Abstrakcja - prezentacja

Slajd 1 – rozpoczęcie prezentacji, przedstawienie tytułu

Slajd 2 – tekst ze slajdu
+ Abstrakcyjna sztuka - abstrakcjonizm, jeden z głównych kierunków w malarstwie, rzeźbie i grafice XX w.

Slajd 3 – cechy abstrakcjonizmu
Problemy, jakimi zajmują się artyści, zawsze dotyczą treści i formy. Forma stosowana w sztuce abstrakcyjnej może być bardzo różnorodna, jak tego dowodzą dotychczasowe dzieje sztuki. Tym, co wyróżnia sztukę abstrakcyjną od nieabstrakcyjnej, jest brak rozpoznawalnych przedmiotów. W swojej istocie sztuka abstrakcyjna jest najbliższa muzyce: w obu tych dyscyplinach sztuki ilustracja jakiegoś tematu jest budowana nie wprost, a poprzez odwołanie do swoistych środków wyrazu, takich jak rytm, barwa, kontrast, walor, różne wielkości i wiele innych.

Dokładnie te same problemy formalne stoją przez artystami zajmującymi się sztuką tzw. "przedstawiającą", czy figuratywną, są one jednak w pewnym sensie ukryte przez odbiorcą, któremu warstwa ilustracyjna może wydawać się ważniejsza.

Odpowiedź na to, co przedstawia abstrakcja, jest równie trudna, jak na każde pytanie o sens dzieła: w warstwie wizualnej przedstawia to, co widać jako linie, plamy i punkty, które można opisać, zmierzyć i sfotografować - a w warstwie znaczeniowej może mieścić się wszystko. Zarówno emocje, jak i koncepcje filozoficzne, zabawa formą i rozwiązywanie własnych problemów autora, o których nie chce (nie może, nie potrafi) mówić wprost.

Slajd 4 – historia
Sztuka abstrakcyjna jest ostatnim ogniwem długiego procesu rozwoju sztuki europejskiej 2. poł. XIX w., polegającym na dewaluacji tematu i przedstawianych przedmiotów, które w końcu stały się pretekstem do kombinacji form, linii i barw. Początków sztuki abstrakcyjnej można doszukiwać się w malarstwie H. van de Veldego (pastel Abstrakcja, ok. 1893) i kompozycjach M. Čiurlionisa z ok. 1905.
Około 1910 dzieła abstrakcyjne powstają już w całej Europie. Pierwszym w pełni świadomym twórcą abstrakcyjnym był W. Kandinsky, który 1910 namalował "Akwarelę abstrakcyjną" Dlatego też rok 1910 uważa się w zasadzie za początek sztuki abstrakcyjnej.

Slajd 5 – Wassily Kandinsky
Ojcem abstrakcji jest Wassily Kandinsky, rosyjski malarz, który stopniowo przechodził od figuracji, przez doświadczenia bliskie fowizmowi, aż do całkowitego zagubienia się tematu malarskiego w kolorze, co można już zaobserwować w jego "Górze" z 1909 roku lub "Obrazie z łucznikiem" z tego samego roku. W 1910 roku powstaje z ręki artysty akwarela bez tytułu, nazywana czasem "Pierwszą abstrakcją" lub "Pierwszym dziełem abstrakcyjnym". Na obrazie tym zanika wszelkie pojęcie tematu malarskiego, przypomina on kolorowe nieporadne próby dziecka. Właśnie w roku 1910 malarstwu został zadany pierwszy z dwudziestowiecznych ciosów, które poszerzyły pojęcie sztuki do niewyobrażalnych wcześniej granic.

Slajd 6
Niezależnie od Kandinskiego do abstrakcji doszli Piet Mondrian i Kazimierz Malewicz. U Kandinskiego dojście do abstrakcji nastąpiło przez kolor; u Mondriana bardziej poprzez formę. Jego obrazy z lat 1909-1913 stopniowo dekonstruują obiekty malarskie - głównie rośliny - pomnażają je rytmicznie, aż wreszcie sprowadzają do geometrycznego wzoru. Kamieniem milowym Mondrianowskiej abstrakcji jest płótno z 1913 roku "Kompozycja nr 2. Kompozycja w Linii i Kolorze". Na obrazie powtarzają się niezliczone poziome i pionowe linie, przypominające zaburzoną szachownicę. To już nie jest jego "Szare drzewo" z 1911 roku, które wciąż jest drzewem - to już nie jest malarstwo figuratywne.

Kazimierz Malewicz natomiast dotarł do abstrakcji poprzez kubizm. Malowane przez niego krajobrazy stopniowo się geometryzują. "Poranek na wsi po burzy śnieżnej" z 1912 roku jest już niezwykle ekspresyjnym zbiorem barwnych brył, budującym artystyczną wizję świata wyłaniającego się spod bieli. O pół roku późniejszy "Drwal" to w gruncie rzeczy kilkanaście figur geometrycznych, które jednak wyraźnie układają się w postać brodatego mężczyzny z siekierą. Malując "Okrąg" z 1913 roku, Malewicz rezygnuje z nadawania mu pozorów figuratywności - jest to po prostu okrąg, jak później będzie Malewicz pokazywał światu "po prostu" czarny kwadrat na białym polu.

Slajd 7 – wybitni twórcy w Polsce - malarstwo
W Polsce sztukę abstrakcyjną uprawiali artyści związani z awangardowymi ugrupowaniami artystycznym Blok, Praesens i artyści rewolucyjni (np. H. Berlewi, K. Hiller, K. Kobro, H. Stażewski).
Pierwsza na świecie stała wystawa sztuki abstrakcyjnej została otwarta 1925 w Hanowerze, druga - z inicjatywy grupy “artystów rewolucyjnych” - 1931 w muzeum w Łodzi. Po 1945 sztuka abstrakcyjna w Polsce rozwijała się w sposób zbliżony do Zachodu i USA, przejmując z pewnym opóźnieniem najnowsze zjawiska artystyczne. Poza uprawiającymi sztukę abstrakcyjną przedstawicielami przedwojennej awangardy (M. Jaremianka, K. Kobro, H. Stażewski, J. Stern, W. Strzemiński, M. Włodarski) pojawiają się wtedy młodsi artyści (np. Z. Dłubak, T. Kantor czy A. Wróblewski).
Znaczne zahamowanie rozwoju i opóźnienie tendencji abstrakcjonistycznych w Polsce przypadło na okres nasilenia realizmu socjalistycznego, tj. lata ok. 1949-1955. Po 1955 zaczął się w Polsce gwałtowny rozkwit sztuki abstrakcyjnej. Do najważniejszych polskich malarzy abstrakcjonistów należą m.in. M. Bogusz, T. Brzozowski, S. Gierowski, Z. Gostomski, T. Kantor, A. Lenica, A. Marczyński, K. Mikulski, J. Maziarska, J. Skarżyński.
Kilkakrotnie już w XX w. sztuka abstrakcyjna traciła swoją atrakcyjność i siłę oddziaływania na rzecz sztuki przedstawiającej i odzyskiwała ją ponownie. U schyłku XX w. sztuka abstrakcyjna jest w defensywie na rzecz innych form sztuki (w tym także sztuki przedstawiającej). Synonimami sztuki abstrakcyjnej są nazwy: sztuka niefiguratywna, nieprzedstawiająca, bezprzedmiotowa.

Slajd 8 – Wybitni twórcy w Polsce - rzeźba
Slajd 9 – Łuczyzm

Slajd 10 – terminy z wiązane z abstrakcją

Niezwykle pojemny termin "abstrakcjonizm" został szybko rozczłonkowany na dziesiątki "podkierunków". Kandinskiego np. zalicza się do tzw. abstrakcji lirycznej. Mondrian ukuł dla swojej sztuki określenie neoplastycyzm, a Malewicz poświęcił wiele czasu ideologizacji wymyślonego przez siebie suprematyzmu.

Abstrakcyjne w swojej naturze są również: wspomniany łuczyzm, action-painting, spacjalizm, niektóre przejawy sztuki informel, taszyzm Sama Francisa, minimal art oraz dziesiątki pomniejszych ruchów malarskich, jak spacjo-lumino-chromo-dynamizm (sic!), "color field painting", abstrakcja pomalarska, niektóre dzieła w duchu mec-art itp. Większość z tych krótkotrwałych ruchów nie ma jednak większego znaczenia w historii sztuki, są jedynie kolejnymi nazwami na wciąż ten sam artystyczny bunt przeciwko konwencji, która już dawno została obalona.