Historia Morza Bałtyckiego- przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.

Historia Bałtyku

1. Bałtyckie Jezioro Lodowcowe

Utworzyło się ono około 12 tys. lat temu z wód topniejącego lodowca. Zajmowało obszar dzisiejszego Bałtyku właściwego, a jego poziom był o ponad 20m wyższy od ówczesnego poziomu oceanu. Nadmiar wód słodkich spływał prawdopodobnie w kierunku północno- wschodnim do Morza Białego. Przypuszcza się, że również na zachodzie mogło istnieć wąskie połączeni z M. Północnym. Surowy, arktyczny klimat, zbliżony do tematu współczesnej Grenlandii, nie sprzyjał rozwojowi roślin i zwierząt- fauna i flora wód Jeziora Lodowcowego były bardzo ubogie, składały się głównie z gatunków słodkowodnych.

2. Morze Yoldiowe (10-9 tys. lat temu)

W wyniku cofania się lodowca, na obszarze południowej Szkocji stopniowo wyłaniał się pomost lądowy, oddzielający Bałtyk od oceanu. Około 10 tys. lat temu został on przełamany i rwąca rzeka wód bałtyckich ruszyła na zachód, aż do wyrównania poziomu z oceanem. Następnie przez otwarte połączenie z Morzem Północnym zaczęła napływać słona woda oceaniczna. Jezioro stopniowo przekształcało się w zbiornik morski, który nazwano Morzem Yoldiowym od dominującego w nim małża Yoldia artica. Przypuszcza się, że w tym okresie istniało jeszcze połączenie z Morzem Białym i tą drogą napływało do ówczesnego morza gatunki arktyczne, z których część przetrwała w Bałtyku do dziś.

3. Jezioro Ancylusowe (9-7 tys. lat temu)
Około 9 tys. lat temu lodowiec niemal całkowicie stopniał i uwolniony od ogromnego ciężaru ląd obecnej Skandynawii zaczął się podnosić. W efekcie nastąpiło odcięcie Bałtyku od wód oceanicznych i przekształcenie Morza Yoldiowego w ogromne, wysłodzone jezioro, zasilane wodami rzek i strumieni spływających z resztek lodowca. Zasiedliła je typowa fauna słodkowodna, gatunki morskie niemal całkowicie wyginęły. Szczególnie licznie występował ślimak przytulik- Ancylus fluviatilis, od którego nazwano powstały zbiornik Jeziorem Ancylusowym. Nastąpiło znaczne ocieplenie klimatu.

4. Morze Litorynowe (7-3 tys. lat temu)

Wskutek podniesienia się poziomu oceanu, około 7 tys. lat temu, nastąpiło połączenie Jeziora Ancylusowego z Morzem Północnym przez cieśniny duńskie. Napływ wód oceanicznych spowodował wzrost zasolenia i kolejne przekształcenie Bałtyku w zbiornik słonawowodny, w którym zasolenie było o 5-6 % wyższe niż obecnie. Wraz z wodami oceanicznymi dostała się tu fauna i flora- borealna, występująca w Bałtyku do dziś. Dominującym gatunkiem był ślimak pobrzeżek Littorina littorea. Nastąpiło dalsze ocieplenie klimatu, temperatura u południowych brzegów Bałtyku była 2-3*C wyższa od dzisiejszej.

5. Bałtyk współczesny

Z końcem okresu litorynowego (ok. 3 tys. lat temu) nastąpiło ponowne podniesieniu się dna w cieśninach duńskich. Spowodowało to słabszych dopływ wód oceanicznych z Morza Północnego i obniżenie zasolenia Bałtyku. Powstało typowe morze słonawe, jakie znamy dzisiaj.
6. Bałtyk w przyszłości

Ponieważ blok skandynawski nadal się podnosi, uczeni przypuszczają, że w najbliższym (geologicznie) czasie dno Zatoki Botnickiej uniesie się o kolejne 50m, zwiększając napór wód na wybrzeże i powodując zniszczenie zwłaszcza wybrzeży klifowych, ewentualnie odciąć fragment morza i powodując wyodrębnienie akwenu, który w toku dalszej ewolucji zmieni się w jezioro słodkie.