Rada Europejska to organ Unii Europejskiej. Nie należy jej mylić z Radą Unii Europejskiej ani Radą Europy. Ta ostatnia nie jest w ogóle instytucją unijną , lecz niezależną od UE organizacją międzynarodową.
Mianem Rady Europejskiej określa się spotkania głów państw lub szefów rządów państw członkowskich oraz przewodniczącego komisji Europejskiej. Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii, zmienia się więc co pół roku. Konstytucja dla Europy przewiduje, że przewodniczący Rady ma być wybierany przez wszystkie państwa członkowskie na 2,5 roku.
Rada Europejska jest ciałem mającym planować kierunki rozwoju Unii i koordynować współpracę w jej ramach. Rada stanowi również forum wymiany poglądów na najwyższym szczeblu politycznym. Podczas spotkań Rady są m. in. opracowywane i podpisywane ostateczne teksty unijnych traktatów. Rada Europejska jest najważniejszym organem w zakresie tej polityki. Rada może bezpośrednio włączyć się w sprawy znajdujące się w kompetencji Wspólnot Europejskich – działa wtedy jako Rada Unii Europejskiej. Uprawnieni to, obok podobnej nazwy, jest przyczyną częstych kłopotów z odróżnieniem tych dwóch instytucji. Spotkania Rady kończą się na ogłoszeniu wspólnego komunikatu (zwanego konkluzją) przyjętego w drodze konsensusu. Rada jest tez zobowiązana do przedstawienia parlamentowi Europejskiemu szczegółowego raportu z jej obrad. Decyzje podejmowane przez Radę nie mają co prawda mocy prawnie wiążącej, jednak skład tego organu przesądza o przekładaniu się tych decyzji na konkretne akty uchwalane przez odpowiednie organy. Rada w 1993 roku stała się organem Unii, a nie Wspólnot. Z formalnego punktu widzenia Rada Europejska jest właściwie jedynym organem UE – inne główne instytucje są nadal organami Wspólnot Europejskich, z których Unia jedynie korzysta. Siedzibą Rady Europejskiej jest Bruksela.
Rada Europy to między rządowa organizacja skupiająca się przede wszystkim ochroną praw człowieka, ochroną demokracji i współpracą państw członkowskich w dziedzinie kultury. Siedzibą jej jest Strasburg. Rada Europy jest postrzegana jako organizacja, której zakres zainteresowań ogranicza się jedynie do sfery ochrony praw człowieka. Nie mniej nie można zapominać, że Rada Europy prowadzi działania w wielu dziedzinach, w tym niektórych nie powiązanych bezpośrednio z prawami człowieka, lecz również sprawy społeczne i gospodarcze, ochronę zdrowia, edukację, kulturę, media, ochronę środowiska, sprawy młodzieży i sportu. Organem Rady Europy jest: Sekretarz Generalny Rady Europy, Komitet Ministrów, Zgromadzenie parlamentarne, Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy, Instytucje formalnie nie będące organami Rady Europy (Europejski Trybunał Praw Człowieka). Członkiem Rady Europy może zostać każde zaproszone przez tę organizację państwo europejskie akceptujące zasady rządów prawa i ochrony praw człowieka. Celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami.
Rada Unii Europejskiej to organ decyzyjny Unii Europejskiej. Podobnie jak Parlament Radę powołały do życia traktaty założycielskie w latach pięćdziesiątych XX wieku. Rada reprezentuje państwa członkowskie. W jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii. Każdy minister zasiadający w radzie jest upoważniony do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu jak również każdy odpowiada przed parlamentem swojego kraju oraz przed reprezentowanymi przezeń obywatelami. To właśnie stanowi umocowanie demokratyczne decyzji Rady. Maksymalnie cztery razy do roku prezydenci lub premierzy państw członkowskich wraz z przewodniczącymi Komisji Europejskiej spotykają się jako Rada Europejska. Zadaniem Rady jest: przyjmować europejskie akty prawne, koordynować kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich, zawierać umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi, przyjmować budżet UE, określać kierunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, koordynować współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych. Prezydencja Rady zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy. Każdy kraj UE przejmuje kolejno odpowiedzialność za porządek obrad Rady i przewodzi wszystkimi jej posiedzeniom przez sześć miesięcy. Prezydencję wspiera Sekretariat Generalny, który przygotowuje i zapewnia płynność działania Rady na wszystkich poziomach. Sekretarza Generalnego wspiera zastępca, odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Generalnym. Decyzje w Radzie zapadają w drodze głosowania. Im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów. Tym niemniej, liczba głosów jest ważona na korzyść państw słabiej zaludnionych. Decyzje w niektórych dziedzinach wymagają jednomyślności Rady. Innymi słowy każde państwo członkowskie ma prawo weta w tych obszarach. Jednak w większości dziedzin Rada podejmuje decyzje, głosując „większością kwalifikowaną”.
Podstawowe różnice pomiędzy Radą Europejską, Radą Europy i radą Unii Europejskiej.
RADA EUROPEJSKA RADA EUROPY RADA UNII EUROPEJSKIEJ
Przedstawiciel przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii w jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii.
Skład osobowy, liczba członków Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii Sekretarz Generalny Rady Europy, Komitet Ministrów, Zgromadzenie Parlamentarne, Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy, Instytucje formalnie nie będące organami Rady Europy (Europejski Trybunał Praw Człowieka. ). Członkiem Rady Europy może zostać każde zaproszone przez tę organizację państwo europejskie w posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii
Zadania planuje kierunki rozwoju Unii i koordynuje współpracę w jej ramach planuje kierunki rozwoju Unii i koordynuje współpracę w jej ramach przyjmuje europejskie akty prawne, koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich, zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi, przyjmuje budżet UE, określa kierunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych.
Cele celem jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami celem jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami celem jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami
Czas działania zmienia się co pół roku zmienia się co pół roku
zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy
Zasady głosowania im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów
Miejsce działania Bruksela Strasburg Bruksela
Konstrukcja organów Wspólnot Europejskich i ich wzajemne zalezności sa skomplikowane. Mimo,że w UE gunkcjonyje Rada Unii Europejskiej nazywana też Radą Ministrów UE oraz Parlament Europejski, podział władzy w UE jest bardziej złożony niż mogłoby to wynikać z tych dość złudnych nazw.wpływ polityczny na prawotwórstwo w UE wywiera także Rada Europejska oraz pośrednio państwa członkowskie.
Na dorobek prawny Wspólnot Europejskich składają się prawo pierwotne, czyli traktatowe oraz prawo wtórne, stanowione przez właściwe instytucje Unii Europejskiej. Prawo wtórne tworzą:
- rozporządzenia (mają zasięg ogólny i nie mają sprecyzowanego adresata; nie mmożna ich zmieniać ani uchylać się od ich stosowania ,
- dyrektywy ( są wiążące co do rezultatu – zobowiązują wszystkie państwa członkowskie do wydania odpowiednich aktów prawnych),
- decyzje (mają charakter indywidualny, w całości są wiążące dkal adresata; mogą być kierowane do instytucji jak też osoby fizyczne),
- zalecenia (nie mają mocy wiążącej, sugerują podjęcie określonych działań),
- opinie (nie mające charakteru wiążącego), jak i inne akty organów Unii Europejskiej, także orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Rozporzadzenia, dyrektywy i decyzje są wydawane przezz Radę Unii Europejskiej, nie kiedy przy współudziale Parlamentu Europejskiego. Wyłączna inicjatywwa ustawodawcza w tym zakresie przysługuje Komisji Europejskiej. Opinie i zalecenaia może wydawać każdy z organów unijnych. Prawo traktatowe ma charakter prawa międzynarodowego publicznego i wszelkie inne akty prawa wspólnotowego muszą by z z nim zgode, w przeciwnym razie prawo wtórne jest nieważne. W skład dorobku prawnego Wspólnot wchodzą także umowy międzynarodowe zawierane pomiędzy państwami członkowskimi UE a innymi podmiotami prawa międzynarodowego. Do aktów prawa pierwotnego mależą: Traktat Paryski, Traktaty Rzymskie, Jednolity Akt Europejski, Traktat o Unii Europejskiej, Traktat Amsterdamski, Traktaty Akcesyjne, protokoły i deklaracje załączone do powyższych traktatów.
Źródła i bibliografia:
1. Ruszkowski J., Górnicz E.,Żurek M. „Leksykon integracji europejskiej”, Warszawa 2002
2. Leonard D., „Przewodnik po Unii Europejskiej”, The Economist, Warszawa 1998
3. Materiały Komiosji Europejskiej http://europa.eu.int