Średniowiecze - podsumowanie.

Wojny krzyżowe : 1096 I krucjata 1095 hasło świętej wojny z turkami 1099 zdobycie jerozolimy przez + (II K) 1147-1149 II K, 1189 – 1192 III K. 1202-1205 IV K. 1212 pielgrzymka dzieci włoskich i francuskich 1229 interdykt Jerozolimy 1292 pada ostatnia twierdza + Akkon.
I krucjata : 60 tys. Chłopów + 5 tys. Rycerzy (zdobycie Jerozolimy, wyparcie muzłuman z wybrzeży M. Śród., powstanie nowych państw : K. Jerozolimskie, hrabstwa Trypolisu, księstwo Antiochii, hrabstwo Edessy.
Po upadku K. Jerozolimskiego :
II krucjata na czele królowie Francji i Niemiec, ale niesnaski i intrygi wszystko rujnują.
III krucjata Fryderyk Barbarossa, Rysio Lwie Serce, Filip August : zdobyli kilka twierdz i Cypr, ginie Barbarossa (topi się), niesnaski międzi Lwim i Filipem, pokój z sułtanem Egiptu gwarantujący dostęp do Ziemi Sw.
IV krucjata inicjator : Innocenty III i upadek idei.

Powstanie państwa franków : początek dynastii Morowingów, 496r. Klodwig przyjmuje chrzest, ale faktycznie władzę sprawuje Majordonus, przejęcie władzy przez Karolingów (Karol Młot, Pepin Krótki) Panowanie K. Wielkiego : wskrzeszenie cesarstwa rzymskiego jako realizacja idei jedności świata chrz. – 800r., monarchia patrymonialna, podział na 700 hrabstw i marchie, waluta, SZKOL. : powstanie szkoły pałacowej, wprowadzenie planu nauczania stanowiącego wzór dla innych państw (triwium i kwadriwium), rozbudowa sieci szkół klasztorowych i parafialnych KULTURA : rozpowszechnienie przepisywania ksiąg, reforma pisma, rozwój kronikarstwa, rozwój malarstwa miniaturowego fresków i mozajek. Walki z sasami, przesunię- cie granicy nad Ławę (722-804), Walki z Awarami – zajęcie terenów po środkowy Dunaj. Walki z Arabami, przesunięcie granicy nad rzekę Ebro. Warunki naturalne na płw. Arabskim : pustynia – utrudniony rozwój rolnictwa, na płw. Krzyżowały się szlaki do Bizancjum. Działalność Mahometa Podboje arabskie po śmierci M.: przeludnienie, chęć znalezienia nowych bogatych ziem, względy religijne. VII-IX podbój północnej Afryki do Chin, Sycylię, Sardynię, Korsykę, Płw. Iberyjski, przekroczyli Pireneje. 732r. Karol Młot król franków pokonał ich pod Poitier. Kultura arabska : ornament – gł. forma, meczety, minarety, pałac w Granadzie. Nauka arabska : przejęcie zdobyczy nauki greckiej, przekazali nam dzieła Arystotelesa, wymyślili Astrolabium . Rozwinęli kartografię, upowszechnili cyfry arabskie, zasada bezwł. Ciał, nowe tkaniny. Szyici, sunnici Bizancjum – powstało w 395r. Z podziału ces. Rzym. Na cz. wschodnią i zachodnią. Najazdy na Biz. W V w. Justynian Wielki odbudowuje pozycję cesarstwa. VIIw. Powstanie Bizancjum : wzmocnienie władzy cesarskiej, spór ikonoklastyczny (ikonodulowie vs. Ikonoklaści o stosunek do ikon) – porażka ikonoklastów

Państwo patrymonialne – forma rządów, w której władca swobodnie rozporządzał podległym sobie krajem, uznając że jest ono jego własnością – ojcowizną jego rodu.
Triwium : stopień niższy w szkołach franków : gramatyka, retoryka, dialektyka. Kwadrium : wyższy stopień w szkołach franków : arytm., muzyka, geometria, astronomia. Feudalizm : formacja społ – gosp. W której dominowała wielka własność ziemska. Własność ziemi dawała feudałowi władzę nad chłopami, którzy utrzymywali go i dostarczali mu dochodów / ustrój prawny oparty na więziach między seniorem i wasalem i nadaniu lenna. Inwestytura – uroczyste nadanie lenna. Lennikowi świeckiemu senior wręczał włócznię lub chorągiew, zaś duchownemu pierścień lub pastorał. Lenno – w ustroju feudalnym majątek nadany wasalowi przez seniora w zamian za wierność i pomoc wojskową. Z objęciem lenna wiązało się objęciem władzy nad zamieszkującą go ludnością. Wasal – człowiek wolny, który przysięgał wierność człowiekowi możnemu, swojemu seniorowi. W zamian otrzymał opiekę i utrzymanie, najczęściej w formie lenna, służył seniorowi radą wojskową. Senior – feudał który na mocy hołdu sprawował władzę nad poddanym sobie wasalem. Najw. Seniorem jest władca. Renta feudalna – system świadczeń jakie składać musieli poddani pana feudalnego. Składała się z Czynszu (płacony w pieniądzu za użytk ziem) Pańszczyzny (przymusowa praca na gosp. Pana), Daniny (składana w produktach gosp. Wiejskiej) Islam – 5 filarów : wyznanie wiary, jałmużna, posty (ramadan), pielgrzymka do mekki, 5x dziennie modlitwa.
Kabaa – święty kamień wyznawców islamu. Astrolabium – przyrząd do mierzenia położenia gwiazd nad horyzontem

Klodwig – zbudował monarchię franków, w 496r. Przyjął chrzest i chrześcijaństwo.
Karol młot – pochodził z dynastii Karolingów, odsunął całkowicie Merowingów od władzy i podzielił państwo między swoich synów.
Pepin Krótki – pierwszy władca z dynastii K. Usankcjonował swoją władzę dwiema korona- cjami (pierwsza : Arcyb. Mongucji, druga papież Stefan II) Einchart – kronikarz francuski, który opisał życie Karola Wielkiego
Mahomet : twórca religii zwanej islamem. Urodził się w Mekkce w 571r zaś zmarł w 692. Miał żonę Chadżidżę wprowadził reformę religii : o losach człowieka decyduje Bóg.
Grzegorz VII – inicjuje ruch odnowy w kościele, nałożył celibat na księży, wydał dictatus pape Wilhelm – książę normandzki, który pokonał Anglików w bitwie pod Hastings w 1066 r. I zostaje królem Anglii Urban II – papież, który zapoczątkował ruchy krucjatowe Fryderyk Barbarossa – cesarz niemiecki, nowy program władzy uniwersalnej na zasadzie co podoba się cesarzowi mam moc prawną. Piotr Waldo – przywódca Waldensów, odrzucił władze świeckie, kościelną, kult świętych. Jan Wiklef : jedynym źródłem wiary jest biblia, zaś państwo jest potrzebne do życia, przeciw czczeniu przedm., zabijaniu, herarchii, świętym i Maryi – Lombardow. Jan Huss – założyciel najw. Ruchu heretyckiego – Husytów, przeciw nadużyciom w Kościele, hierarchii, dobrom kościelnym, komunia pod 2 postaciami, j. Narodowy do liturgii.


KONFLIKT OTTONA I Z PAPIESTWEM I UPADEK MORALNY KOŚĆ. :
CESARSTWO OTTONÓW : WYŁONIŁO SIĘ Z PAŃSTWA LUDWIKA NIEMIECKIEGO, WZMOCNIONE ZA DYNASTII SASKIEJ. POSKROMILI NORMANÓW I WĘGRÓW W BITWIE NA LECHOWYM POLU (955) I NASTĄPIŁA EXPANSJA NA WSCHÓD. ZAJĘLI LOTARYNGIĘ I KORONĘ WŁOSKĄ. W 901R. OTTO I KORONUJE SIĘ NA CESARZA I WYDAJE EDYKT WEDLE KTÓREGO, PAPIEŻ NIE MOŻE BYĆ KONSEKROWAN BEZ ZGODY CESARZA NIEMIECKIEGO.
ROLA KOŚCIOŁA W PAŃSTWIE NIEMIECKIM :
W POLITYCE ZAGRANICZNEJ : KOŚCIÓŁ ODEGRAŁ WAŻNĄ ROLĘ W EXPANSJI MISYJNEJ KRÓLÓW NIEMIECKICH NA WSCHÓD, JEDNO- CZEŚNIE NIEMCY WIEDZIELI ŻE K. JEST JEDYNĄ SIŁĄ JAKĄ MOGĄ PRZECIWSTAWIĆ MOŻNYM DLATEGO DĄŻYLI DO PRAWA WYBORU PAPIEŻA.
KOŚCIÓL I PAPIESTWO :
UPADEK MORALNY : SYMONIA (KUPCZENIE GODNOŚCI KOŚCIELNY- CH), NEPOTYZM (POPIERANIE KREWNYCH), BRAK DYSCYPLINY W KLASZTORACH, BRAK CELIBATU, MIESZANIE SIĘ W SPRAWY ŚWIECKIE, UPADEK AUTORYTETU PAPIEŻA.
REFORMA KOŚCIOŁA :
ODDOLNA : UTWORZENIE KONGREGACJI KLINIACKIEJ; ODGÓRNA : 1075R. CELIBAT, DICTATUS PAPE – DOKUMENT W KTÓRYM PAPIEŻ STWIERDZA WYŻSZOŚĆ PAPIEŻA NAD CESARZEM, PRAWO DO DETRONIZACJI KOGOKOLWIEK, ODEBRANIE INWESTYTURY Z RĄK CESARZA. WYNIKI : 1077 PIELGRZYMKA HENRYKA IV DO CANOSSY GDZIE UNIŻYŁ SIĘ PRZED PAPIEŻEM, 1122 KONKORDAT.

Feudalizm
Powstał w Państwie Franków. Słabi ekonomicznie rycerze potrzebowali ochrony u możnych, ci zaś szukali ludzi do wojen. Chłopi uprawiali ziemię, a rycerze ich bronili i siedzieli za nich na wiecach w zamian za jedzenie. Rozwijał się w różnym tempie na różnych terenach
Włość senioralna: majątki ziemskie. Głoszono zasadę że niema ziemi bez seniora. Podstawą dochodów pana feudalnego były świadczenia uiszczane przez jego poddanych. Chłopi stali się zależni ekonomicznie.
Renta feudalna: uiszczane przez chłopów świadczenia. Stanowiły ją pańszczyzna, daniny, grzywny, czasem dziesięcina
Immunitet: A) sądowy- sprawowanie władzy przez feudała na jego ziemi B) ekonomiczne- zwolnienie feudała z płacenia na rzecz pana
Hołd: ceremonia, która określała niezależność ekonomiczną, ale związki osobowe.
Normanowie
Norwedzy: szukali ziem pod stałe osadnictwo, zdobyli: Wyspy Owcze, Hybrydy, Szetlandy, Orkady, Irlandię, Islandię, Grenlandię
Szwedzi: kupce-żeglarze, dotarli Do M. Czarnego, faktorie kupieckie w Kijowie i Nowogrodzie
Duńczycy: rabusie, u ujścia Sekwany zbudowali państwo – Normandię
Królowali w Angli, 1066- bitwa pod Hastings (Wilhelm Zdobywca królem Anglii)