KSZTAŁTOWANIE SIĘ CYWILIZACJI PRZEMYSŁOWEJ NA ZIEMIACH POLSKI
1.wpływ sytuacji gosp. naw państwach zaborczych na rozwój ziem polskich: W I poł. XIX stulecia w żadnym z państw zaborczych nie istniał w zasadzie na tyle rozwinięty przemysł, by jego konkurencja mogła zagrozić gospodarce na ziemiach polskich. Polska gospodarka m.in.rolnictwo, wyraźnie podupadła w porównaniu ze stanem przedrozbiorowym.
Nowe granice celne oraz cła między zaborami utrudniały polskim producentom sprzedaż towarów rolnych i przemysłowych, zmniejszając ich obroty handlowe i stając się przyczyną bankructw przedsiębiorstw przemysłowych, warsztatów rzemieślniczych, gospodarstw chłopskich, folwarków szlacheckich. W Królestwie Polskim uprzemysłowienie dokonało się dzięki rynkom wschodnim.
2.przemiany społ. na ziemiach polskich
-reformy agrarne które były przyczyną migracji chłopów ze wsi do miast
-zniesienie poddaństwa, czyli prawnego uzależnienia chłopa od pana.(Pomorze Gdańskie oraz Warmia w 1807r.)
-uwłaszczenie, czyli nadanie chłopu użytkowanej ziemi na własność(Pomorze Gdańskie oraz Warmia w1811r.
-w 1864r. car Aleksander II wydał dekret uwłaszczający chłopów, poddaństwo przestało obowiązywać już w 1807r.
-reformy w zaborach rosyjskim i austriackim utrwalały przestarzałe struktury agrarne(znaczna liczba gospodarstw małych)
-pojawiły się nowe warstwy społeczne(właściciele fabryk i bogaci kupcy)
-kształtowała się ogromna klasa najemnych robotników przemysłowych, pracujących w górnictwie, hutnictwie(na Śląsku) przemyśle metalowym(w Warszawie) oraz tekstylnym (okręg łódzki)
-wielu zubożałych ziemian przenosiło się do miasta, podejmując się zawodów pisarzy, nauczycieli, urzędników, dziennikarzy, wydawców, lekarzy, prawników.(powstała nowa grupa społ.-inteligencja)
3.rozwój rolnictwa w poszczególnych zaborach
Zabór pruski:
-reformy uwłaszczeniowe oraz powstanie dużego rynku na towary rolne
-rosły ceny produktów rolnych(wzrost funduszów)
-wprowadzono nowoczesne metody uprawiania ziemi, rezygnowano a trójpolówki na rzecz płodozmianu
-zaczęto uprawiać na dużą skalę ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak.
-coraz bardziej opłacalna stawała się hodowla bydła , trzody chlewnej i owiec.
-na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego rozwinął się system kółek rolniczych oraz wiejskich kas pożyczkowych, które stanowiły ważną pomoc dla uboższych rolników.
Zabór rosyjski i austriacki
-nowe technologie uprawy, nowe rośliny i nawozy sztuczne, nowe narzędzia oraz maszyny rolnicze wprowadzano w Galicji rzadko i później.
-słaby przemysł nie oferował miejsc pracy chłopom galicyjskim
4.rozwój miast
-przemysł koncentrował się w takich ośrodkach jak: Warszawa, Gdańsk, Poznań
-powstawały nowe miasta przemysłowe, głównie związane z przemysłem włókienniczym, np.Łódż
5.rozwój przemysłu i komunikacji
-rozbudowa górniczo-hutniczego Zagłębia Dąbrowskiego oraz sosnowiecko-częstochowskiego
-dobrze rozwinięty przemysł wydobywczy na Śląsku(wprowadzono nowe piece do wytopu stali oraz zmechanizowane walcownie
-w Galicji na terenie zaboru austriackiego przemysł ograniczył się do kopalni soli