Odnawialne źródła energii w Polsce – stan aktualny i możliwości zwiększonego ich wykorzystania.

Odnawialne źródła energii a Polsce – stan aktualny i możliwości zwiększonego ich wykorzystania.

Od przeszło ćwierćwiecza zastanawiamy się nad tym, czy sa u mas korzystne warunki do rozwoju energetyki odnawialnej, a tym czasem na całym świecie energie tę po prostu się wykorzystuje i to w coraz większym stopniu. Energia wiatru, geotermalna, Słońca, biomasy oraz innych odnawialnych źródeł systematycznie zwiększa swój udział w strukturze zużycia paliw pierwotnych. Znaczenie energetycznych surowców odnawialnych oraz związanych z ich wykorzystaniem nowych technik rośnie w świecie z roku na rok. W Polsce powołano Radę do spraw Rozwoju Wykorzystywania Odnawialnych Źródeł Energii. Jej celem jest wspomaganie procesu tworzenia warunków dogodnych do rozwoju „zielonej energetyki” – tak bowiem coraz częściej zaczyna się określać niewyczerpywalne i ekologicznie czyste odnawialne źródła energii (OZE).
Odnawialne źródła energii – aktualny stan ich wykorzystywania.
Obecnie w Polsce zużywa się w ciągu roku prawie 4200PJ energii, w tym jedynie 1 – 1,5 % przypada na OZE. Europa promuje gównie wiatr, Słońce i małą energetykę wodną. Uważa się bowiem, iż zbliżająca się epoka zrównoważonego rozwoju będzie polegała na odrzuceniu wielu pomysłów technicznej przebudowy świata, a pozostawieniu tylko tych, które równocześnie służą człowiekowi i środowisku. Zapowiada się „ograniczone ujarzmienie rzek” oraz opracowuje krajowe programy energetyki odnawialnej. Nie doceniamy w pełni możliwości wykorzystania OZE, czego wyrazem są „Złożenia Polityki Energetycznej Polski do 2010r.”, w których nie przewiduje się większego znaczenia energetyki odnawialnej w udziale dostaw energii elektrycznej jak i cieplnej.
Woda
Zasobność rzek w energię związana jest z ich spadkiem oraz wielkością przepływu ich wód. Polskie rzeki wykazują bardzo zróżnicowane zasoby energetyczne. Jak dotychczas, wykorzystanie sił wodnych w Polsce jest niewielkie, a udział hydroenergetyki w krajowej produkcji energii elektrycznej wynosi tylko 2,6 %. W Polsce pracuje 126 elektrowni wodnych zawodowych oraz ok. 300 małych, prywatnych mini elektrowni, w większości reaktywowanych w ostatnich latach. Odżywa u nas idea małych elektrowni wodnych (MEW), chociaż sprzedane przez nie dystrybucyjnym zakładom energetycznym nadwyżki energii stanowiły w 1996 r. Zaledwie 0,08 % całej wyprodukowanej energii elektrycznej. Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych działa 20 lat i liczy 250 członków. Są to zarówno osoby prywatne, spółki, jak i spółdzielnie. Z inicjatywy tego towarzystwa uruchomiono 230 pracujących MEW, a blisko 100 jest remontowanych. Ze względów ekonomicznych na ogół nie buduje się od podstaw małych prywatnych elektrowni, ponieważ zainwestowane środki finansowe zwracają się dopiero po ok.. 30 latach. Aż 68% hydroelektrowni zawodowych ma ponad 50 lat, z tej liczby 16% osiągnęło wiek 70 – 80 lat, co dobrze świadczy o żywotności tych obiektów, natomiast gorzej o ich stanie technicznym.
Biomasa
Znaczne korzyści krajowej gospodarce przynosić może wykorzystanie biomasy. Zasoby dyspozycyjne biomasy w kraju oceniane są na ok. 30 mln ton rocznie, co jest równoważne 15 –20 min ton paliwa umownego. Z 2 ton słomy lub suchego drewna otrzymuje się tyle ciepła, co z 1 tony węgla kamiennego. Ze zbioru słomy z 2 ha uzyskuje się ciepło do ogrzania domu mieszkalnego o powierzchni 70 m2. w Polsce co roku „marnuje się” na polach 8 –12 mln ton słomy. Można ją zużyć np. w małych kotłowniach, tak jak czyni się to już powszechnie w Danii.
W niektórych krajach powszechnie wykorzystuje się biogaz, czyli gaz biologiczny uzyskiwany ze ścieków miejskich lub obornika. Najbardziej zaawansowane są u nas przedsięwzięcia mające na celu odzyskanie ciepła z wysypisk komunalnych oraz z oczyszczalni ścieków. Przy oczyszczalniach ścieków w 1996 r. funkcjonowało w Polsce 12 elektrowni biogazowych. Stanowią one nowy „element” w polskiej elektroenergetyce. Są niewielkie, wytwarzają energie na lokalne potrzeby, a nadwyżkę przekazują do sieci. Największa z elektrowni biogazowych ulokowana jest w Kosarzynie , przy ujściu Nysy Łużyckiej do Odry. W 16 r. Dostarczyła ona aż 67% energii elektrycznej wytwarzanej przez elektrownie biogazowe. Sądzić należy, iż liczba elektrowni biogazowych będzie wzrastać, jako ze plany budowy tego wybitnie ekologicznego sposobu uzyskiwania energii ma kilka dużych i średnich miast przy swoich nowo zbudowanych bądź zmodernizowanych oczyszczalniach.
Wiatr
Na 2 mln paliwa umownego ocenia się potencjał energetyczny wiatru w Polsce. Na naprawie 2/3 obszaru Polski można rozwijać energetykę wiatrową. Elektrownia wiatrowa może produkować energię przy wietrze stałym wiejącym z prędkością 5 m/s i większą. Najbardziej korzystne warunki do budowy profesjonalnych, sieciowych elektrowni wiatrowych maja w Polsce: Pomorze Zachodnie i tereny górskie. W innych częściach polski montaż elektrowni wiatrowych jest opłacalny jedynie na niektórych wysokich wzniesieniach w pofałdowanej, otwartej okolicy. Pod koniec 1996 r. Działało w naszym kraju 6 profesjonalnych, podłączonych do sieci elektrowni wodnych oraz ok. 100 znacznie mniejszych. Te większe odprowadzają energie do sieci, małe zaś zasilają pojedyncze gospodarstwa domowe.
Energia geotermalna
Spośród wszystkich źródeł energii odnawialnej w naszym kraju największy potencjał do pozyskiwania w ciągu roku maja zasoby wód geotermalnych. Na znacznym obszarze kraju występują wody geotermalne nisko- (20-500C) i średniotemperaturowe (50 – 1000C). Korzystne warunki do budowy instalacji wykorzystujących ciepło ziemi istnieją na ok. 25% powierzchni Polski, gdzie do głębokości 2,5 km zalegają w zbiornikach z wodami geotermalnymi o temperaturze powyżej 600C i wydajności 100 – 200 m3/h. Najwięcej zbiorników z wodami geotermalnymi znajduje się na Niżu Polskim.
Energia Słoneczna
Źródłem energii którą ludzkość wykorzystuje od wielu wieków, jest słońce. Do spożytkowania jego energii Polska jest predysponowana najsłabiej. Ilość energii promienistej Słońca, która otrzymuje dany obszar, zależy od natężenia promieniowania słonecznego i czasu trwania nasłonecznienia. W Polsce nasłonecznienie trwa 1600 godzin. Na budowę helioelektrowni i elektrociepłowni nie mamy wiec odpowiednich warunków.
Powstały już pierwsze, należące do właścicieli prywatnych, obiekty, w których energia słoneczna wykorzystywana jest do podgrzewania wody w basenach kąpielowych i ogrzewania budynków w okresie przejściowym.
Perspektywy i możliwości wykorzystywania OZE w Polsce
Energia przyjazna środowisku naturalnemu i niewyczerpalna jest u nas wykorzystywana w stopniu nieznacznym. Instytucje międzynarodowe znaczne większe możliwości rozwoju energetyki odnawialnej. Zastępowanie węgla biomasą spowodowałoby zmniejszenie zasiarczania środowiska, jako że węgiel zawiera 0,5 – 5% siarki, natomiast biomasa roślinna – tylko ok. 0,01 – 0,1%. Za biomasą jako „czystym” surowcem energetycznym przemawia również fakt, ze emisja dwutlenku węgla z tego paliwa jest zerowa, bowiem do atmosfery ulatuje go tyle, ile rośliny pobierają z atmosfery w procesie fotosyntezy.
Jedną z głównych barier są bardzo wysokie koszty niektórych technologii wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii.