Konsekwencje przesunięcia terytorium państwa polskiego w kierunku południowo-wschodnim.

Pierwszą znaczną konsekwencją przesuwania się granic państwa polskiego w kierunku wschodnim było mieszanie się kultur. Do dotychczasowego dorobku kultury dołączyły naleciałości kultur na przykład tatarskich czy tureckich. Świadczy o tym między innymi strój sarmacki ( np. szabla wzorowana na półksiężycu).
W tymże okresie powstawały wielkie fortuny magnackie z racji wykorzystywania wschodnich, charakteryzujących się żyznością gleb. Polska wówczas była potęgą jeśli chodzi o zaopatrzenie w zboże. Stąd określenie jej mianem „spichlerza Europy”
W wyniku przemieszczania się granic na wschodzie państwa polskiego tworzyły się miasteczka żydowskie.
Warto także wspomnieć o szlakach kupieckich. Jeden z nich ciągnął się ze wschodu przez Lwów do Gdańska (spowodowało to gwałtowny rozwój tegoż miasta); trzeba zaznaczyć, że nie od razu Polska czerpała zyski z efektywnej gospodarki w Gdańsku. Inny szlak przebiegał przez Kraków i Wrocław (już nie na terenach Polski) do zachodniej europy. Wart uwagi jest również ten przebiegający znad Morza Czarnego przez Lwów. Jednym z ważniejszych był szlak wiodący przez Ruś Halicką. Dzięki tej bujnej siatce kupcy dobrze się bogacili. Tego powodem był również przymus drożny - kupcy musieli poruszać się wyznaczonym szlakiem oraz prawo składu - w wyznaczonych miastach musieli swój towar sprzedawać
Miał nie tylko miejsce rozwój, ale także upadanie miast. Powodowały to najazdy Tatarów. Łupili oni niemalże wszystko. Ci właśnie Tatarzy w latach 1238 - 1240 opanowali całą Ruś i stanęli na granicach Polski i Węgier
Walki polsko - litewskie o Ruś halicką zakończyły się sukcesem Polaków (1366). Kazimierz Wielki skutkiem tego uzyskał kontrolę nad zyskownym handlem czarnomorskim. Miała wtedy miejsce intensywna kolonizacja tych ziem przez szlachtę małopolską.