Kultura bezpieczeństwa w pracy.

Kultura bezpieczeństwa stanowi system znaczeń, przez który określona grupa ludzi rozumie zagrożenia. System ten zawiera wyjaśnienia związane z wypadkami dlaczego i jak powstają. Kultura bezpieczeństwa jest wyrazem tego jaki jest stosunek danej grupy do ryzyka, zagrożeń i bezpieczeństwa oraz jakie wartości w tym zakresie uważane są jako istotne. Wysoka kultura bezpieczeństwa jest związana z wysoką wartością przykładaną zdrowiu i życiu oraz utrzymaniem granicy między niezbędnym ryzykiem, które jest nieodłącznym elementem życia i rozwoju, a zapewnieniem bezpieczeństwa i ochrony przed zagrożeniami.
Kultura bezpieczeństwa w firmie jest częścią kultury organizacyjnej. Składają się na nią indywidualne i grupowe wartości, postawy, umiejętności oraz normy postępowania, które wpływają na styl, jakość i skuteczność zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w firmie. Czyli normy i zasady w zakresie radzenia sobie z ryzykiem, przyjęte w grupie zasady, które określają kiedy ryzyko jest znaczące i wymaga odpowiedniej reakcji, a kiedy można je pominąć czy też zlekceważyć. Dochodzi do tego także postawa wobec bezpieczeństwa, która odnosi się do przekonań związanych z ważnością bezpieczeństwa. Ważnym składnikiem jest tu umiejętność uczenia się " na cudzych błędach", czyli umiejętność wyciągania wniosków i rezultatów podejmowanych działań oraz uważności i odpowiednie reagowanie na pojawiające się nowe nieznane wcześniej zagrożenia.
Kultura bezpieczeństwa w firmie kształtowana jest poprzez zaangażowanie wszystkich pracowników, pracę w grupie i poczucie przynależności do firmy oraz właściwą edukację. Szczególną uwagę zwracam tu na:
- zachowania pracowników (czyli przestrzegania przepisów BHP, przekazywania informacji i współpracę);
- środowisko fizyczne pracy (czyli narzędzia, materiały, maszyny, środki chemiczne i organizację stanowiska pracy);
- cechy wewnętrzne pracowników (czyli posiadana wiedza, umiejętności, poziom motywacji).
Do środków potrzebnych do wyrobu pieczątek wykożystujemy maszyny ultradzwiękowe, naświetlarki i co najważniejsze w produkcji: środki chemiczne. preparaty te są to mieszaniny lub roztwory składające się z conajmniej dwóch substancji chemicznych. Są to substancje w postaci cieczy zakwalifikowane do:
substancji i preparatów łatwo palnych, szkodliwych, żrących, drażniących i uczulających.
Substancje chemiczne zawsze stanowią potencjalne źródło zagrożenia zarówno dla zdrowia jak i dla życia. Efekty działania mogą występować:
- w miejscu wchłaniania się (skóra, oczy, przewód pokarmowy i oddechowy)
- w miejscu przemian (wąrtoba, płuca, przewód pokarmowy)
- w miejscu kumulacji (nerki, układ nerwowy, wątroba) itp.
Eliminacja źródeł zagrożenia związanych ze stosowaniem środków chemicznych w procesie pracy lub ich ograniczenie jest jedynym z kierunków działania w celu zapewnienia bezpieczeństwa "chemicznego" w firmie. Celem tego działania jest doprowadzenie do możliwie najmniejszych stężeń tych substancji w powietrzu środowiska pracy. Podstawowymi działaniami zapobiegawczymi są:
- instalacja systemu wentylacji ogólnej i miejscowej
- izolacja stanowiska pracy związanego z wydzielaniem lub parowaniem substancji niebezpiecznych
- podejmowanie przedsięwzięć na wypadek niezamierzonego uwolnienia produktu (odzież ochronna, rękawiczki)
- prawidłowe postępowanie z preparatami i substancjami chemicznymi oraz prawidłowe ich przechowuwanie (kontrolować narażenia i znać środki ochrony indywidualnej- przy szkodliwych substancjach nie jeść, nie pić, unikać kontaktu ze skórą i oczami itp.)
Szeroki zbiór informacji o niebezpiecznych właściwościach substancji oraz zasadach ich bezpiecznego stosowania znajduje się na pojemnikach z tymi środkami i w Kartach Charakterystyk Substancji Niebezpiecznych (są one przeznaczone przede wszystkim dla urzytkowników prowadząsych działalność zawodową i umożliwiają im podjęcie w miejscu pracy środków niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia, człowieka i środowiska).
Środki ochrony indywidualnej, funkcjonujące w systemie ochrony pracy pozwalają często na całkowitą likwidację niebezpieczeństwa wynikającego z zagrożenia, które powstaje na skutek działania procesu technologicznego. Mogą też stanowić zabezpieczenie dodatkowe na wypadek wystąpienia zagrożenia pomimo prawidłowego działania systemu zabezpieczeń. Jeżeli środki ochrony są traktowane jako jedyna ochrona pracownika działająca w oderwaniu od całego systemu to mogą one co najwyżej obniżyć poziom występującego zagrożenia, ale nie zawsze muszą być w stanie zapewnić skuteczną ochronę.
W Polsce środki ochrony indywidualnej najczęściej nie są traktowane jako zabezpieczenie stosowane, gdy nie można wyeliminować zagrożenia na innej drodze, ale często są traktowane jako jedyne zabezpieczenie. Może to prowadzić do przeceniania rzeczywistej skuteczności środków ochrony indywidualnej, a w konsekwencji do niepełnego zabezpieczenia lub tylko do jego pozorów. W pełni skuteczna eliminacja zagrożeń jest możliwa wówczas, gdy środki ochrony indywidualnej funkcjonują jako jeden z elementów zintegrowanego systemu bezpieczeństwa pracy, a ich rola zależy od konkretnie występujących warunków środowiska pracy.
Wysoką kultórą bezpieczeństwa charakteryzuje się poczucie osobistej odpowiedzialności każdego pracownika za sprawy bezpieczeństwa, które przejawia się w codziennej pracy. Jej kształtowanie wymaga stałej koncentracji pracowników i środowiska technicznego pracy (technologii, wyposażenia, procedur) oraz indywidualnych cech pracowników.
Niezbędnymi praktykami organizacyjnymi skutecznego kształtowania i utrzymywania wysokiej kultury bezpieczeństwa powinno być przede wszystkim:
- zaangażowanie właściciela firmy. Wyrażane przez niego poprzez nadzór i osobiste zainteresowanie o bezpieczeństwo pracownika, uwzględniając sprawy BHP przy planowaniu oraz wdrażaniu zmian organizacyjnych i technologicznych;
- otwarta i szczera komunikacja - rzetelne i systematyczne informowanie pracownika o zagrożeniach, środkach ochronnych oraz wszelkich niepożądanych sytuacjach występujących w miejscu pracy;
- analiza wszelkich zdażeń wypadkowych i potencjalnie wypadkowych - identyfikacja przyczyn oraz podjęcie działań zapobiegawczych;
- motywowanie oraz wzmacnianie zachowań bezpiecznych - wyrażanie aprobaty i uznania pracownikom, którzy postępują "bezpiecznie" oraz angażują się w działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa w miejscu pracy;
- współpraca między pracownikami oraz atmosfera zrozumienia i zaufania między właścicielem, a pracownikiem oraz między samymi pracownikami.
Kształtowanie porządanej kultury bezpieczeństwa musi byś procesem ciągłym, ponieważ rzeczywista zmiana kulturowa jest trudna i wymaga czasu. Jednorazowe "akcje" mogą być efektowne, ale przynoszą tylko pozorne efekty, gdyż sięgają jedynie tej najbardziej powieszchniowej warstwy kultury. Aby zmiana była trwała i efektywna trzeba działać na głębszych poziomach kultury, związanych z uznawanymi wartościami oraz założeniami co do natury życia i świata.