Leonid Breżniew

Leonid Iljicz Breżniew (ros. Леонид Ильич Брежнев) (ur. 19 grudnia 1906 w Kamienskoje, zm. 10 listopada 1982 w Moskwie) — działacz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i polityk ZSRR.
Urodził się w rodzinie hutnika, w 1921 roku rozpoczął pracę w hucie. w 1923 roku wstąpił do Komsomołu. W 1931 roku został członkiem Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików). W tym czasie ukończył technikum i zaczął pracować jako geodeta w guberni kurskiej, następnie na Białorusi i Uralu. W 1935 roku ukończył Instytutu Hutnictwa w Dnieprodzierżyńsku, pracował w fabryce i służył w wojsku na Zabajkalu. W 1939 roku został sekretarzem Dniepropiotrowskiego Komitetu Partii.
W chwili ataku Niemiec na ZSRR powołany do czynnej służby wojskowej, gdzie pełni funkcje komisarza politycznego. W trakcie służby w Armii Czerwonej początkowo pełni funkcję zastępcy szefa Zarządu Politycznego Frontu Południowego, później szefa Wydziału Politycznego 18 Armii i szefa Zarządu Politycznego 4 Frontu Białoruskiego (później jego udział w wojnie był wyolbrzymiony i nadano mu nawet w 1976 stopień marszałka, czyniąc jednocześnie naczelnym zwierzchnikiem sił zbrojnych).
Po zakończeniu wojny w 1946 roku zostaje pierwszym sekretarzem Zaporoskiego Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Ukrainy a później Dniepropietrowskiego Komitetu Obwodowego KP Ukrainy. W latach 1950 - 1952 był pierwszym sekretarzem Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Mołdawii. W latach 1953 - 1954 zastępca naczelnika Zarządu Politycznego Marynarki Wojennej ZSRR. W 1954 roku zostaje drugim a w 1955 roku pierwszym sekretarzem Komunistycznej Partii Kazachstanu.
Na XIX Zjeździe KPZR w 1956 zostaje wybrany zastępcą członka Prezydium KC KPZR i sekretarzem KC, od 1957 członek jej prezydium. Za rządów Chruszczowa przewodził grupie działaczy partyjnych niezadowolonych z polityki Chruszczowa.
W 1964 roku stanął na czele zamachu stanu, w którego wyniku Chruszczow został odsunięty od władzy. Breżniew objął wówczas urząd I sekretarza KC KPZR (od 1966 generalnego sekretarza KC KPZR). Funkcję tę pełnił do śmierci w 1982 roku. Współspiskowcy stanęli na czele rządu (Aleksiej Kosygin), dyplomacji (Andriej Gromyko), ideologii (Michaił Susłow). Jego rządy charakteryzowało w polityce wewnętrznej zatrzymanie destalinizacji, rezygnacja z eksperymentów gospodarczych i ustrojowych ery Chruszczowa, walka z antykomunistycznymi dysydentami z użyciem wszystkich środków (rygorystyczna cenzura, powszechna inwigilacja, skrytobójstwa, szpitale psychiatryczne dla opozycjonistów), ukrywanie niepowodzeń i narastających trudności poprzez propagandę. Nie zdecydowano się jednak przywrócić masowego terroru czasów Stalina. Ideologowie ZSRR nazywali państwo Breżniewa takimi określeniami jak "rozwinięte społeczeństwo socjalistyczne", albo "realny socjalizm", ale później zostało mu nadane miano "epoki zastoju".
Oprócz tych funkcji Leonid Breżniew był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR od piątej do dziesiątej kadencji, do Rady Najwyższej Kazachskiej SRR czwartej kadencji, członkiem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR w latach 1965 - 1977 i jej przewodniczącym w latach 1960 - 1964 i 1977 – 1982.
W polityce zagranicznej Breżniew łączył dążenie do ograniczenia "zimnej wojny" (detnte - układy rozbrojeniowe z USA, Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) z tłumieniem ruchów antykomunistycznych w państwach socjalistycznych (interwencja w Czechosłowacji 1968, groźba interwencji w Polsce w 1980-81) oraz tzw. eksportem rewolucji w Trzecim Świecie (Etiopia, Mozambik, Angola, Afganistan). Jednocześnie pogorszył stosunki z ChRL, co doprowadziło do krótkotrwałych starć zbrojnych. W 1979 rozpoczął interwencję w Afganistanie, która spowodowała powstanie antykomunistycznej partyzantki oraz przebudzenie islamskie i narodowe w wielu republikach radzieckich, była ostatecznie jednym z przyczyn upadku ZSRR, natomiast sponsorowanie proradzieckich reżimów (Wietnam, Kuba), partii komunistycznych i ruchów lewicowych na całym świecie było wielkim obciążeniem dla słabnącej i nieefektywnej upaństwowionej gospodarki planowej. Gospodarka wykazywała coraz niższą stopę wzrostu, coraz trudniej jej było udźwignąć koszty "wyścigu zbrojeń", prestiżowych dokonań (loty kosmiczne, Olimpiada w roku 1980) oraz rozbudzonych apetytów konsumpcyjnych.

W marcu 2006 komisja śledcza włoskiego parlamentu powołana dla ustalenia odpowiedzialności obywateli włoskich podejrzanych o współpracę z KGB, uchwaliła raport- mimo sprzeciwów działaczy włoskiej lewicy- że rozkaz zabicia papieża Jana Pawła II wydał osobiście I sekretarz KC KPZR Leonid Breżniew, a zatwierdziło Biuro Polityczne m. in. Michaił Gorbaczow.
Z czasami Breżniewa wiąże się także poczucie bezkarności skorumpowanych i niekompetentnych aparatczyków oraz KGB-istów, którzy patronowali różnym nielegalnym interesom (skorumpowanie rodziny Breżniewa ujawnił jego następca Andropow). Sam Breżniew w coraz mniejszym stopniu kontrolował sytuację, gdyż stan jego zdrowia, w tym sprawność umysłowa, stale się pogarszała.
Czterokrotnie nagrodzony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego (1966, 1976, 1978, 1981) wraz z medalem "Złotej Gwiazdy", tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej (1961).
Inne odznaczenia Leonida Breżniewa to m.in.: Order Zwycięstwa (odebrany w 1989), Order Lenina (ośmiokrotnie), Order Rewolucji Październikowej (dwukrotnie), Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie), Order Bohdana Chmielnickiego, Order Wojny Ojczyźnianej I kl., Order Czerwonej Gwiazdy, Medal za Wyzwolenie Warszawy, Medal za Obronę Odessy oraz Medal za Zdobycie Wiednia, Krzyż Wielki Orderu Virtuti Militari (nadany w 1974, odebrany w 1990).