Polemika z renesansową tradycją humanizmu w oparciu o wiersz Leśmiana.

Bolesław Leśmian to poeta przełomu dwóch epok literackich: Młodej Polski i Dwudziestolecia Międzywojennego. Cecha charakterystyczna dla jego twórczości jest to, że nie była ona oparta o jakiekolwiek założenia epok, w których przyszło mu żyć i tworzyć. W okresie Dwudziestolecia Międzywojennego nie należał do żadnej grupy poetyckiej, jak to miało miejsce z innymi twórcami tej epoki. Przez swój indywidualizm tworzył według swoich własnych zasad. W jego poezji wyróżniamy dwa typy utworów: wiersze opisujące w plastyczny sposób przyrodę i ludzkie przeżycia; oraz utwory zawierające elementy baśniowej fantastyki. Ulubioną tematyka jego utworów były: miłość, śmierć, wizja z zaświatów, baśniowość i ludowość. Jego poezją cechują: konkretność obrazowanych zjawisk, sensualizm, neologizmy, nie umieszczanie w poezji współczesności, cywilizacji.

„Urszula Kochanowska”. Utwór ten utrzymany w konwencji fantastycznej jest relacją spotkania zmarłej Urszulki Kochanowskiej z Bogiem. Podmiotem literackim i podmiotem opowiadającym jest Urszula, przedstawiona tutaj jako bohaterka Trenów Jana Kochanowskiego (Tren XIX).

W opowiadaniu możemy wyróżnić dwie części: spotkanie z Bogiem (rozmowa utrzymana w czasie przeszłym) i wydarzenia następujące po nim (czas teraźniejszy). Podmiot opowiadający aktywizuje się pomiędzy odejściem a powrotem Boga.

Czytelnik jest świadkiem przybycia dziewczynki do nieba. Bóg chcąc sprawić by była szczęśliwa, zgodnie z prośbami dziewczynki wypełnia puste przestrzenie na wzór Czarnoleskich okolic. Pojawiają się: dom, sprzęty, donice i otoczenie na wzór Czarnolasu, w którym się urodziła. Bóg odchodząc obiecuje Urszulce, że będzie ją nieraz odwiedzał. Jednak Urszulka z utęsknieniem czeka na wizytę rodziców, krząta się po izbie, nakrywa do stołu.

Gdy słyszy kroki i pukanie do drzwi, pełna nadziei otwiera je, lecz ku jej zdziwieniu nie przychodzą do niej rodzice a Bóg. Urszula doznaje rozczarowania.

W wierszu okazuje się, że nic, nawet niebo nie jest w stanie zastąpić życia ziemskiego i przebywania z rodzicami. Człowiek będąc istota rozumna trzyma się tylko tego, co zgłębi rozumem, nawet niebo nie uszczęśliwi go, bo musi go najpierw doświadczyć. Wiersz ten jest polemika z Trenem XIX Kochanowskiego, z pojawiającą się tam ideą pocieszenia. Zbolałemu ojcu pokazuje się we śnie szczęśliwa dzięki zbawieniu córka.

Ma to stanowić pocieszenie dla pogrążonego w żałobie ojca. Leśmian z kolie przeciwstawia sobie niebo i ziemie. Twierdzi, że nic nie może zastąpić wartości ziemskiego życia. Urszula, która próbowała odtworzyć obraz Czarnoleskiego domu przeżywa rozczarowanie. Sprzęty, kwiaty, a nawet Bóg nie potrafią zastąpić najcenniejszego – rodziców.

Analiza artystyczna. Wiersz napisany jest strofą dystychiczną i jest klasycznym trzynastozgłoskowcem. Ciągłość wypowiedzi i jej spójność poeta utrzymuje przez częste użycie spójnika „i”. Wiele wyrażeń dawnych i przestarzałych („przyobleka”, „straszno”), ale nie są to anachronizmy. O prostocie i niewinności podmiotu lirycznego, czyli Urszuli świadczą: zwroty występujące w potocznej mowie „kubek w kubek”, ale brak zdrobnień charakterystycznych dla dziecka. Sytuacja jest tylko relacjonowana, brak analizy. Świat ukazany jest oczyma dziecka.