Zanieczyszczenie powietrza

1. Powietrze jest mieszaniną gazów i jest niezbędne dla życia ludzi, zwierząt i roślin. Dwa główne jego składniki to azot i tlen, które zajmują odpowiednio około 80% i 20%. Do tego dochodzą małe ilości gazów szlachetnych, dwutlenku węgla oraz innych gazów. Ponadto wiadomo, że powietrze zawiera różną, zależną od warunków otoczenia, ilość pary wodnej. To co określamy mianem naturalnego powietrza, utworzyło się w okresie wieluset milionów lat różnorodnych procesów. Naturalny skład chemiczny powietrza podlega wielu różnym wpływom. Mogą to być popioły z wybuchów wulkanów, pyłek kwiatowy lub piasek pustynny, które są przenoszone z wiatrem na tysiące kilometrów. W szczególnych przypadkach powietrze naturalne może być zanieczyszczane z powodu różnorodnej działalności ludzkiej: domowej, rzemieślniczej i przemysłowej. Zanieczyszczeniami powietrza nazywamy wszystkie substancje, które w wyniku naturalnych zdarzeń przyrodniczych lub działalności ludzkiej dostają się w powietrze i doprowadzają do zmiany "klasycznego" składu powietrza. Wiele odczuwalnych zaburzeń i szkód w środowisku wywoływanych jest przez takie zanieczyszczenia uwarunkowane techniczną działalnością ludzi. Pomyślmy tylko o spalaniu węgla, oleju opałowego oraz materiałów pędnych (ropa, benzyna). Przecież te substancje zawierają siarkę, z której w czasie spalania tworzy się trujący gaz, dwutlenek siarki, niebezpieczny dla życia nawet w względnie niskich stężeniach. W czasie spalania węgla i produktów destylacji ropy naftowej powstają także inne substancje zanieczyszczające powietrze.

2. W skutek działalności człowieka do atmosfery dostają się setki tysięcy różnych substancji, lecz tylko niektóre z nich, najbardziej pospolite i uważane za charakterystyczne zanieczyszczenia powietrza, są przedmiotem stałych badań, głównie z uwagi na ich uciążliwość i toksyczność. Do takich zalicza się pyły, tlenki węgla, tlenki siarki i tlenki azotu. Znajdują się one zarówno w sąsiedztwie wielkich miast i okręgów przemysłowych, jak i w odległych miejscowościach, dokąd przedostają się poprzez cyrkulację powietrza w atmosferze. Jeżeli chodzi o pyły, emisja ich towarzyszy niemal wszystkim procesom produkcyjnym. Spośród wielu gałęzi przemysłu za szczególnie pyłotwórczy uchodzi przemysł cementowy. Poważnym źródłem pyłów jest także przemysł chemiczny, metalurgiczny i energetyczny. Najwięcej pyłów emitują elektrownie i kotłownie i ich udział w zapyleniu kraju szacuje się na 46%. Wiąże się to ze spalaniem paliw stałych. W sumie ze spalania węgla w naszym kraju powstaje w ciągu roku około 4-5 milionów ton zanieczyszczeń stałych. Przeciętnie opada kilkanaście ton pyłów w roku na 1 km2 powierzchni kraju. W rzeczywistości rozdział zanieczyszczeń atmosferycznych jest bardzo nierówny. W pewnych okolicach może być minimalny, w innych przybiera ogromne rozmiary np. z powodu koncentracji obiektów przemysłowych. W większości miast na Śląsku została przekroczona dopuszczalna granica zapylenia, która wynosi 250 ton pyłu w ciągu roku na 1 km2 powierzchni.

3. Najważniejsze skutki zanieczyszczenia powietrza:
* efekt cieplarniany,
* kwaśne deszcze,
* zmniejszanie warstwy ozonu,
* zmniejszanie zasobów paliw kopalnych,
* zachwianie równowagi ekologicznej między tlenem i dwutlenkiem węgla
* zachwianie równowagi biologicznej ekosystemów,
* pogarszanie jakości żywności,
* zanieczyszczanie gleby i wody.