Renesans- uwagi wstępne.

RENESANS

1. Nazwa epoki
Renesans- z jęz. francuskiego- odrodzenie ( nazwa upowszechniona w oświeceniu)
- znaczenie
a) odrodzenie się ludzkości, wznoszenie jej na wyższy poziom
b) odrodzenie starożytności, jej wiedzy, kultury sztuki

2. Chronologia
a) Włochy XIV- początek XVI w.
b) Polska, kraje północnoeuropejskie, koniec XV w.- lata 30 XVII w.

3. Główne prądy epoki; światopogląd
Humanizm- prąd umysłowy stawiający za ideał wszechstronną pełnię człowieczeństwa. Jego przedstawiciele kierowali się słowami Terencjusza ( starożytność ): „ człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”. Humanizm odrywał myśl człowieka od życia pozagrobowego, budził zainteresowanie życiem doczesnym, kultywował tradycję ( antyk ), akcentował potrzeby piękna i wiedzy, zabiegał o pamięć potomnych.
Reformacja- nowatorstwo w interpretacji prawd objawionych przez Pismo Święte, a nie zgodnych z naukami Kościoła- herezje- heretycy. Najważniejsi reformatorzy: Jan Hus ( Czechy ), Marcin Luter ( Niemcy ), Jan Kalwin ( Francja )
Antropocentryzm- pogląd według którego człowiek jest ośrodkiem i celem wszechświata
Irenizm- w teologii chrześcijańskiej kierunek dążący do utrwalenia pokoju pomiędzy różnymi grupami wyznaniowymi poprzez wzajemne ustępstwa doktrynalne.

4. Przedstawiciele literatury
a) europejskiej
Włochy- Dante Alighieri „ Boska Komedia”
Francesco Petrarka „Sonety do Laury”
Giovanni Boccaccio „Dekameron”
Niccolo Machiavelli „Książę”
Giovanni Pico della Mirandola „ Mowa o godności człowieka”
Niemcy- Erazm z Rotterdamu „ Pochwała głupoty”
Anglia- Tomasz More „ Utopia”
William Shakespeare „Hamlet”, „ Makbet”, „Romeo i Julia”,
“Otelo”, “ Król Lear”, “ Sen nocy letniej”
Hiszpania- M. Cerwantez „ Don Kichot”
b) Polska- Mikołaj Kopernik „ O obrotach sfer niebieskich”
A. Frycz- Modrzewski „ O poprawie Rzeczypospolitej”
Biernat z Lublina
Klemens Janicki
Mikołaj Rej
Jan Kochanowki
Piotr Skarga
Mikołaj Sęp- Sarzyński
Szymon Szymonowic
Łukasz górnicki

5. Sztuka
Leonardo da Vinci „ Mona Lisa”, „Gioconda”
Tycjan
Michał Anioł
Rafael
Albrecht Duller
Michał Gomułka

6. Światopogląd renesansu
- stoicyzm ( mądrość, cnota )
- epikureizm ( szczęście, przyjemność )
- neoplatonizm ( harmonia )
- chrześcijaństwo ( Bóg- Stwórca )