Koszykówka

KOSZYKÓWKA

Mecz składa się z czterech kwart po dziesięć minut.
Przerwy dwu minutowe maja miejsce pomiędzy kwartą pierwszą i drugą oraz trzecią i czwartą jak również przed każdą dogrywką.
Przerwa pomiędzy połowami meczu wynosi piętnaście minut.
Jeśli po zakończeniu czasu gry czwartej kwarty wynik jest nierozstrzygnięty (remis) mecz będzie kontynuowany dogrywką trwającą pięć minut lub tyloma takimi pięciominutowymi dogrywkami, ile okaże się konieczne do rozstrzygnięcia wyniku.
We wszystkich dogrywkach drużyny grają na te same kosze, na które grały w trzeciej i czwartej kwarcie.

Rozpoczęcie meczu
 We wszystkich meczach drużyna wymieniona w programie jako pierwsza (drużyna gospodarzy) ma prawo wyboru kosza i ławki drużyny. O tym wyborze należy powiadomić sędziego głównego najpóźniej 20 minut przed planowanym rozpoczęciem meczu.
 Przed pierwszą i trzecią kwartą drużyny mają możliwość rozgrzewać się na tej połowie boiska, na której znajduje się kosz przeciwnika.
 Drużyny zmieniają kosze przed trzecią kwartą.
 Mecz nie może się rozpocząć, jeżeli jedna z drużyn nie ma na boisku pięciu zawodników gotowych do gry.
 Mecz oficjalnie rozpoczyna się rzutem sędziowskim w kole środkowym, kiedy piłka jest legalnie zbita przez skaczącego w rzucie sędziowskim.

Gra piłką
 W koszykówce piłką gra się tylko ręką(ami).
 Bieganie z piłką, umyślne kopanie lub blokowanie jakąkolwiek częścią nogi lub uderzanie jej pięścią jest błędem.
 Przypadkowe zetknięcie lub dotknięcie piłki stopą lub nogą nie jest błędem.

Posiadanie piłki
 Zawodnik posiada piłkę, gdy trzyma lub kozłuje żywą piłkę, lub jest ona w jego dyspozycji.
 Drużyna posiada piłkę, gdy posiada ją zawodnik tej drużyny, lub piłka podawana jest pomiędzy zawodnikami tej drużyny.
 Posiadanie piłki przez drużynę trwa do momentu, aż przeciwnik wejdzie w jej posiadanie lub gdy piłka stanie się martwa, lub gdy piłka traci kontakt z ręką(ami) zawodnika podczas rzutu do kosza z gry lub rzutu wolnego.

Zawodnik w akcji rzutowej
 Akcja rzutowa zaczyna się, kiedy zawodnik rozpoczyna naturalny ruch poprzedzający wypuszczenie piłki i w ocenie sędziego rozpoczął próbę zdobycia punktów poprzez rzut, wsad lub dobitkę piłki w kierunku kosza przeciwnika.
Próba zdobycia kosza trwa, aż piłka utraci kontakt z ręką(rękami) zawodnika.
 Ramiona zawodnika wykonującego rzut mogą zostać, w celu uniemożliwienia rzutu, przytrzymane przez przeciwnika. Mimo to sędzia ocenia ten ruch jako próbę rzutu. Nie jest konieczne, aby w takiej sytuacji piłka opuściła ręce rzucającego.
 Nie ma związku pomiędzy ilością legalnie wykonanych kroków a akcją rzutową.
 W przypadku zawodnika rzucającego w wyskoku akcja rzutowa trwa do zakończenia tej próby (piłka opuszcza rękę(ce) rzucającego) i powrotu obu jego stóp na podłogę.
 Jednakże, posiadanie piłki przez drużynę kończy się, kiedy piłka opuszcza rękę(ce) rzucającego.
Aby uznać, że został popełniony faul na zawodniku wykonującym rzut, faul ten musi w ocenie sędziego mieć miejsce po rozpoczęciu ciągłego ruchu ramienia (ramion) zawodnika w trakcie próby rzutu do kosza.

Ciągły ruch:
 Rozpoczyna się, kiedy piłka spocznie w ręce (kach) zawodnika i następuje ruch rzucania, zazwyczaj skierowany w górę.
 Może obejmować ruch ramienia(ramion) oraz/lub ruch ciała wykonywany przez zawodnika w trakcie jego próby rzutu do kosza.
 Kończy się, jeśli zostanie wykonany całkowicie nowy ruch.
Jeżeli kryteria dotyczące ruchu ciągłego są takie, jak podane powyżej, to uważa się, że zawodnik jest w akcji rzutowej.

Kosz: kiedy zdobyty i jego wartość
 Kosz jest zdobyty, kiedy żywa piłka wpada z góry do kosza i zostaje w nim lub przechodzi przez niego.
 Punkty są przyznane drużynie atakującej kosz, do którego piłka została wrzucona:
 Kosz z rzutu wolnego zalicza się za jeden punkt.
 Kosz z pola rzutów za dwa punkty zalicza się jako dwa punkty.
 Kosz z pola rzutów za trzy punkty zalicza się jako trzy punkty.
 Jeżeli zawodnik przypadkowo wrzuci piłkę do własnego kosza, punkty zapisze się jako zdobyte przez kapitana drużyny przeciwnej.
 Jeżeli zawodnik umyślnie wrzuci piłkę do własnego kosza, jest to błąd i kosz nie jest zaliczony.
 Jeśli zawodnik spowoduje wejście piłki do kosza od dołu, jest to błąd.

Wprowadzenie piłki
 Kiedykolwiek piłka wpadnie do kosza, ale kosz z gry lub rzutu wolnego nie jest zaliczony, piłkę do gry należy wprowadzić z przedłużenia linii rzutów wolnych. - Po rzucie(tach) wolnym(nych) za faul techniczny, niesportowy lub dyskwalifikujący, piłkę wprowadza się na boisko zza linii bocznej na środku jej długości, naprzeciw stolika sędziowskiego, bez względu na to czy ostatni lub jedyny rzut wolny był celny.
 Zawodnik wprowadzający ją na środku linii bocznej powinien ustawić stopy po obu stronach przedłużenia linii środkowej i może podać piłkę do zawodnika w dowolnym miejscu na boisku.
 Po faulu popełnionym przez zawodnika drużyny posiadającej żywą piłkę lub drużyny mającej prawo do wprowadzenia jej spoza boiska, piłkę do gry wprowadza drużyna przeciwna z miejsca najbliższego naruszenia przepisów.
 Sędzia może rzucić lub podać piłkę kozłem do zawodnika wprowadzającego ją spoza boiska pod warunkiem, że:
 Znajduje się on nie więcej niż 3-4 metry od zawodnika mającego wprowadzić piłkę.
 Zawodnik mający wprowadzić piłkę stoi we właściwym miejscu wskazanym przez sędziego.
 Drużyna mająca wejść w ten sposób w posiadanie piłki nie uzyska dodatkowej korzyści.
 Po celnym koszu z gry będą po celnym ostatnim rzucie wolnym którykolwiek przeciwnik drużyny, która zdobyła punkty wprowadzi piłkę z dowolnego miejsca na linii końcowej po tej stronie boiska, na której uzyskano kosz.
 Ma to także zastosowanie, gdy sędzia wręcza piłkę zawodnikowi lub oddaje mu ją do dyspozycji po przerwie na żądanie, będą po jakimkolwiek zatrzymaniu gry po zdobytym koszu.
 Zawodnik wprowadzający piłkę może poruszać się równolegle do linii końcowej, jak również do tyłu. Piłka może być podawana pomiędzy zawodnikami tej drużyny na lub poza linią końcową, ale pięć sekund przeznaczone na jej wprowadzenie zaczyna się odliczać od chwili, gdy jest ona w dyspozycji pierwszego zawodnika poza boiskiem.
 Przeciwnicy zawodnika wprowadzającego piłkę spoza boiska nie mogą dotykać piłki po jej przejściu przez kosz.
 Zawodnik wprowadzający piłkę spoza boiska nie może:
 Dotknąć jej na boisku zanim dotknie ona innego zawodnika.
 Wejść na boisko przed lub w trakcie wypuszczania jej z rąk.
 Wykorzystać ponad pięć sekund na wypuszczenie jej z rąk.
 Podczas wypuszczania piłki spowodować, by dotknęła ona obszaru poza boiskiem zanim dotknie zawodnika na boisku.
 Spowodować by piłka wpadła bezpośrednio do kosza.
 Przed lub w trakcie wypuszczania piłki przemieścić się więcej niż jeden metr równolegle do linii lub w więcej niż jednym kierunku z miejsca wyznaczonego przez sędziego. Zezwala się jednakże na poruszanie do tyłu, prostopadle do linii tak daleko, jak pozwalają na to warunki.
 Żaden inny zawodnik nie może:
 Mieć jakiejkolwiek części ciała ponad linią ograniczającą boisko zanim piłka nie zostanie przerzucona ponad tą linią.
 Być bliżej niż jeden metr od zawodnika wprowadzającego piłkę, kiedy wolny od przeszkód obszar poza boiskiem ma mniej niż dwa metry.

Przerwa na żądanie
jest przerwą w grze przyznawaną na prośbę trenera lub asystenta trenera.
 Każda przerwa na żądanie trwa jedną minutę.
 Możliwość przyznania przerwy na żądanie rozpoczyna się, gdy:
 Piłka staje się martwa i zegar zawodów zatrzymany oraz sędzia kończy sygnalizację faula lub błędu do stolika sędziowskiego.
 Kosz z gry uzyskają przeciwnicy drużyny, która prosiła o przerwę na żądanie przed lub po zdobyciu kosza.



KOSZYKÓWKA została wymyślona w grudniu 1891 r. przez dr Jamesa Naismithsa, nauczyciela Międzynarodowej Szkoły Ćwiczeń YMCA w stanie Massachusetts. Dr Naismith wymyślił tę grę, aby zlikwidować nudę nękającą jego studentów podczas zimowych treningów gimnastycznych. Postarawszy się o dwa kosze, używane przy zbiorze brzoskwiń, polecił przybić je w dwu końcach sali gimnastycznej, znalazł piłkę futbolową i opracował przepisy aktualne do dziś.
James Naismth
uważany za ojca koszykówki

13 przepisów opracowanych przez Jamesa opublikowanych w 1892 r.
1. Piłka może być rzucana w dowolnym kierunku jedną lub dwiema rękami.
2. Piłkę można odbijać w dowolnym kierunku, jedną lub dwiema rękami, lecz nigdy pięścią.
3. Nie wolno biec z piłką, gracz musi rzucić piłkę z miejsca, w którym ją złapał. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy gracz złapie piłkę podczas szybkiego biegu.
4. Piłkę należy trzymać jedną lub obiema dłońmi, nie można do tego wykorzystywać innych części ciała.
5. Zabroniona jest walka barkiem, przetrzymywanie przeciwnika, popychanie go, podstawianie nogi bądź jakiekolwiek uderzenie. Naruszenie tego przepisu traktowane jest jako faul.
6. Faulem jest odbijanie piłki pięścią, naruszenie przepisów 3 i 4, oraz 5..
7. Jeśli drużyna popełni trzy kolejne faule, przeciwnicy otrzymują dodatkowe punkty.
8. Kosz jest uzyskany wtedy, gdy piłka rzucona lub uderzona z boiska wpada do kosza i pozostaje w nim.
9. W przypadku, gdy piłka wyjdzie poza boisko, zostaje z powrotem wrzucona na plac gry i rozgrywana przez zawodnika, który pierwszy jej dotknie. Zawodnik ma pięć sekund na wrzucenie piłki na boisko, jeśli przetrzyma ją dłużej, piłka trafia do rąk przeciwników.
10. Arbiter pomocniczy jest sędzią graczy, zapisuje faule i powiadamia sędziego głównego o popełnieniu trzech kolejnych fauli.
11. Arbiter główny sprawuje nadzór nad piłką. Decyduje o tym, kiedy piłka jest w grze, kiedy poza boiskiem oraz która z drużyn jest w jej posiadaniu, jak również mierzy czas gry.
12. Czas gry podzielony jest na dwie 15-minutowe połowy, z pięciominutową przerwą w środku.
13. Zwycięża zespół z większą liczbą zdobytych punktów.

Do Europy koszykówka dotarła z Ameryki, a na ziemiach polskich (w Galicji) pojawiła się w początkach XX wieku, na boiskach YMCA i Sokoła, w ogrodach Jordana i Raua, na niektórych placach przyszkolnych. Pierwszy oficjalny pokaz gry (w wykonaniu kobiet!) miał miejsce we Lwowie, w roku 1909, przy okazji otwarcia parku Towarzystwa Zabaw Ruchowych. Grano na trawiastym boisku i przy użyciu koszy, które nie miały jeszcze tablic. Nowa gra szybko znalazła wielu entuzjastów. W 1928 roku powstał Polski Związek Koszykówki, a w roku 1934 Polska stała się członkiem Międzynarodowej Federacji Koszykówki Amatorskiej (FIBA). Dwa lata później nasza męska drużyna narodowa wystąpiła w turnieju berlińskiej Olimpiady zajmując wysokie, czwarte miejsce, za U.S.A., Kanadą i Meksykiem. W 1963 roku mężczyźni zostali wicemistrzami Europy, a kobiety osiągnęły europejskie wyżyny w latach 1979,1980 (wicemistrzostwo) oraz 1999 (mistrzostwo naszego kontynentu)