MIĘŚNIE:
Budowa m. Szkieletowego:ścięgno, brzuśce, ścięgno.
Pod wzgl. Czynnościowym wyróżniamy 2 grupy mięśni:-prostowniki(przywodziciele); -zginacze(odwodziciele). W czasie wykonywania ruchu, te 2 gr. Mięśni pracują antagonistycznie.
Przy wykonywani 1 czynności(ruchu) przez wiele mięśni ich działanie nazywamy synergistycznym.
Mięśnie: -skroniowy; -okrężny oka; -okrężny ust; -żwacz; -mostkowo-obojczykowo-sutkowy; -czworoboczny; -naramienny; -2głowy ramienia; -3głowy ramienia; -piersiowy większy; -najszerszy grzbietu; -prosty brzucha; -pośladkowy wielki; -krawiecki; -4głowy uda.
UKŁAD NERWOWY:
Układy kontrolujące pracę organizmu: -ukł. Dokrewny(hormonalny); -ukł nerwowy.
Rodzaje Receptorów odbierających bodźce: -wzroku; -słuchu; -dotyku; -zapachu.
UCHO:
Mechanizm słyszenia: głos->małżowina uszna->kanał słuchowy zewnętrzny->błona bębenkowa->młoteczek->kowadełko->strzemiączko->okienko owalne->ucho wew.->nerw słuchowy->płat skroniowy mózgu.
Zakres częstotliwości odbieranych przez człowieka zawiera się w granicach 16Hz-20kHz
Natężenie dźwięku zagrażające narządowi słuchu to pow. 140 dB.
MóZG:
Kresomózgowie: budowa:największ cz. ludzkiego mózgu składa się z 2 pofałdowanych półkul w któych wyróżniamy komory zaopatrzone w pęczki nacyń krwionośnych wydzielających płyn mózgowo-rdzeniowy. Powierzchnia zew. Kresomózgowia zwana korą jest to istota szara o grubości 1,5-5 mm w zależności od okolicy półkuli. Tworzy ją kilka mliardów kom. Nerwowych,a pod nią znajduje się istota biała zbudowana z pęczków włókien nerwowych. Obie półkule połączone są spoidłem wielkim.; funkcje: -ośrodek wyższych czynności nerwowych(pamięć, interpretacja, kojarzenie); -gł. ośrodek odbiorczy bodźców zmysłowych; -kora podzielona jest na ośrodki w obu półkulach, ale niektóre tylko w jednej); -wszystkie powyższe funkcje są zależne od woli.
Międzymózgowie: budowa:wzgórze:grube ściany komory międzymózgowia buduje istota szara podzielona istotą białą na szereg skupień; podwzgórze: obszar w dolnej cz. komory międzymózgowia zbudowany z istoty szarej tworzącej liczne skupienia. Zbiegają się w nich drogi nerwowe biegnące do i z pozostałych cz. mózgu narządów węchu i smaku; funkcje:wzgórze:-ośrodek przekaźnikowy impulsów zmysłowych (dotyk, ból, zapach, ciepło); -ośrodki aktywności mięśniowej i gruczołowej; -ośrodki większości reakcji emocjonalnych; podwzgórze:-ośrodki regulujące sen, pragnienie, popęd płciowy, pracę przewodu pokarmowego, pracę serca, ciśnienie krwi, temp. Ciała, -wytwarzanie hormonów.
Śródmózgowie: budowa: wąski kanał centralny z płynem mózgowo-rdzeniowym otoczony grubymi ścianami zawierającymi ośrodki odruchowe i gł. szlaki nerwowe; funkcje: czynnościowa koordynacja impulsów wzrokowych, słuchowych, statycznych oraz przekazywanie ich do przedniej cz. mózgu oraz do móżdżku.
Móżdżek(tyłomózgowie): budowa: 2 półkule połączone tzw. Robakiem. Kora móżdżka to istota biała komunikująca się z rdzeniem przedłużonym i wyższymi cz. mózgu; funkcje:-regulacja i koordynacja skurczów mięśni; -kierowanie odruchami równowagi; -modulowanie impolsów przewodzonych do półkul mózgowych.
Most:bud: grupy włókien nerwowych przewodzące impulsy z jednej półkuli móżdżku do drugiej; funkcje: umożliwia koordynację ruchową prawej i lewej cz. ciała.
Rdzeń przedłużony: wąski kanał centralny z płynem mózgowo-rdzenowym, otoczony ścianą zbudowaną z istoty białej i szarej skupionej w ośrodki nerwowe; funkcje: -przeodzenie impulsów od mózgu do rdzenia kręgowego i odwrotnie; -regulacja czynności odruchowych:praca serca, oddychanie, połykanie, wymioty, kaszel, czkawka, rozszerzanie i kurczenie naczyń krwionośnych.
Rdzeń kręgowy: bud: cz. wew. Zbudowana z istoty szarej, na przekroju poprzecznym ma kształt litery H lub motyla, cz. zew. Zbudowana z istoty białej. Włókna wychodzące z rdzenia dzielą się na szlaki wstępujące(pzewodzą impulsy do mózgu) i szlaki zstępujące(przewodzą impulsy z mózgu do efektorów) Przez środek istoty szarej przebiega wąski kanał wypełniony płynem mózgowo-rdzeniowym; funkcje: -przewodzenie impulsów do i z mózgu; -ośrodek odruchów.
UKŁAD NERWOWY:
SOMATYCZNY ukł nerwowy: -odpowiada za integrację bodźców docierających ze środowiska zew.; -efektorami są m. Szkieletowe; -reakcje mają char. Ruchowy.
AUTONOMICZNY ukł. Nerwowy(AUN):- odpowiada za integrację bodźców dochodzących z wnętrza ciała, kieruje: +czynościami narządów wew. I częściowo tępem przemiany materii +sterowanie takimi funkcjami jak trawienie, oddychanie czy krążenie odbywa się niezależnie od naszej świadomości; -unerwia mięśnie gładkie wszystkich narządów wew., a akże serce oraz gruczoły; -ośrodki znajdują się m.in. w śródmózgowiu, rdzeniu przedłużonym, rdzeniu kręgowym.
AUN: cz.współczulna:pobudzanie narządów i ch czynności(mobilizowanie w warunkach stresu); cz.przywspółczulna:-wprowadza organizm w san odprężenia; -acetylocholina
UN(układ nerwowy): CentralnyUN(mózg, rdzeń); ObwodowuUN(nerwy czaszkowe 12 par; nerwy rdzeniowe 31 par)
UN: somatyczny(środowisko zew, mięśnie); autonomiczny(niezależny od naszej woli)-współczulny i przywspółczulny.
ODRUCHY WARUNKOWE I BEZWARUNKOWE:
ŁUK ODRUCHOWY:Zapewnia nam odruuchy, które są prostą odpowiedzią na bodziec działający z zew. W tym procesie natychmiast następuje reakcja, którą sobie uświadamiamy(reakcja mimowolna).
RODZAJE ODRUCHóW: bezwarunkowe-zachodzą zupełnie automatycznie i mają gł. obronne znaczenie np. wymioty, kichanie, kaszel. Są podstawą zachowań instynktownych(instynkt macierzyński); -Odruchy bezwarunkowe(nabyte): wykształcają się w trakcie życia i wymagają pewnego treningu, bez którego mogą zaniknąć np. chodzenie, czesanie, mycie zębów, gra, nauka.
ODRUCH KLASYCZNY(„poałowski”): bodziec obojętny(lampka)>wzmocnienie (pokarm)->reakcja.
ODRUCH INSTRUMENTALNY:bodziec obojętny(ruch ręką lub komenda głosowa) ->reakcja(podanie łapy)-> wzmocnienie (kawałek mięsa).
PAMIĘć śWIERZA I TRWAŁA:
Jednym z odruchów jest zapamiętywanie, które zachodzi w dwóch etapach: -tworzenie pamięvi świerzej(przejście impulsu elektrycznego pobudzającego wzgórze i korę mózgową) w krótkim czase morzemy odtworzyć wypowiedzaną informację; -pamięć trwała powstaje przy wielokrotnym pobudzeniu tych samych dróg w mózgu i powoduje biochemiczną modyfikację synaps neuronów.
GNOZJA-zdolność kory do rozpoznawania przedmiotów i zjawisk oraz ich oceny(uświadamiamy sobie, co trzymamy, widzimy, słyszymy)
PRAKSJA- zdolność kory mózgowej do kierowania wykonywaniem czynności zamerzonych i celowych(np. otwarciem książki na odpowiedniej stronie, pisaniem pracy domowej, uruchamianiem komputera).
PIERWSZY UKŁ. SYGNAŁOWY-zdolnoć reagowania na przedmoity i zjawiska namacalne, ważne dla ustroju.
DRUGI UKŁ. SYGNAŁOWY-struktury nerwowe umożliwiające ocenę sygnałów abstrakcyjnych, określających zdarzenia i rzedmioty przy pomocy symvoli(mowa, pismo, matematyka, sztuka).
POLA KOJARZENIOWE: płat czołowy(pole ruchowe, ośrodek ruchów pisarskich ręki, pola kojarzeniowe, ośrodek ruchowy mowy); płat skroniowy(ośrodek słuchowy mowy, pole słuchowe); płat potyliczny(pole wzrokowe, ośrodek wzrokowy mowy); płat ciemieniowy( pola czuciowe).
HORMONY:
To substancje produkowane w gruczołac, tkankach lub komórkach, wpływające na prędkość reakcj tch komórek, które posiadają odpowiednie receptory w błonie komórkowej lub cytoplaźmie.
Ukł. Dokrewny(hormonalny) podlega samokontroli na zasadzie sprzężeń zwrotnych ujemnych.
STRES:
Oznacza fizjologiczny stan podniesionej gotowości bojowej organizmu do stawiania czoła wyzwaniom jakie stawia nam życie każdego dnia.
Dobry->mobilizujący
Zły-> chorobotwórczy
Symptomy złego stresu: pobudzenie emocjonalne; -wzrost ciśnienia krwi; -przyśpieszeni akcji serca i oddechu; -suchość w ustach; -gęsia skórka; -wzost stężenia cukru we krwi. Objawy są wywołane przez pobudzające działanie stresorów ne wydzielanie hormonów np. adrenaliny, wazopresyny, prolaktyny czy endofiryny.
SKóRA:
Budowa:łodyga włosa, pochwa włosowa, gruczoł łojowy, zakończenia nerwowe, gruczoł potowy, korzeń włosa, brodawka włosa, naczynie krwionośne, mięsień przywłosowy.
Funkcje skóry:-ochronna(drobnoustrije, przed utratą wody, urazami mechanicznymi, promieniowanie ltrafoletowe(melanina w melanocytach), przed czynnikami chemicznymi); -termoregulacja(pocenie się, gęsia skórka)
ZDROWIE=prawidłowe funkcjonowanie organizmu pod wzgl. Fizycznym i psychicznym.
CHOROBA=nieprawidłowe funkcjonowanie organizmu
PATOLOGIA=bada czynniki wywołujące choroby.
Mogą mieć pochodzenie:-biologiczne; -fizyko-chemiczne; -cznniki społ.
Choroby: cywilizacyjne, społeczne, dziedziczne, zkaźne, pasożytnicze, zawodowe, alergie.
EPIDEMIA=jednocześnie lub w krótkim odsępie czasu pojawia się duża liczba zachorowań.
PANDEMIA=choroba swym zasięgiem obejmuje bardzo duży obszar:kraj.kontynent, świat.
DERMATOZY I ALERGIE:
Chrosta-miejsce jamne wypełnione ropą
Cysta-jama wypełnina płynem w skórze właściwej, leczy się antybiotykami.
Pęcherz=przeźroczysty płyn między warstwami naskórka
Wrzód=całkowity bądź częsciowy zanik naskórka
Liszaj=zrogowaciała skóra
DERMATOZY=choroby skóry wywołane przez różne czynniki zew. I wew. Jak bakterie, wirusy, grzyby, nieprawidłowe funkcjonowanie organizmu. Objawy:skazy, wypryski, wysypki, przebarwienie, zmiany pow. Skóry, swęenie, pieczenie.
ALERGIE=nadwrażliwość na substancje normalnie nieszkodliwe, wywołane są przez alergeny+histamina(bałko)
NOWOTWÓR=niprawidłowa tkanka, która rozrasta się nadmiernie i w sposób nieskoordynowany z sąsiadującymi tkankami. Nadmierny wzrost spowodowany jest niepohamowanym podziałem komórek.
ETAPY KANCEROGENEZY: inicjacja, promocja, progresja