Biologia - ekologia

Ekologia-autekologia(org.a środowisko),synekologia(zależności wielogat.zgrupowań org.i środowiskiem)
Populacja-zb.osobników 1gat.występujących na określonym terenie,krzyżują się dając płodne potomstwo;Biocenoza-zespół populacji na danym terenie;Biotop-ukł.nieożywionych elementów środ.przyr.,w znacznym stopniu ukształtowany przez zw.z nim org.tworzące biocenozę;Ekosystem=biocenoza+biotop;Biomy-olbrzymie zbiorowiska obejmujące całą formacje rośl.i zwierz.żyjące w danej strefie klim.(tundra,tajga,pustynia);Biosfera-wszystkie biomy
Zakres tolerancji(przedział wart.danego czynnka w obrębie którego org.bytuje i utrzymuje funkcje życiowe):gr.ograniczających czynników ekol.=abiotyczne(war.klim.,czynniki edatyczne-gleba)+biotyczne
Eurybionty- szeroki zakres tolerancji;Stenobionty-wąski zakres tolerancji;Oligostenobionty-najniższe wart.danego czynnika;Polistenobionty-najwyższe wat.danego czynnika.
Podział org.ze względu na cz.życiowy:temp.-eurytermiczne,stenotermiczne(oligotermiczne-0-10C,politermiczne-30-40C);zasolenie-euryhalinowe(obojętne)[morszczyn,chełbia,węgorz],stenohalinowe(pow.30%)[ukwiały];światło-heliofity(bezwzględne-swiatłożądne[kaktusy,agawy,kukurydza],względne-światłolubne[macierzanka]),skiofity(cieniolubne)[paprocie];woda-kserofity(tereny ubogie w wodę-kaktus,aloes),mezofity(umiarkowana ilość wody),higrofity(duża wilgotność),hydrofity(żyją w wodzie)
Minimum Liebiega-czynnik,którego jest najmniej działa ograniczająco na dany org.;Prawo Shelforda-czynnik,którego jest najwięcej działa ograniczająco na dany org.
Nisza ekol.-przestrzeń,całokształt potrzeb życiowych danego gat.;niszą zwierzęcia są miejsca,w których chętnie przebywa,kryjówki,teren do odbywania godów,temp.,wilgotność,nasłonecznienie-wszystko czego mu trzeba do życia.
Stanowisko-miejsce występowania(adres);Siedlisko-określenie dokł. warunków życia
Cechy populacji:struktura przestrzenna,liczebność(czynniki wpływające-rozrodczość,śmiertelność,migracje),rozrodczość,śmiertelność.
Wszystkie rewiry=areał;areały wszystkich populacji danego gat.=zasięg
Typy rozmieszczenia-losowe(org.niższe),skupiskowe(gat.stadne),równomierne(plantacje)
Zagęszczenie-liczebność osob. na danym obszarze.
Rozrodczość-l.osob.ur.w danej jedn.czasu;Śmiertelność-l.osob.zm.w danej jedn.czasu;Migracje=emigracja+imigracja
Rozrodczość-maks.(teoretyczna zdolność do wydania potomstwa),rzeczywista(rozr.maks.-opór środ.);Śmiertelność-min.(wynikająca z zaprogramowanej genet.dł.życia),rzeczywista(śmiert.min.+opór środ.)
Opór środowiska-cz.abiotyczne,cz.biotyczne.
Struktura wiekowa:gr.wiekowe-osob.młodociane,dojrzałe,starzejące się;okresy życiowe-przedrozrodczy,rozrodczy,porozrodczy
Stosunki między osobnikami:neutralne,antagonistyczne,nieantagonistyczne.
Neutralizm-każda z populacji zajmuje własną niszę ekol.;Konkurencja-popukacje konkurują ze sobą o jakiś cz.środowiskowy(rośliny-światło),nisze ekol.populacji nachodzą na siebie-silniejsza tępi słabszą(gołąb-wóbel);Drapieżnictwo-drapieżca i ofiara-ofiara pokarmem drapieżcy,drapieżca wybiera ofiary najsłabsze,na ogół większy od ofiary,przystosowany do polowań;Pasożytnictwo-pasożyt i żywiciel-pasożyt pobiera pokarm od żywiciela,może go zatruwać,rzadko doprowadza do jego śmierci;Allelopatia-1populacja wytwarza subst.chem.ograniczającą wzrost i rozwój 2populacji(grzyby wytwarzają antybiotyki);Amensalizm-cz.życiowa 1populacji szkodzi 2populacji(bobry-rośliny);Komensalizm-1populacja ma korzyść a 2 jest to obojętne;Protokooperacja-obie populacje odnoszą korzyści,potrafią żyć bez siebie(krab pustelnik-ukwiał);Symbioza-obie populacje odnoszą korzyści,nie potrafią żyć bez siebie(rośl.motylkowe-bakterie brodawkowe[bakterioryza]),mikoryza-rośl.wyższe i grzyby.
Struktura troficzna biocenozy-powiązania pokarmowe między producentami,konsumentami,reducentami.
Producenci(autotrofy)-zdolne do przeprowadzania fotosyntezy;Konsumenci-odżywiają się rośl.(Irz.),org.roślinożernymi(IIrz.),mięsożercami(IIIrz.);Reducenci(destruenci)-odżywiają się martwą materia rośl.lub zwierzęcą,np.bakterie,grzyby.
Łańcuchy pokarmowe-spasania(zaczyna się od producentów),detryfusowy-zaczyna się od martwej mat.org.
Poziom troficzny-org. zajmujące taką samą pozycję w łańcuchu pokarm.
Pierwotna produktywność ekosystemu-tempo w jakim producenci przekształcają całą en.świelną w en.cieplną;Wtórna produktywność ekosystemu-tempo w jakim konsumenci wykorzystują en.i mat.do produkcji biomasy(mierzymy ilością biomasy wyprodukowanej w jedn.czasu na jedn.pow.)
Obieg mat.i przepływ en.:najważniejszym źródłem en.jest en.świetlna.Niecała docierająca en.zostaje skumulowana w org.,cześć zostaje wykorzystana do podst.procesów metabolicznych i budowy własnych struktur org.,część tracona jest bezpowrotnie w postaci ciepła.Mat.krąży w ekosystemie w obiegu zamkniętym,do jej obiegu niezbędni są producenci,konsumenci,reducenci.1.Dzięki producentom jest syntetyzowana mat.org.2.Konsumenci zjadają org.lub martwą mat.3.Reducenci rozkładają martwą mat.i uwalniają nieorg.składniki potrzebne producentom.
Strukturę troficzną biocenozy przedstawiamy uwzględniając:liczebność-l.osob.kolejnych poziomów troficznych,biomasę-łączna masa org.przypadająca na jedn.pow.,en.wiązaną na jedn.pow.w jedn.czasu przez kolejne poziomy troficzne.
Sukcesja ekol.-proces jednokierunkowych zmian prowadzący do stopniowego przekształcania się ekosystemu(pierwotna-na terenach nie zajmowanych przez żadną biocenozę[wydmy,skały],wtórna-na terenach gdzie występowała inna biocenoza[wycięty las]
Klimaks-postać ekosystemu,w którym panuje pełna równowaga ekol.
Stadia seralne-wszystkie pośrednie,mniej stabilne etapy rozwojowe.
Sera-następowanie po sobie kolejnych stadiów seralnych.
Homeostaza-stan pełnej dynam.równowagi wewn.pomiędzy tworzącymi go elementami osiągany przez ekosystem w stadium klimaksowym.