"Mów do mnie jeszcze" - Kazimierz Przerwa - Tetmajer

Kazimierz Przerwa-Tetmajer
Preludium XXXV ?Mów do mnie jeszcze?

...Mów do mnie jeszcze...
Za taką rozmową teskniłem lata...
Każde twoje słowo słodkie
w mem sercu wywołuje dreszcze -
mów do mnie jeszcze...
Mów do mnie jeszcze...
Ludzie nas nie słyszą,
słowa twe dziwnie poją i kołyszą,
jak kwiatem, każdem słowem twem się pieszczę -
mów do mnie jeszcze...

Kazimierz Przerwa ? Tetmajer
Kazimierz Przerwa-Tetmajer (ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu na Podhalu, zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie) ? polski poeta, nowelista, powieściopisarz i dramaturg. W 1888 Tetmajer zdobył nagrodę literacką za wiersz ku czci Mickiewicza, a rok później za wiersz ku czci Kraszewskiego. W latach 1888?1893 podjął współpracę z pismami "Tygodnik Ilustrowany", "Kurier Warszawski" i krakowskim "Czasem". Wydał osiem serii Poezji, z których najwartościowsze to druga (1894), trzecia (1898) i czwarta (1900). Nastrojowa poezja Tetmajera odpowiadała dekadentom i bohemie młodopolskiej.
Zafascynowany góralskim folklorem napisał cykl opowieści Na skalnym Podhalu, ponadto epopeję tatrzańską Legenda Tatr, składającą się z dwóch części: Maryna z Hrubego i Janosik Nędza Litmanowski.
Ze względu na pogarszający się stan zdrowia (utrata wzroku i nasilająca się choroba umysłowa) musiał wycofać się z życia społecznego i twórczości literackiej. Miał zapewniony byt dzięki ofiarności społecznej. W styczniu 1940 został wyrzucony przez Niemców z Hotelu Europejskiego, gdzie mieszkał. Zmarł w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie.
Był przyrodnim, młodszym bratem Włodzimierza Tetmajera, a przez matkę, Julię z Grabowskich kuzynem Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
Mimo że kilkakrotnie był zaręczony (m.in. z Laurą Rakowską, z myślą o której napisał wiersz "A kiedy będziesz moją żoną"), nigdy się nie ożenił. Ze związku z jakąś aktorką miał nieślubnego syna Kazimierza Stanisława, który w młodym wieku popełnił samobójstwo.
To właśnie Tetmajer jako jeden z pierwszych poetów zapoczątkował pesymistyczna wizje świata w poezji.
Inne utwory:
? nowela Ksiądz Piotr
? satyra na galicyjską arystokrację Z wielkiego domu
? cykl powieści Koniec epopei
? powieści Aniół śmierci oraz Panna Mery
Dramaty:
? Sfinks
? Zawisza Czarny
? Mąż-poeta
? Rewolucja
? Judasz
Preludium, praeambulum gatunek muzyczny. Początkowo, w XV w. był to krótki utwór figuracyjny z fragmentami akordowymi improwizowany na organach lub lutni, ułatwiający śpiewakom i wykonawcom intonowanie.
Liryka, rodzaj muzyki, zainspirowany lirycznym tekstem poetyckim.



Dekadentyzm był najczęściej spotykaną postawą w literaturze Młodej Polski. Świadomość bankructwa filozoficznych i estetycznych ideałów pozytywizmu zaowocowała pojawieniem się jednostek o specyficznej konstrukcji osobowości ? ludzi cierpiących na ?chorobę wieku? polegającej na życiu pełnym zwątpienia, negacji i wstrętu wobec wszystkich dotychczasowych wartości.
XXXV

Sposobem ucieczki od bolesnej rzeczywistości mogło być chwilowe zapomnienie opisane w preludium

XXXV.
Podmiotem lirycznym jest mężczyzna, który opowiada o swoich doświadczeniach podczas rozmowy z kobietą.
Autor przekazuje nam, że ?Za taką rozmową tęskniłem lata?, za rozmową z pewnością zmysłową, za słowem, które w ?sercu wywołuje dreszcze?. Prosi kobietę by ?mówiła jeszcze? z pewnością, aby choć na moment mógł zapomnieć o tragicznej realności. Traktuje to jako upojenie i szaleństwo zmysłów. Wiersz ten wyraża stan chwilowego szczęścia, po którym z pewnością następowała pustka, nuda i śmierć.
Cytat ?słowa twe dziwnie poją i kołyszą? odnosi się do doznań słuchacza, do jego wewnętrznych przeżyć i rozkoszy zmysłów.
Przekazuje nam informacje, że ?jak kwiatem, każdem słowem twem się pieszczę?, że wędruje po krainach namiętności i pożądania, że zgłębia inne nieznane światy.
Co chwilę prosi by ?mówiła jeszcze?, widocznie kocha jej słuchać, sprawia mu to przyjemność i przy tym ucieka od nurtujących go myśli. Jest to dla niego swoisty lek na cierpienie.
Uniesienia miłosne były da poety tymi chwilami w życiu ludzkim, kiedy to można na moment zapomnieć o tym otaczającym świecie złym, świecie wrogich ludzi, czyhających nieszczęść. Jednakże przebudzenie się z miłosnej ekstazy ze zwiększoną siłą przywracała świadomość, że nie ma ucieczki od nędzy ludzkiego życia. Miał świadomość tego, że przebudzenie będzie gorzkim rozczarowaniem, przecież ?każde słowo słodkie? było chwilą uniesienia, dlatego z pewnością prosi kobietę by nie przerywała.
Wiersz ten wprowadza nas w świat uczuć, w których poetyckie poznawanie tajemnic kobiecej możliwości, a może i nawet psychiki jest czymś, co wzbogaca duchowo mężczyznę, sprawia mu radość, czyni życie pełnym i sensownym przynajmniej przez chwilę.
Tetmajer reprezentuje typowo młodopolskie podejście do miłości. Zgodnie z duchem epoki, rozkosz zostaje przedstawiona jako jeden ze sposobów sięgnięcia poza rzeczywistość.