Największą grupę związków nieorganicznych tworzą sole. Z tą grupą związków chemicznych zapoznaliśmy się opisując reakcje chemiczne kwasów i zasad.
Nazwa sole pochodzi od łacińskiego słowa sal i oznacza wszystkie substancje, których właściwości są podobne do znanej od najdawniejszych czasów soli kamiennej.
Substancje zawierającą w cząsteczce kationy metalu i aniony kwasu przyjęto nazywać solą
Wzór ogólny MnRm
gdzie: M - metal, R - reszta kwasowa, n i m odpowiednie indeksy
Przykłady:
NaCl, Na2SO4, K3PO4, Fe(NO3)3, CuSO4
1.Sol - sól kamienna
sól kamienna, halityt - skała osadowa chemogeniczna, składa się głównie z ziaren minerału o nazwie halit (będącego prawie czystym chlorkiem sodu - 99,1% (NaCl). Zaliczana do ewaporatów.
Właściwości – lecznicze
Wzór chemiczny: NaCl
Układ krystalograficzny: regularny
Twardość w skali Mohsa: 2
Łupliwość: doskonała trójkierunkowa
Rysa: biała
Przełam: muszlowy
Gęstość : 2,2 g/cm3
Barwa: bezbarwny, czasem różne zabarwienia (biała lub szara)
Połysk: szklisty, słabnie po poChłonięciu wody
Inne: Słony smak
Służy do : Np. Solenia zup.
2. Sól kuchenna tzw. chlorek sodu ma wiele właściwości fizycznych i chemicznych . Ta substancja ma konsystencje proszku . Jej stan skupienia jest stały .Ma słony smak i jest biała. W lecznictwie jest używany fizjologiczny roztwór soli 0,9% roztwór NaCl , izotoniczny z płynami ustrojowymi.
3. Siarczan magnezu MgSO4
Sól gorzka - zwyczajowa nazwa siedmiowodnego siarczanu magnezowego. Bezbarwne kryształy o gorzkim smaku, rozpuszczalne w wodzie. Stosowany w lecznictwie jako środek przeczyszczający, a także do wyrobu wód mineralnych, oraz w farbiarstwie
4. Węglan sodu - Na2CO3 (Sól tlenowa)
Soda, soda kalcynowana, soda amoniakalna biały proszek o temperaturze topnienia 852oC i gęstości 2,53; rozpuszczalny w wodzie - jego roztwory wodne na skutek hydrolizy mają odczyn zasadowy. Z roztworów wodnych krystalizuje w postaci dużych bezbarwnych kryształów w postaci Na2CO3 .10H2O Znajduje zastosowanie do wyrobu szkła, w przemyśle środków piorących i tekstylnym, w garbiarstwie i papiernictwie, do zmiękczania wody
5. Siarczan(VI) sodu Na2SO4
Białe ciało stałe, temp. topnienia 884oC. Dość dobrze rozpuszczalny w wodzie (48,8g/100cm3 w temp. 40oC), tworzy hydraty: Na2SO4*7H2O i Na2SO4*10H2O (sól galuberska). Sól glauberska jest bezbarwnym ciałem stałym, Występuje w przyrodzie jako minerał tenardyt na wybrzeżach Morza Kaspijskiego, w Kanadzie, w USA - w pokładach, które nadają się do eksploatacji. Znajduje zastosowanie w przemyśle szklarskim, papierniczym i tekstylnym.
6. Siarczan glukozaminy 2KCl, siarczan chondroityny, kapsułka (żelatyna), wypełniacz (celuloza), środek antyadhezyjny (stearynian magnezu i dwutlenek krzemu). ich główne zadanie polega na budowie i utrzymaniu w zdrowiu struktur tkanki aparatu ruchowego: substancje te są nastawione na dostarczanie wystarczającej ilości mazi stawowej do tkanki łącznej, więzadeł, ścięgien, kości i zdrowych stawów.
7. Siarczan potasu K2SO4
Bezbarwne kryształy rozpuszczalne w wodzie i nierozpuszczalne w alkoholu. Temperatura topnienia 1074oC. Otrzymywany w wyniku wymiany podwójnej pomiędzy kizerytem (MgSO4.H2O) lub szenitem (K2SO4.MgSO4.6H2O i chlorkiem potasowym. Znajduje zastosowanie jako nawóz sztuczny, przy produkcji szkła i ałunów.
8. Siarczan(VI) baru, biel barowa; bezbarwna substancja krystaliczna lub śnieżnobiały proszek (zależy od stopnia rozdrobnienia). Topi się w temp. 1580oC, jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, nie trujący (w odróżnieniu od innych związków baru), odporny na działanie siarkowodoru, czynników atmosferycznych i chemicznych, rozpuszcza się w stężonym kwasie siarkowym.. bciążający w produkcji papieru (papier fotograficzny), wypełniacz kauczuku i tworzyw sztucznych, w lecznictwie jako substancja kontrastowa w prześwietleniach przewodu pokarmowego oraz w kosmetyce do wyrobu pudrów.
9. Siarczan miedzi CuSO4
Siarczan(VI) miedzi(II); biała substancja stała, silnie higroskopijna, temp. topnienia 200oC, w temp. 650oC rozkłada się przechodząc w tlenek miedzi(II) CuO. Najbardziej znany jest w postaci 5* hydratu CuSO4*5H2O. Stosowany w galwanoplastyce, teletechnice, farbiarstwie, jako substancja owadobójcza, do zwalczania chwastów, do wyrobu farb nieorganicznych, do barwienia mosiądzu na brązowo, wyrobów cynkowych na brunatno, miedzi na czarno.
10. Siarczan(VI) wapnia CaSO4(gips)
Jedną z ważniejszych soli jest siarczan (VI) wapnia - CaSO4. Jest ona słabo rozpuszczalna w wodzie i występuje w naturze w dwóch postaciach: bezwodnej - anhydrytu (CaSO4) i uwodnionej - gipsu (CaSO4 2H2O).