Ekologia (gr. okos + lógos = dom + nauka) - nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmująca się badaniem oddziaływań pomiędzy organizmami, a ich środowiskiem.
Określenia ekologia, ekologiczny są często używane w języku potocznym, mając szeroki i czasem nieprecyzyjny sens znaczeniowy, nie zawsze związany z ekologią jako nauką. Często odnoszą się do sozologii, tj. nauki o ochronie środowiska lub samej ochrony środowiska jako takiej.
Termin ten wprowadził, od słowa oecologia, niemiecki biolog i ewolucjonista Ernst Haeckel w 1869 roku, by określić badania nad zwierzętami i ich relacjami z otaczającym światem nieorganicznym jak i organicznym, ze szczególnym uwzględnieniem interakcji, przyjaznych lub wrogich z organizmami roślinnymi i zwierzęcym, z którymi wchodzą w kontakt. Na organizmy w środowisku oddziałują czynniki abiotyczne i biotyczne.
Najważniejsze pojęcia ekologii: populacja, zespół, biocenoza, ekosystem, krajobraz ekologiczny.
Układy biologiczne istnieją w sieci powiązań między sobą i otaczającym środowiskiem. Zachodzi stała wymiana materii i energii między poszczególnymi elementami tej sieci, a prawidłowe funkcjonowanie wszystkich elementów jest możliwie tylko w stanie wzajemnej dynamicznej równowagi (homeostaza).
W początkowym okresie kształtowania się ekologii dzielono ją na:
Autekologię czyli ekologię organizmów, zajmującą się badaniem wzajemnego oddziaływania środowiska abiotycznego na organizmy.
Synekologię czyli ekologię ekosystemów, zajmującą się badaniem grup organizmów (jako całości) w biocenozach oraz zależności między zbiorowiskami organizmów a ich siedliskiem.