Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej

Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej

Kolonizatorzy:
- Francja („nowa Francja” – Kanada)
- Anglia, Holandia (tereny nad Oceanem Atlantyckim)
- Hiszpania (Floryda)
-17 wiek – Anglicy mieli już 13 kolonii (stanów)
1756-1763 – wojna siedmioletnia:
-Kanada przypada Anglii razem z terytorium Płn-zach (po rzekę Missisipi)
-Luizjana przypada Hiszpanii
Anglia nakłada wysokie cła na towary wywożone. Wprowadza różne opłaty (np. Stemplowe -1764)
-następuje fala protestów. Rząd nakłada cła na praktycznie cały import do Stanów (1767) .
-protest i ogłoszenie bojkotu przez kolonistów.
1768 (Massachussets) – Zgromadzenie Prawodawcze, Samuel Adams:
-ogłoszenie protestu i i apel do inncyh kolonii o poparcie.
1770 (Boston) – pierwsi ranni i zabici, skutkiem- cofnięcie ceł i podatkow (oprocz na herbatę)
1773 – rząd ogłosił monopol na handel herbatą dla Kompanii Wshodnioindyjskiej.
1773 – Bostońskie picie herbaty:
-mieszkańcy wtargnęli na statek Kompanii i zatopili 18 tysięcy funtów herbaty
-było to sygnałem wybuchu wojny-wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
1774-parlament uchwalił 4 ustawy represjonujący Massachusetts i pozostałe kolonie angielskie
1774 (Filadelfia)-Kongres Kontynentalny:
-przedstawiciele 12 kolonii
-ogłoszenie bojkotu towarów angielskich
-powołanie milicji (gwardii obywatelskiej)
-dowództwo naczelne powierzone Jerzemu Waszyngtonowi
-wkroczenie wojsk amerykańskich do Kanady
-oblężenie Bostonu
1775-bitwa pod Lexington, gen. Thomas Gage użył wojsk do stłumienia milicji
4 lipiec 1776 – Deklaracja Niepodległości:
-opracowana pod kierownictwem Thomasa Jeffersona (podstawa konstytucji USA)
-formalne wypowiedzenie wojny Anglii
1777-wygrane bitwy pod Trenton i Princeton
-utrata Filadelfii
X 1777-b. Pod Saratogą:
-rozbicie wojsk brytyjskich z Kanady przez gen. Gates’a
-Benjamin Franklin przybywa do Wersalu.
-Ludwik XVI wypowiada wojnę Wielkiej Brytanii.
Wojna domowaWojna powszechna
Udział ochotników, min.:
-Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko, baron von Steuben, baron de Kalb, markiz La Fayette
Luty 1778 (Paryż) – przymierze amerykańsko-francuskie (dołączyła Hiszpania).
Francusko-Hiszpańsko-Angielskie walki na morzach. (Holandia po stronie USA).
-działanie objęły teren Europy (Gibraltar, Minorka), Indii, Karaibów.
-Amerykanie przeszli do ofensywy:
1778-zdobycie Filadelfii, Nowego Jorku
-Anglia przejmuje Georgię, Południową Karolinę.
1780-przybycie silnych oddziałów francuskich.
1781-wygrana z silną armią gen. Cornwallisa pod Yorktown
USA+Francja wygrywają z wojnie z Wielką Brytanią
1783-pokój wersalski (Francja, Anglia)
Francja:
-odzyskanie niektórych posiadłości kolonialnych
Anglia:
-uznała całkowicie polityczną i ekonomiczną niepodległość USA

17 wrzesień 1787zastąpienie Artykułów Konfederacji „Konstytucją Stanów Zjednoczonych”:
Stany:
-utraciły prawo ustanawiania ceł i własnego pieniądza,
-straciły niezależność sądownictwa,
-zachowały swoje konstytucje, wybieranych gubernatorów, własne przedstawicielstwa ustawodawcze, skarb, policję
Władze federalne:
-prowadzenie ogólnej polityki i ceł i handlu,
-utrzymywanie armii,
-nakładanie i pobieranie podatków federalnych,
-sprawowanie nadzoru nad ustawodawstwem i sądownitwem stanowym(Departament Sprawiedliwości i Sąd Najwyższy),
Władza ustawodawcza:
-dwuizbowy Kongres (Senat i Izba Reprezentantów)
Władza wykonawcza:
-prezydent (kadencja 4-letnia)
-wybory pośrednie
-zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi
-powoływanie, odwoływanie rządu
-mianowywanie wyższych urzędników federalych i sędziów
-prawo weta wobec uchwał Kongresu
-odpowiedzialny przed Kongresem
Władza sądownicza:
-niezawisłe sądy i Sąd Najwyższy
-interpretowanie konstytucji
-sprawdzanie zgodności aktów niższego rzędu z konstytucją

Pierwszym prezydentem został w 1789 roku Jerzy Waszyngton.