Czym są bakterie?
Bakterie (gr. bakterion - pałeczka) to jednokomórkowe lub kolonijne organizmy o budowie prokariotycznej.
Ze względów historycznych pojęcie to jest dosyć nieprecyzyjne. Tradycyjnie (mniej więcej do połowy XX w.) obejmowało wszystkie prokarionty za wyjątkiem sinic zaliczanych do glonów.
Według "systematyki pięciu królestw" wszystkie prokarionty zgrupowano w jedno królestwo Monera z dwoma podkrólestwami Eubacterria i Archaea czyli "bakterie właściwe" i archeany, a sinice zaliczono do tych pierwszych jako niższy takson.
Bakteriami zajmuje się mikrobiologia oraz jej wyspecjalizowany dział - bakteriologia. Bakterie odgrywają pożyteczną ekologicznie rolę w obiegu biogennych pierwiastków.
Negatywne znaczenie bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka
Bakterie żyjące w symbiozie ze zwierzętami roślinożernymi mogą dostać się do konserw żywnościowych. Wydzielając silną truciznę zwaną jadem kiełbasianym, mogą doprowadzić do poważnych zatruć i śmierci. Gronkowiec złocisty zakaża np. lody, pasztety, kremy. Choroby, którymi możemy zakazić się od takich bakterii to np. tężec, krztusiec, dur brzuszny, gruźlica, dyfteryt.
- Przez działanie bakterii siarkowych, które niszczą mury, cegły, zaprawy, cement itp. trzeba konserwować m.in. zabytki i dzieła sztuki.
- Bakterie bardzo często też współuczestniczą w procesie rozkładu żywności i wielu surowców przemysłowych, powodując duże straty ekonomiczne.
- Bakterie uwalniają azot do atmosfery.
Pozytywne znaczenie bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka
- Dzięki bakteriom istnieją bezpieczne metody walki ze szkodnikami owadami. Zaawansowane są prace nad bakteriami Bacillus atakującymi gąsienice szkodników łuskoskrzydłych lub atakującymi larwy chrząszczy. Przez tę naturalną metodę usuwania szkodników zaoszczędza się na środkach ochrony roślin, jak i chroni się środowisko przyrodnicze.
- Bakterie potrafią żyć w symbiozie z roślinami, co pozytywnie przekłada się na przyrodę. Bakterie zużywają cukry dostarczane im przez rośliny. Bakterie symbiotyczne znajdują się w komórkach pierwotniaków, a także żyją w jelicie owadów termitów i umożliwiają trawienie celulozy, dostarczają im też witaminę B.
- Powodują rozkład i gnicie martwej materii organicznej.
- Spulchniają glebę, dzięki czemu na danym terenie rośliny rosną dużo lepiej.
- Służą do otrzymywania kiszonek.
- Dzięki nim współczesne mleczarstwo stoi na tak wysokim poziomie technologicznym. Śmietankę do sporządzania masła zakwasza się hodowlą bakterii mlekowych (głównie Streptococcus). Dzięki wytwarzaniu przez bakterie dwuacetylu otrzymujemy masło o przyjemnym, sobie właściwym zapachu. Przez dobór odpowiednich bakterii otrzymać możemy mleko kwaśne, jogurt, kefir.
- W przemyślę farmaceutycznym używa się bakterii do produkcji szczepionek.
