Wietrzenie-przemiany fizyzczne i chemiczne skal macierzystych zachodzące pod wpływem różnych czynników

WIETRZENIE-przemiany fiz i chemiczne skal macierzystych zachodzące pod wpływem roznych czynnikow
RODZAJE WIETRZEN
a)fizyczne-prowadzi do rozpadu skal
b)chemiczne-polega na zmianie składu chem skal
c)biologiczne-rozkruszanie skal na skutek działalności roślin i zwierzat
WIETRZENIE CHEMICZNE
a)utlenianie-zachodzi w wyniku reakcji tlenu atmosferycznego ze skala
b)uwadnianie-niektóre mineraly lacza się z woda
c)rozpuszczanie-do mineralow całkowicie rozpuszczających się w wodzie naleza chlorki oraz gipsy
d)uweglanowanie-polega na rozpuszczeniu mineralow przez wode zawierajaca CO2 a nastepnie wzbogaceniu tak powstałych związków w wegiel
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WIETRZENIE
-warunki klimatyczne
-rodzaj skal
-ekspansja stow.
-szata roslinna
RUCH MAS SKALNYCH-zwietrzlina powstala w wyniku wietrzenia przemieszcza się w dol pod wpływem sily ciężkości
RUCHY GRAWITACYJNE MAS SKALNYCH
a)obrywanie-oderwanie się bloku sklanego i jego spadanie w powietrzu
b)odpadanie-oderwanie się malych okrochow skalnych które przemieszczaja się w dol i zlobia skale
c)osuwanie-zeslizgiwanie się mas skalnych ze tokow
d)spełzywanie-zachodzi na skutek nasiąknięcia zwietrzeliny woda
PRZECIWDZIAŁANIA RUCHOM MAS SKALNYCH
-zakladanie opasek betonowych lub siatek
DZIALANIA SPRZYJAJĄCE RUCHOM MAS SKALNYCH
-nadmierny wypas owiec
-wycinanie drzew i krzewow
-podkopywanie stokow(budowa drog)
-uzywanie wąwozów jako drog przejazdowych
CZYNNIKI EGZOGENICZNE(ZEWNĘTRZNE)
-wody płynące
-wiatr
-fale morskei(przyboju)
-lodowce
-procesy krasowe
PROCESY EGZOGENICZNE
a)akumulacja-gromadzenie osadow przez wody płynące
b)denudacja-proces wyrównywania ziemi
c)erozja-mechaniczne zlobienie powierzchni ziemi i wynoszenie skla pod wpływem czynnikow zewnętrznych
d)deflacja-wywiewanie materialu powoduje obniżenie powierzchni terenu tworza się misy skalne
e)abrazja-sceranie podloza skalnego przez luźny materiał skalny ustawicznie przemieszczany przez prąd rzeczny, prądy i falowania morza, wiatr i lodowiec.
f)korazja-- mieszanie, szlifowanie skał przez wiatr (grzyb skalny)
WARUNKI POWSTAWANIA DELTY
-slabe prady
-brak plywow
-morze musi być płytkie
WARUNKI POWSTAWANIA UJSCIA LEJKOWATEGO(ESTUARIUM)
-silne prady
-duze plywy
-morze musi być głębokie
RODZAJE DZIAŁALNOŚCI WIATRU
-niszczaca
-transportujaca
-budujaca(akumulcyjna0
WYDMY PARABOLICZNE-obszary o wilgot.klim.roślinnym. Ramiona tych wydm są unieruchomione roślinnością i przemieszczają sie wolniej niz czoło wydmy. Ramiona są wygięte w przeciwna strone niz kierunek wiatru
BARCHANY-wydma w kształcie półksiężyca. Ich środkowe części przemieszczaja się nieco wolniej niż ramiona (ustawione zgodnie z kierunkiem przeważającego wiatru
RODZAJE PUSTYN
-piaszczste-erg
-zwirowe-serir
-kamieniste-hamada
PROCESY I FORMY
a)deflacja-misy deflacyjnem ostance
b)korazja-grzyby skalne
c)akumulacja-pustynie wydmy
d)erozja wietrzna-pustynie
RODZAJE BIEGOW RZEKI PROCESY I FORMY
a)bieg gorny-erozja wglebna i wsteczna-dolina V ksztaltna wodospady
b)bieg srodkowy-erozja i akumulacja-starorzecze
c)bieg dolny-akumulacja i erozja ujscie deltowate i lejkowate
KRASOWIENIE-proces rozpuszczania skal wapiennych w wyniku czego powstaja rozne formy
FORMY KRASU POWIERZCHNIOWEGO
-lejki krasowe- okrągłe zagłebienia terenu powstałe przez rozp.skał lub zapadaniu sie podziemnych komór.
-ostaniec - izolowane, często skaliste wzniesienie, będące pozostałością pokrywy skalnej zniszczonej juz całkowicie przez erozje lub inne procesy niszczące
-polja-kotliny powstale w wyniku długotrwałych i intensywnych procesow krasowych
-uwaly-polaczenie się wielu lejkow krasowych które powoduja rozlegle zagłębienia
-zlobki krasowe-powstaja na skutek wymywania bruzdy alozonej zgodnie z linia splywu wody
FORMY KRASU PODZIEMNEGO
-wywierzysko - wypływ na obszarze krasowym podziemnego potoku, strumienia i rzeki na pow.ziemi
-ponor - otwór, szczelina lub korytarz wydrążone przez wode na obszarze krasowym gdzie wody pow.wpływają pod ziemie.
-stalaktyty-nacieki w kształcie sopli
-stalagmity-nacieki w kształcie slopkow stożków
-stalagnat-zrosniecie stalaktytu ze stalagmitem
RZEZBA MLODOGLACJALNA
-nierowny teren(pofaldowany)
-duzo jezior
-brzegi dolin są strome
RZEZBA STAROGLACJALNA
-teren bardziej równinny
-malo jezior
-brzegi dolin są łagodne
FORMY EROZYJNE LODOWCA I LĄDOLODÓW
-morena czolowa i denna
FORMY AKUMULACYJNE LODOWCA I LĄDOLODÓW
-mutony(brance i branie lby)
-rysy
FORMY EROZYJNE WOD LODOWCOWYCH I POLODOWCOWYCH
-rynna polodowcowa
-pradolina
FORMY AKUMULACYJNE WOD POLODOWCOWYCH
-ozy
-kemy
-sandry równiny sandrowe
FIORDY-glebokie doliny w których plyna rzeki

RZEŻBIOTWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ FAL I PRĄDÓW MORSKICH
abrazja - niszczenie brzegów morskich przez prądy i fale morskie, za pomocą niesionych okróchów skalnych (nisza abrazyjna)
klif - urwisko nadbrzeżne
plaza - płaski, piaszczysty lub żwirowy pas wybrzeza, kształtowany przez fale
narastajace (wynurzenie dna) i cofające się(zanuzenie wybrzezy)
mierzeja -piaszczysty wał zamykajacy całkowicie lub częsciowo zatokę i zamieniający ją w zalew (mała amplituda pływów, nagomadzenie materiału) zatoka gdanska
laguna - płytki przybrzezny naturalny zbiornik wody połączony z morzem wąskim kanałem opdływowym, a oddzielony od orza barierą w postaci lida.
lido - piaszczysta ławica przybrzeżna utworzona z piasku przez prąd przybrzezny i wynurzony z morza w wyniku jego obniżenia
RODZAJE WYBRZEŻY KLIFOWYCH
*riasowe - tworzy sie w wyniku zalania przez morze dolin rzecznych na obszarze starych gór
* dalmatyńskie - zatopienie gór fałdowych w taki spos. ze ponad poziom morza wystaja ich najwyzsze partie (Dalmacja m Adriatyckie)
*fiordy - zatopione przez morze dolne fragmenty dolin lodowcowych, długa kręta zatoka wczesniej dolina polodowcowa (Norwegia, Islandia)
WYBRZEŻE KLIFOWE-jts wysokie (klif platforma abrazyjna platforma akumulacyjna)
RODZAJE WYBRZEŻY NISKICH
-lagunowe
-wyrownane
-mierzejowo zalewowe