Podatek Rolny

Podatek rolny
Przedmiotem opodatkowania podatkiem rolnym są grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku rolnego są:
- właściciel,
- posiadacz samoistny,
- użytkownik wieczysty,
- w niektórych przypadkach posiadacz zależny gruntów (gdy grunty stanowią własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz gdy grunty gospodarstwa rolnego zostały wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów
o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych).

Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego
Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał tytuł prawny do gruntów lub objęcie gruntów w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku rolnym wygasa ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Czynności i dokumenty związane z podatkiem rolnym
Zgodnie z art. 6a ust. 5 i ust. 8 ustawy o podatku rolnym podatnicy podatku rolnego są obowiązani składać organowi podatkowemu, właściwemu ze względu na miejsce położenia gruntów, sporządzone na formularzach według ustalonego wzoru:
- informacje o gruntach (osoby fizyczne) w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego,
- deklaracje na podatek rolny (osoby prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej) w terminie do dnia 15 stycznia roku podatkowego, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.

Jeżeli grunty stanowią współwłasność (znajdują się w posiadaniu) jednocześnie osoby fizycznej oraz osoby prawnej bądź jednostki organizacyjnej (w tym spółki) nieposiadającej osobowości prawnej - osoba fizyczna składa deklarację na podatek rolny oraz opłaca podatek na zasadach obowiązujących osoby prawne. W tym przypadku osobie fizycznej nie jest doręczana decyzja (nakaz płatniczy) ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego.

Obowiązek składania informacji o gruntach oraz deklaracji na podatek rolny dotyczy również podatników korzystających ze zwolnień i ulg na mocy przepisów ustawy o podatku rolnym (w tym na mocy uchwały rady gminy) - art. 6a ust. 9 ustawy o podatku rolnym.
W gminach, w których rady gmin w drodze uchwały określiły warunki i tryb składania informacji o gruntach oraz deklaracji na podatek rolny, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, możliwe jest składanie powyższych dokumentów przez internet.

Kto jest podatnikiem ?
Podatnikami podatku rolnego są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne w tym spółki nie posiadające osobowości prawnej, które:
? są właścicielami albo samoistnymi posiadaczami gruntów,
? są użytkownikami wieczystymi gruntów
? są posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy ? jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu prawnego
? są posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy bez tytułu prawnego, wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych.
Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalnosci gospodarczej innej niż działalnośc rolnicza.
Co uważa się za gospodarstwo rolne ?
Za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, (z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza), o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nie posiadającej osobowości prawnej.
Jak liczymy podatek ?
Liczbę hektarów przeliczeniowych ustala się na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów oraz zaliczenia do okręgu podatkowego (Wrocław jest w I okręgu podatkowym) zgodnie z poniższym wzorem:
? Dla gospodarstw rolnych 1 ha fizyczny x przelicznik odpowiedni dla danej klasy użytków rolnych i dla danego okręgu. Tak ustalony hektar przeliczeniowy mnożymy przez równowartość pieniężną 2,5 q żyta, obliczoną według średniej ceny skupu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy (według komunikatu Prezesa GUS na 2006 rok, średnia cena skupu żyta wynosiła 35,52 zł za 1 dt).
? Dla pozostałych użytków rolnych 1 ha fizyczny x równowartość pieniężną 5 q żyta, obliczoną według średniej ceny skupu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy (według komunikatu Prezesa GUS na 2006 rok, średnia cena skupu żyta wynosiła 35,52 zł za 1 dt).
Podatnicy obowiązani są do złożenia zgłoszenia identyfikacyjnego jednokrotnie w organie podatkowym gminy (miasta) właściwym dla podatku rolnego. Obowiązek złożenia zgłoszenia identyfikacyjnego nie dotyczy podatników, którym urząd skarbowy nadał numer identyfikacji podatkowej (NIP), oraz podatników, którzy dokonali w urzędzie skarbowym zgłoszenia identyfikacyjnego w związku z wykonywaniem obowiązków podatnika podatku dochodowego, od towarów i usług lub akcyzowego, płatnika podatków, płatnika składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Szczegółowe zasady składania zgłoszeń identyfikacyjnych i aktualizacyjnych w podatku rolnym określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie trybu składania zgłoszeń identyfikacyjnych oraz aktualizacyjnych przez podatników podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości (Dz. U. Nr 111, poz. 1291).

Stawki podatku rolnego
dla gruntów gospodarstwa rolnego: równowartość pieniężna 2,5 q żyta - od 1 ha przeliczeniowego
dla pozostałych gruntów rolnych podlegających podatkowi rolnemu: równowartość pieniężna 5 q żyta - od 1 ha
- obliczone według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy.

Rada gminy może, w drodze uchwały, obniżyć cenę skupu żyta przyjmowaną jako podstawa obliczenia podatku rolnego na obszarze gminy.

Terminy i sposoby płatności podatku rolnego
Wszyscy podatnicy płacą podatek rolny w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego - do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego, przelewem na konto lub - w przypadku osób fizycznych - również gotówką (jeżeli pobór podatku dokonywany jest w formie inkasa).

Jakie są zasady stosowania zwolnień i ulg? Które zwolnienia i ulgi podatkowe stosowane są z urzędu, a które na podstawie decyzji wydanej na wniosek podatnika?

Aktualnie zwolnieniem z podatku rolnego objęte są grunty przeznaczone na utworzenie nowego lub powiększenie już istniejącego gospodarstwa rolnego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha, ale nie wszystkie, bo tylko:
? nabyte w drodze kupna na własność lub jako prawo użytkowania wieczystego,
? oddane przez właściciela (Skarb Państwa, gminę) w użytkowanie wieczyste,
? wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie.
We wszystkich tych trzech przypadkach okres zwolnienia wynosi 5 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po tym, w którym zawarto umowę sprzedaży gruntów lub prawa użytkowania wieczystego, ustanowiono to prawo lub objęto grunty w trwałe zagospodarowanie w drodze umowy.
Od 1 stycznia 2003 r. obowiązują przepisy z których wynika, że:
? jeśli podatnik nabywa lub obejmuje grunty o powierzchni mniejszej niż 100 ha, zwolnienie dotyczy gruntów kolejno nabywanych lub obejmowanych w trwałe zagospodarowanie do powierzchni łącznie nieprzekraczającej 100 ha,
? zwolnienia te będą w latach 2003?2008 obowiązywały w odniesieniu do osób prawnych powiększających gospodarstwo, niezależnie od tego, jaki obszar gruntów znajdował się w posiadaniu takiej osoby 31 grudnia 2002 r.,
? nie ma zwolnienia od gruntów indywidualnych właścicieli gospodarstw rolnych, jeśli nabywca jest małżonkiem, krewnym w linii prostej lub małżonkiem takiego krewnego, pasierbem, zięciem lub synową sprzedawcy gruntów.
Przez trwałe zagospodarowanie ustawodawca rozumie objęcie gruntów w dzierżawę lub użytkowanie na okres nie krótszy niż 10 lat. Nie ma ulgi, jeśli grunty nabyte na własność z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa były przedtem objęte przez tego, kto je kupił, w trwałe zagospodarowanie. Przez 5 lat zwolnione z podatku są grunty ? ale tylko gospodarstw rolnych ? powstałe z zagospodarowania nieużytków, licząc od roku następnego po ich zagospodarowaniu.
Przez 1 rok następujący po tym, w którym przeprowadzona została wymiana lub scalenie gruntów, nie płaci się podatku od gruntów gospodarstw rolnych otrzymanych w drodze wymiany lub scalania.
Po wszystkich ? wskazanych wyżej ? okresowych zwolnieniach obowiązuje dodatkowa ulga: w pierwszym roku podatek wynosi 75%, a w drugim ? 50%.
Nie płaci się tego podatku rolnego od użytków rolnych klasy V, VI oraz VIz, tj. przeznaczonych na zalesianie; zwolnienie obejmuje także grunty położone w pasie drogi granicznej, a także grunty orne, łąki i pastwiska objęte w danym roku robotami melioracyjnymi, na których uprawy uległy zniszczeniu wskutek robót drenarskich.
Na okres nie dłuższy niż 3 lata zwolnione z podatku rolnego są użytki rolne gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej (odłogowanych), z tym że zwolnienie nie może obejmować więcej niż 20% powierzchni użytków rolnych gospodarstwa rolnego i nie więcej niż 10 ha. Określenie szczegółowych warunków tego zwolnienia należy do rad gmin (zob. art. 12 ust. 9 upr.).
W tym miejscu warto przypomnieć, że:
? od 2003 r. zwolnieniem z podatku rolnego objęte są również grunty zadrzewione i zakrzewione (bez względu na ich klasę),
? zwolniono także od podatku użytki ekologiczne,
? nie ma podatku rolnego od gruntów zajętych pod zbiorniki wody służące zaopatrzeniu ludności w wodę,
? nie ma podatku rolnego od gruntów wpisanych do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania zgodnie z przepisami o ochronie zabytków.
Zwolnieniem z podatku rolnego objęte są także działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy:
? osiągnęli wiek emerytalny, są inwalidami zaliczonymi do I lub II grupy,
? są niepełnosprawni o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
? są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji.
Zwolnienia podmiotowe
Tak zwane podmiotowe zwolnienia z podatku rolnego obejmują:
? szkoły wyższe, wyższe szkoły zawodowe oraz wyższe szkoły wojskowe,
? szkoły, placówki, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli ? publiczne i niepubliczne oraz organy prowadzące te szkoły, placówki, zakłady z tytułu zarządu, użytkowania lub użytkowania wieczystego gruntów,
? placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk,
? jednostki badawczo-rozwojowe,
? prowadzących zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej w zakresie gruntów zgłoszonych wojewodzie, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone decyzją w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej albo zaświadczeniem ? zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyjątkiem gruntów znajdujących się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej,
? Polski Związek Działkowców z tytułu użytkowania wieczystego gruntów pracowniczych ogrodów działkowych.
Z tego widać, że ustawodawca wyłączył z katalogu zwolnień grunty znajdujące się w posiadaniu zależnym podmiotów, które nie prowadzą zakładu pracy chronionej lub aktywności zawodowej (np. oddanych im w dzierżawę). Należy jednak wiedzieć, że w ramach praw nabytych zakłady, którym przyznano taki status na podstawie decyzji wydanej przed 1 stycznia 2003 r., zachowały prawo do zwolnień, ale nie dłużej niż do upływu 3 lat od decyzji przyznającej status prowadzącego zakład pracy chronionej albo aktywności zawodowej.
Ulgi inwestycyjne
Wszystkim podatnikom podatku rolnego (nie tylko gdy ich użytki stanowią gospodarstwo rolne w rozumieniu upr) przysługuje ulga inwestycyjna z tytułu wydatków poniesionych na:
? budowę i modernizację budynków inwentarskich służących do chowu, hodowli i utrzymania zwierząt gospodarskich oraz obiektów służących ochronie środowiska,
? na zakup i zainstalowanie: deszczowni, urządzeń melioracyjnych i urządzeń zaopatrzenia gospodarstwa w wodę, urządzeń do wykorzystania na cele produkcyjne naturalnych źródeł energii (wiatru, biogazu, słońca, spadku wód).
Ulga polega na odliczeniu od należnego podatku rolnego od gruntów położonych na terenie gminy, w której przeprowadzona została inwestycja, 25% nakładów inwestycyjnych udokumentowanych rachunkami. Korzystanie z ulgi może być rozciągnięte w czasie nie dłużej niż 15 lat. Jeśli rolnik sprzeda obiekty i urządzenia, od których ulgę przyznano, albo przeznaczy je na inne cele niż uzasadniające ulgę, traci prawo do pozostałych dalszych odliczeń.
Ulgę inwestycyjną gmina przyznaje na wniosek podatnika. Ulga inwestycyjna niewykorzystana przez podatnika przechodzi na jego następcę, jeśli rolnik przekazał gospodarstwo następcy w zamian za emeryturę albo jest nim spadkobierca (art. 13d ust. 5 upr).
Tereny górskie i podgórskie
Aktualnie obowiązuje obniżka podatku od gruntów położonych na terenach górskich i podgórskich. Za takie uważa się miejscowości, w których co najmniej 50% użytków rolnych położonych jest powyżej 350 m nad poziomem morza. Ustalenie wykazu tych miejscowości ustawodawca powierzył wojewodom. Dla gruntów klas I, II, IIIa, III i IIIb obniżka wynosi 30%, a dla klas IVa, IV, IVb ? 60%.
Przewidziana jest również ulga w postaci całkowitej lub częściowej rezygnacji ze ściągania podatku dla podatników dotkniętych klęskami żywiołowymi (istotne szkody w budynkach, ziemiopłodach, inwentarzu żywym i martwym albo w drzewostanie). Ulga zależy od rozmiaru strat i otrzymanego odszkodowania z tytułu ubezpieczenia ustawowego (obowiązkowego). Poszkodowany ma do niej prawo w roku, w którym nastąpiła klęska, a jeśli podatek został już zapłacony ? w następnym.
Zasady stosowania zwolnień i ulg
Sprawę regulują art. 13d ust. 1 upr. Wskazują w nim, które zwolnienia i ulgi stosowane są z urzędu, a które w decyzji wydanej na wniosek podatnika. I tak:
? bez potrzeby ubiegania się o zwolnienie nie płaci się podatku rolnego od użytków rolnych klas V, VI, VIz, gruntów zadrzewionych i zakrzewionych ustanowionych na użytkach rolnych, gruntów położonych w pasie drogi granicznej, użytków ekologicznych gruntów zajętych pod zbiorniki wodne służące do zaopatrzenia ludności w wodę, gruntów pod wałami przeciwpowodziowymi i gruntów położonych w międzywałach, gruntów wpisanych do rejestru zabytków, jeśli są zagospodarowane i utrzymywane zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, gruntów stanowiących działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy osiągnęli wiek emerytalny, są inwalidami I lub II grupy; z urzędu są też stosowane obniżki w podatku rolnym od gruntów położonych na terenach górskich i podgórskich,
? zwolnienia dotyczące gruntów przeznaczonych na utworzenie nowego lub powiększenie gospodarstwa rolnego, dla gruntów, na których zaprzestano produkcji rolnej, są przyznawane w drodze decyzji. Trzeba więc o nie wystąpić.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tj. Dz. U. z 2006r. Nr 136, poz. 969 ze zm.)
2. Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 17 października 2005 r. w sprawie średniej ceny skupu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów 2005 r. (M.P. Nr 62, poz.867)
3. Uchwała Nr XLIV/2965/05 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 grudnia 2005 roku w sprawie określenia wzorów formularzy w podatku rolnym.