibden (Mo) - od 0,1 % powoduje charakterystyczne oderwanie włóczni,
? Mangan (Mn) - powoduje zakończenie kolców rozprysków w postaci wachlarzyka.
Przebieg próby iskrowej
Przebieg próby jest następujący:
? Sprawdzenie stanu szlifierki, w szczególności pod względem bezpieczeństwa.
? Zadbanie, aby na tarczy szlifierskiej nie znajdowały się resztki poprzednio szlifowanej stali.
? Zabezpieczenie oczu operatora.
? Przeprowadzenie iskrzenia wzorników.
? Przeprowadzenie iskrzenia próbek o nieznanym składzie chemicznym na przemian z wzornikami, przy jednoczesnym rozpoznawaniu charakterystycznych elementów iskrzenia.
? Sporządzenie dokumentacji, ze szczególnym uwzględnieniem wykonania rysunków rozprysków.