Układ hormonalno-nerwowy

GRUCZOŁY DOKREWNE I NAJWAŻNIEJSZE HORMONY PRZEZ NIE WYTWARZANE:
-przysadka mózgowa - wydziela hormon wzrostu regulujący wzrost organizmu, prolaktynę pobudzającą wytwarzanie mleka, oksytocynę pobudzającą skurcz mięśniówki macicy w czasie porodu, wazopresynę zmniejszającą wydalanie wody z organizmu oraz tzw. hormony uwalniające, które wpływają na inne gruczoły dokrewne: tarczycę, nadnercza, jajniki i jądra,
-tarczyca - wydziela hormony tarczycowe: tyroksynę i trójjodotyroninę, które zwiększają przemianę materii, oraz kalcytoninę regulującą poziom wapnia we krwi (obniża wapń do wartości prawidłowych, gdy jest on podwyższony),
•przytarczyce - wydzielają parathormon utrzymujący odpowiedni poziom wapnia we krwi (podnosi wapń do wartości prawidłowych, gdy jest on obniżony),
-nadnercza - rdzeń nadnerczy wydziela adrenalinę, przygotowującą organizm do szybkiej reakcji na stres, kora nadnerczy zaś wydziela kortyzon uczestniczący w reakcjach na stres i aldosteron regulujący gospodarkę mineralną ustroju,
-trzustka - wydziela insulinę obniżającą poziom cukru we krwi oraz glukagon przeciwdziałający obniżeniu poziomu cukru poniżej wartości prawidłowych,
-jajniki - wydzielają estrogeny i progesteron kontrolujące cykle miesięczne, płodność i przebieg ciąży,
-jądra - wydzielają testosteron odpowiedzialny za męskie cechy płciowe.
ODRUCH BEZWARUNKOWY - do jego wystapienia nie sa potrzebne rzedne dodatkowe warunki. Sa to ruchy wrodzone, ich obecnosc jest taka sama charakterystyczna cecha.
ODRUCH WARUNKOWY - nie posiadaja genetycznie zaprogramowanych szlakow nerwowych, ksztaltuja sie one w ciagu calego zycia. Dzieki nim organizm wyksztalca rozmaite nawyki i przystosowuje sie nowych okolicznosci.
ŁUK ODRUCHOWY - szlak nerwowy wiodacy od receptorow zmyslowych do efektorow
SYNAPSA - polaczenie miedzy komorkami nerwowymi przez ktore komorki przekazuja pobudznie. Sygnal pobudznia jest przenoszony przez neuroprzekaznik, ktory pod wplywem impulsu jest wydzielany na zakonczeniu jednej komorki nerwowej.
Synapsa jest zbudowana z :
* szczeliny synaptycznej z uwolnionymi neuroprzekaznikami
* pecherzyki synaptyczne z nagromadzonymi neuroprzekaznikami
NEUROPRZEKAZNIKI - sa substancjami uwalnianymi pod wplywem bodzcow z zakonczen neuronow do szczeliny synaptycznej
wazniejsze neuroprzkazniki:
- acetylocholina
- serotonina
- noradrenalina
- glutaminian
1.BUDOWA UCHO ZEWNĘTRZNEGO
a)małzowina uszna to chrząstka pokryta skórą jej funkcja to skupianie fal dzwiekowych i lokalizacja żrodła dzwieku
b)przewód słuchowy zewnetrzny to kanał wysłany orzesioną błoną śluzową z gruczołami wytwarzajacymi woskowinę.jego funkcja to przekazanie i ukierunkowanie fali dżwiękowej na błonę bębenkową.
c)błona bęhbenkowa to cienka silnie unerwiona zbudowana z tkanki łącznej błona.Jej funkchja to przekazywanie drgań mechanicznych,powstałych pod wpływem fali dżwiękowej do ucha środkowego.
UCHO ŚRODKOWE
a)jama bębenkowa jest wypełniona powietrzem jej funkcja to lokalizacja kosteczek słuchowych.
b)kosteczki słuchowe-młoteczek.kowadełko i strzemiączko połączonme stawowo.ich funkcja to wzmocnienie drgań mechanicznych,przekazanie ich do ucha wewnętrznego.
c)trąbka słuchowa Eustachiusza lub przewód słuchowy wewnetrzny,łączy sie z gfardłem.jego funkcja to wyrównywanie ciśnieniai zabezpieczanie ucha środkowego przwed skutkami zbyt silnych fal dźwiękowych.
UCHO WEWNĘTRZNE
a)przedsionek-wypełniony płynem,prowadzi do niego okienko owalne.jego funkcja to odbieranie drgań mechanicznych, wzbudzanie drgań cząsteczek ciweczy.
b)ślimak-zwinięty kanał zawierajacy właściwy narząd słuchu.jego funkcja to odbieranie drgań cieczy, wzbudzenie impulsów nerwowych,które nerwem słuchowym biegną do osrodka słuchu.
c)kanały półkoliste-błędnik błoniasty-wypełniony płynem i zawierający ziarenka węglanu wapnia-otolity.jest to narząd równowagi.jego funkcja to informowanie o położeniu ciała w przestrzeni.
BUDOWA OKA
-twardówka- to błona dobrze ukrwiona i unerwiona,otacza 4/5 gałki ocznej,pełni funkcję ochronną i jest miejscem przyczepu dla mięśni.
-rogówka- to przednia czesc twardówki, otacza 1/5 gałki ocznej, cienka błona,przezroczysta,silnie unerwiona,nie ukrwiona,funkcje:ochronna,załamuje promienie świetlne
-spojówka-to cienka błona otaczajaca rogówkę i część twardówki
-naczyniówka- to cienka błona silnie ukrwiona,pełni funkcję odżywczą w stosunku do komórek oka
-tęczówka- to przednia czesc naczyniówki, zawierająca barwnik, komórki mięśniowe,które regulują wielkość otworu żrenicznego.
-żrenica- to otwor w teczówce oka
-siatkówka- zbudowana jest z czopków i z precikow.
czopki odpowiedzialne są za widzenie barwne
pręciki odpowidzialne sa za widzenie czarno-białe
-plamka żółta- to miejsce na siatkówce,gdzie powstaje najostrzejszy obraz.
-soczewka-przejrzyste ciało otoczone błoną zwłókienkami mięśniowymi,dzięki którym możliwa jest zmianakształtu soczewki.
-Ciało szkliste-wypełnia wnętrze gałki ocznej między soczewką a siatkówką,jest to galaretowata substancja otoczona błoną szklistą.
BUDOWA UKLADU NERWOWEGO
a)centralny (osrodkowy0-mozgowie i rdzen mozgowy-wychodza stamtąd wlokna nerwowe wzdloz których biegna impulsy nerwowedocierajace do wszystkich czesci ciala
b)obwodowy-nerwy czaszkowe i rdzeniowe
KREW - jest swoista odmiana tkanki lacznej, której substancja miedzykomórkowa (osocze 55% objetosci krwi ) jest plynna. W osoczu zawieszone sa elementy morfotyczne - krwinki : czerwone (erytrocyty) i biale (leukocyty) oraz plytkowe (trombocyty) Objetosc krwi wynosi 5-6 l, co stanowi srednio 7,5% masy ciala.
FUNKCJE KRWI: - transport tlenu z pluc do krwi, - transport dwutlenku wegla z tkanek do pluc, - transport produktów energetycznych, budulcowych np.glukoza, transport substancji szkodliwych do nerek, - transport hormonów i witamin, - wyrównuje cisnienie osmotyczne, - wyrównuje Ph, - oraz róznice temperatur ( jest nosnikiem ciepla), - leukocyty walcza z drobnoustrojami- funkcja ochronna, - krew krzepnie, rany sie goja. Funkcja homeostatyczna - tworzenie stalego srodowiska wewnetrznego (stalosc fizykochemiczna)- jest to warunek prawidlowego funkcjonowania organizmu.