Partie polityczne RP

Po przemianach 1989 r. W Polsce zmienił się system polityczny i partyjny. Dotychczasowa hegemonia ideologii komunistycznej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ustąpiła miejsca politycznemu pluralizmowi. Początkowo istniał wyraźny podział na partie wywodzące się z ruchu ?Solidarności? i ugrupowania postkomunistyczne. Obecnie podział ten coraz bardziej traci na znaczeniu a polska scena polityczna upodabnia się do europejskich i światowych standardów.
W Polsce funkcjonują więc partie socjaldemokratyczne, liberalne, konserwatywne, narodowe, chłopskie i populistyczne. Największe ugrupowania polityczne w Polsce według ostatnich wyborów to:
Prawo i Sprawiedliwość
Platforma Obywatelska
Sojusz Lewicy Demokratycznej
Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej
Liga Polskich Rodzin
Polskie Stronnictwo Ludowe

Koalicja wyborcza ? Sojusz Lewicy Demokratycznej ? powstała w lipcu 1991 roku z inicjatywy Socjaldemokracji Rzeczpospolitej Polskiej (partii, która została utworzona po rozwiązaniu PZPR w styczniu 1990 roku). Do koalicji przystąpiły: Socjaldemokracja Rzeczpospolitej Polskiej (SDRP), Parlamentarny Klub Lewicy Demokratycznej, Polska Partia Socjalistyczna, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Ruch Ludzi Pracy, Demokratyczna Unia Kobiet i wiele innych organizacji społeczno-politycznych (łącznie przystąpiło ponad 30 organizacji). Celem tej koalicji było odbudowanie zaufania społecznego i zdobycie dobrych wyników w wyborach. SLD w wyborach do Sejmu w 1993 roku uzyskał 20,4% głosów i otrzymał w Sejmie 171 mandatów poselskich, a w wyborach w 1997 roku ? 27,1% i 164 mandaty poselskie. Po wyborach parlamentarnych w 1997 roku zrodziła się koncepcja przekształcenia SLD z bloku wyborczego w partię polityczną. Pojawiła się obawa, że wchodzące w skład SLD organizacje przed następnymi wyborami będą dążyć do podkreślenia swojej odrębności programowej i rywalizowania między sobą o pozyskanie wyborców. Ponadto utworzenie partii wymuszała Konstytucja z 1997 roku, w której jest zapis, że prawo zgłaszania kandydatów w wyborach mają tylko partie polityczne. Dlatego, w kwietniu 1999 roku powstał Sojusz Lewicy Demokratycznej z kilku ugrupowań socjaldemokratycznych, w znacznej mierze w oparciu o działaczy i struktury partii Socjaldemokracja Rzeczpospolitej Polskiej. Część jej członków wywodzi się z sympatyków Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (partii komunistycznej), ale SLD to nowoczesna partia Socjaldemokratyczna łącząca troskę o ludzi pracy z polityką odpowiedzialności z a finanse publiczne państwa.

Akcja Wyborcza Solidarność ? powstała w lipcu 1996 roku z inicjatywy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego ?Solidarność". Przystąpiło do niej około 40 organizacji ? partie i stowarzyszenia wywodzące się z opozycji antykomunistycznej, jak: Związek Chrześcijańsko-Narodowy, Ruch dla Rzeczpospolitej ? Obóz Patriotyczny, Chrześcijańsko-Demokratyczne Stronnictwo Pracy, Niezależny Związek Studentów, Ruch Stu, Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy ?Solidarność", Ruch Społeczny ? Akcja Wyborcza Solidarność (RS AWS) ? partia powstała w grudniu 1997 roku. Głównym celem koalicji wyborczej AWS była integracja partii wywodzących się z nurtu dawnej opozycji solidarnościowej. Blok odniósł zwycięstwo w wyborach parlamentarnych w 1997 roku, uzyskując 33,8% głosów i 201 mandatów poselskich. Zwycięstwo to umożliwiło AWS utworzenie rządu w koalicji z Unią Wolności. Próba przekształcenia AWS w partię polityczną skończyła się niepowodzeniem, ponieważ niektóre partie (np. ZChN, SKL) nie wyraziły zgody na przystąpienie do nowo tworzonej partii. Krytycznie oceniono zbyt dużą rolę w koalicji AWS związku zawodowego ? NSZZ ?Solidarność". Obecnie (w połowie 2001 roku) w Akcji Wyborczej Solidarność następują zmiany organizacyjne, niektóre partie opuszczają koalicję (np. SKL ? nawiązała współpracę przedwyborczą z Platformą Obywatelską), powstają też nowe ugrupowania, jak np. Akcja Wyborcza Solidarność Prawica, Prawo i Sprawiedliwość oraz Platforma Obywatelska.

Platforma Obywatelska to ugrupowanie, które chce reprezentować wyborców o poglądach liberalnych, przedsiębiorców prywatnych i środowiska biznesowe, ale także tych wszystkich, którzy troszczą się o zdrowe i silne państwo oparte na gospodarce wolnorynkowej i zasadach konkurencji.

Polskie Stronnictwo Ludowe to nowoczesna partia chłopska. PSL reprezentuje interesy producentów rolnych, mieszkańców wsi i małych miejscowości (w dużych aglomeracjach miejskich ma niewielkie poparcie). Działacze PSL nawiązują do tradycji partii chłopskich i ruchu ludowego sprzed II wojny światowej i PSL Stanisława Mikołąjczyka (jedynej niezależne' partii politycznej działającej w latach 1945-47).

Prawo i Sprawiedliwość to partia prawicowa, nawiązująca to tradycji niepodległościowej, wywodząca się z ruchu solidarnościowego lat osiemdziesiątych. PiS reprezentuje tę część prawicowego elektoratu, który opowiada się za tradycyjnym porządkiem społecznym, gospodarką wolnorynkową, silnym i bezpiecznym państwem, walka z korupcją, zwłaszcza wśród polityków PiS powstała w 2001 roku.

Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej to partia zdobywająca elektorat wśród ludzi zniechęconych do przemian społeczno-politycznych i gospodarczych, jakie miały miejsce w Polsce po roku 1989 (na Samoobronę głosowali najczęściej mieszkańcy wsi i małych miejscowości, bezrobotni, pracownicy byłych PGR ów, robotnicy niewykwalifikowani).

Liga Polskich Rodzin to partia zrzeszająca środowiska o poglądach skrajnie prawicowych, narodowych. LPR jako jedno z nielicznych ugrupowań politycznych występuje czynnie przeciwko integracji Polski z Unią Europejską. Działacze LPR opowiadają się za daleko idącą interwencją państwa w sferę gospodarczą. Jednocześnie za główne zadanie swojego ugrupowania uważają ochronę tradycyjnych wartości takich, jak rodzina, patriotyzm, religia, wolność i własność.