„Bogurodzica” - hymn rycerstwa polskiego i pierwszy hymn narodowy

1. „Bogurodzica” to najstarsza pieśń religijna. Pierwsze dwie strofy powstały w XIII wieku, a następne były dopisywane, aż do 22. Najstarszy tekst zachowany w rękopisie pochodzi z 1407 r., znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.

2. Pieśń tą śpiewało rycerstwo idące do boju pod Grunwaldem i Warną. Ponadto towarzyszyła koronacji Władysława Warneńczyka.

3. „Bogurodzica” jest modlitwą, pieśnią religijną, hymnem rycerskim i narodowym. Jej autorstwo przypisywano św. Wojciechowi. Pieśń jest modlitwą do Matki Boskiej o wstawiennictwo do Chrystusa; druga zwrotka skierowana jest do Jezusa, aby przez wzgląd na św. Jana Chrzciciela wysłuchał wiernych, dając im godne życie na Ziemi i wieczne trwanie w raju.

4. W pieśni występują archaizmy:
a) leksykalne (sławiena - wielbiona, zwolena - wybrana),
b) fleksyjne (Bogurodzica Dziewica Maryja - Bogurodzico Dziewico Maryjo!, Bogurodzica dziś Bogarodzica),
c) fonetyczne (krzciciela - chrzciciela, a więc „k” przeszło w „ch”; ta oboczność spółgłoskowa zachowała się w gwarze góralskiej do naszych czasów),
d) słowotwórcze (w wyrazie „bożycze” wyróżnić można wyraz zasadniczy - podstawowy Bóg i cząstkę słowotwórczą -ycz, -ic, a więc „bożyc” - syn Boga; cząstkę tę dodawano w języku ruskim do imienia ojca na określenie syna, tzw. otczestwo).