W hodowli bydła tak rzeźnego jak i mlecznego duże ułatwienie stanowi zmechanizowanie prac związanych z przygotowaniem i zadawaniem pasz. Bydło w odróżnieniu od trzody chlewnej otrzymuje dość urozmaicony pokarm. Pasze zjadane przez bydło można podzielić na: objętościowe suche ( siano , słoma ) objętościowe soczyste ( zielonki, kiszonki, okopowe ) treściwe ( śruta i mieszanki ) oraz prasowane ( granulowane lub brykietowane ). Wymienione pasze mają różne właściwości co uniemożliwia zastosowanie uniwersalnych maszyn i urządzeń do ich przygotowania i zadawania. Z tego względu coraz częściej stosuje się żywienie monodietetyczne. Urządzenie do przygotowania mieszanek paszowych składa się z następujących zespołów:
- rozdrabniaka bijakowego
- wentylatora z osadnikiem
- zestawu zbiorników na składniki paszowe
- urządzeń zasypowych i załadowczych
- zestawu sit do czyszczenia nasion
- dozowników
- przenośników ślimakowych
- mieszadeł.
Zasada działania urządzenia jest następująca – pasze które nie wymagają rozdrobnienia ( śruta, plewy ) z kosza zasypowego są kierowane bezpośrednio do odpowiednich zbiorników na komponenty paszowe. Natomiast wymagające rozdrobnienia ziarno z kosza zasypowego jest transportowane na zespół sit w celu oczyszczenia. Z sit ziarno spada do zbiornika i dalej samoczynnie opada do kosza zasypowego rozdrabniacza. Rozdrobnione ziarno strumieniem powietrza wytworzonym przez wentylator jest transportowane do osadnika. Z osadnika śruta spada na przenośnik ślimakowy który rozdziela ją do zbiorników zawierających już inne składniki paszowe. Z osadnika powietrze jest zasysane przez wentylator i ponownie tłoczone do rozdrabniacza. Jest to więc układ z zamkniętym obiegiem powietrza. Takie składniki mieszanki paszowej jak siano, kolby kukurydzy itp. są podawane do rozdrabniacza oddzielnym przenośnikiem. Pasza ta zostaje wstępnie rozdrobniona nożem wirnika a następnie bijakami w komorze rozdrabniacza. Stopień rozdrobnienia reguluje się dobierając sita o odpowiednich średnicach otworów. Do odmierzania porcji poszczególnych składników służą dozowniki. Poszczególne składniki mieszanki paszowej są wstępnie mieszane w zbiorczym przenośniku ślimakowym ( poziomym ). Do mieszalnika ślimakowego dopływa również melasa, którą można także skierować do rozdrabniacza. W celu wymieszania z rozdrobnioną paszą. Z mieszalnika ślimakowego poziomego pasza jest kierowana do pionowego mieszalnika ślimakowego gdzie dodaje się jeszcze do niej składniki mineralne. W mieszalniku pionowym następuje ostateczne wymieszanie wszystkich składników i gotowa karma jest wygarniana do zbiornika albo do rynny z której spływa na podstawione środki transportu. Najwygodniejsze w żywieniu bydła są pasze pełnoporcjowe prasowane w postaci brykietów. W odróżnieniu od pasz nie sprasowanych umożliwiają one:
Pełną mechanizację i automatyzację prac związanych ze składowaniem lub bezpośrednim zadawaniem do skarmiania, lepsze wykorzystanie magazynów i środków transportu, ujednolicenie dawki paszowej i polepszenie jej smaku, dłuższe zachowanie wielu cennych składników pokarmowych, mniejsze zużycie paszy, dłuższe zachowanie wielu cennych składników pokarmowych, mniejsze zużycie paszy na jednostkę uzyskiwanych przyrostów.
Transport i zadawanie pasz odbywa się za pomocą różnego rodzaju ruchomych środków transportu lub stacjonarnych linii paszowych.
Ruchome środki transportu są z reguły prostsze w obsłudze mniej zawodne w działaniu, bardziej uniwersalne, tańsze. Wymagają one jednak specjalnych przejazdowych korytarzy paszowych co powoduje zwiększenie powierzchni budynku. Stacjonarne środki transportu są bardziej skomplikowane w obsłudze ale umożliwiają kompleksową mechanizację lub automatyzację procesu żywienia i mogą być instalowane w mniejszych budynkach. Spośród ruchomych środków stosuje się samojezdne wozy paszowe ( z napędem elektrycznym ) i wozy paszowe ciągnikowe. Wóz paszowy przeznaczony jest do przewożenia pasz objętościowych, zielonych i suchych w postaci rozdrobnionej i zadawania ich bezpośrednio do żłobu. W przedniej części wozu znajdują się trzy bębny dozujące które ułatwiają pobieranie i rozdzielanie paszy. Pasza spada na poprzeczny przenośnik taśmowy którym jest zadawana do żłobu. W stacjonarnych liniach paszowych najistotniejszymi urządzeniami są przenośniki rozdzielające karmę do żłobów. Przenośniki te dzieli się na żłobowe i nie żłobowe. Przenośniki żłobowe stosuje się jako przenośniki taśmowe, zgarniakowe i ślimakowe. Zadawanie pasz przenośnikami żłobowymi ma sporo wad. Należy zamykać bydłom dostęp do żłobów podczas ich napełniania.
URZĄDZENIA DO ZADAWANIA PASZ TRZODZIE CHLEWNEJ.
W hodowli trzody chlewnej najważniejszym i najbardziej pracochłonnym zabiegiem produkcyjnym jest żywienie. Przygotowanie karmy wymaga wielu czynności do których niezbędne są specjalne maszyny i urządzenia. Maszyny i urządzenia w kolejności operacji procesu technologicznego tworzą zmechanizowane linie technologiczne przygotowania i zadawania karmy, podawane do linii produkcyjnych w przemyśle. Obecnie stosuje się trzy sposoby żywienia świń: pokarmami ciekłymi, ciastowymi i suchymi.
LINIA PRZYGOTOWANIA I ZADAWANIA KARMY CIEKŁEJ.
Do zbiornika zagłębionego w ziemi wsypuje się składniki paszowe stałe i wlewa składniki ciekłe. W zbiorniku jest zainstalowana pompa ślimakowa, która służy do mieszania a następnie przepompowania zawartości zbiornika do dozowników. W każdym dozowniku znajduje się pływak. Odcina on dopływ karmy po napełnieniu dozownika do określonego poziomu. Po napełnieniu następuje jednoczesne otwarcie i wylanie karmy do koryt. W odróżnieniu karma ciastowata może być zadawana za pomocą ruchomych środków transportu – wózek mieszanek samojezdnych. Urządzenie do przygotowywania i zadawania karmy ciastowatej to mieszanka samojezdna o napędzie elektrycznym. Jej główną częścią jest zbiornik z umieszczonymi wewnątrz dwoma zespołami roboczymi: obrotowym nożem talerzowym i mieszadłem. Napędzane są silnikiem elektrycznym.
W żywieniu świń stosuje się też pasze suche. Są przygotowywane one przez wyspecjalizowane zakłady przemysłu paszowego.
Pasza sypka jest zadawana do koryta natomiast pasza granulowana może być sypana do kojca bezpośrednio na podłogę. Do zadawania pasz suchych służą: silosy na paszę, dozowniki. Z silosu pasza jest transportowana rurociągiem. W rurociągu znajduje się taśma stalowa napędzana silnikiem elektrycznym. Przesuwana taśmą pasza trafia do dozowników wagowych. O określonej godzinie dozowniki otwierają się samoczynnie i gotowa sucha karma wysypuje się do koryt. Po opróżnieniu dozowniki są napełniane automatycznie. Koryto do karmy suchej ma kształt kulistej miski i jest podzielone na dwanaście części, aby podczas karmienia każda świnia miała do niego dostęp.
BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRZY OBSŁUDZE URZĄDZEŃ DO ZADAWANIA PASZ.
- wszelkie przekładnie napędowe w urządzeniach do zadawania pasz powinny być osłonięte. Instalacja elektryczna zasilająca urządzenia musi być wykonana i zabezpieczona zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.
- wszystkie naprawy, wymianę elementów tnących lub ostrzenie krawędzi elementów tnących wolno wykonywać tylko po uprzednim wyłączeniu urządzenia z sieci elektrycznej.
- do każdego urządzenia producent dodaje instrukcję obsługi. Należy się z nią dokładnie zapoznać przed przystąpieniem do użytkowania danego urządzenia.