Zasady wiary - Luteranizm, Kalwinizm, Anglikanizm

Luteranizm

Zasady wiary:
- Jedynym źródłem wiary jest Biblia, zwłaszcza Ewangelie.
- Każdy może samodzielnie interpretować Biblię - wcześniej to Kościół narzucał jej interpretację.
- Każdy wierzący ma dostęp do Boga i wiary.
- Odrzucono rolę papieża, biskupów i kapłanów, uznając instytucje duchowne za zbędne.
- Nie akceptowano kultu świętych, obrazów i relikwii.
- Uproszczono obrzędy religijne.
- Zniesiono niektóre sakramenty, pozostawiając jedynie chrzest i komunię.
- Zlikwidowano celibat osób zakonnych.
- Mszę świętą i większość doktryn uznano za wymysły Kościoła.
- Zbawienie ludzi opiera się jedynie na zbawczej śmierci Jezusa Chrystusa, a nie na dobrych uczynkach ludzi.
- Wybrani byli predykanci, nauczyciele, których zadaniem było nauczanie prawd wiary zgodnych z Biblią i "Dużym katechizmem" Lutra oraz udzielanie sakramentów.
- Do nabożeństw wprowadzono język ojczysty zamiast łaciny.
- Muzykę organową zastąpiono chóralnym odśpiewaniem psalmów.
- Broniono doktryny obecności ciała i krwi Chrystusa w chlebie i winie konsekrowanych podczas eucharystii, traktując obecność tę jako współistnienie postaci eucharystycznych z fizycznym ciałem Chrystusa.
- Luteranów nazywano ewangelikami lub protestantami.

Kalwinizm

Zasady wiary:
- Podstawą kalwinizmu jest nauka o predestynacji - przekonaniu, że los człowieka jest z góry wyznaczony przez Boga i niezależny od ludzi.
- Uznano zwierzchnictwo władzy świeckiej nad kościelną.
- Wierni sami wybierają biskupów.
- Promowano ascetyzm - prostotę, powściągliwość, oszczędność.
- Człowiek jest narzędziem w rękach Boga.
- Bogactwo wynikające z pracy jest darem od Boga.
- Zakazano zabaw, flirtów, tańców i hazardu.
- Wierni nie mogli nosić kolorowych strojów ani wykonywać gwałtownych gestów.
- Pracowitość i życie według surowych zasad moralnych były głównymi obowiązkami każdego człowieka.
- Jedynym świętem było niedzielne nabożeństwo.
- Łaskę Boga uzyskiwano poprzez modlitwę i pokutę.
- Wierni przyjmowali komunię cztery razy w roku.
- Odrzucono większość sakramentów, pozostawiając jedynie chrzest i komunię.
- Zaprzestano kultu świętych.
- Zalecano usuwanie ze świątyń elementów zdobniczych, takich jak obrazy, rzeźby i krzyże, uznawanych przez wyznawców kalwinizmu za niepotrzebne.
- Odrzucono celibat duchownych.
- Interpretację Pisma Świętego powierzono wyłącznie Kalwinowi, a wierni musieli podporządkować się jego tłumaczeniu.
- Kościół składał się z ogółu gmin religijnych o dużej autonomii, a na ich czele stali konsystorze.

Anglikanizm

Zasady wiary:
- Zachowano dogmaty wiary katolickiej ustalone w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.
- Zachowano hierarchię Kościoła.
- Zlikwidowano zakony.
- Rok kościelny rozpoczynał się adwentem.
- Uznano przeistoczenie i komunię.
- Zachowano celibat, śluby zakonne, msze prywatne i spowiedzi konfesyjne.
- Niewiele różnił się od wiary rzymskokatolickiej.