Notatki i ściągi z prawa karnego

Prawo karne
1. Co to jest prawo karne?
PK jest zespołem norm określających odpowiedzialność za przestępstwa tj. czyny społecznie szkodliwe, zabronione przez ustawę pod groźbą kary kryminalnej. Cechy charakterystyczne PK: wkracza we wszystkie dziedziny życia, gdzie mamy do czynienia z zamachami na prawa człowieka lub dobra społeczne, które wymagają reakcji karnej,
Jest zespołem norm powinnościowych- zakazów i nakazów, których przekroczenie jest zagrożone sankcją karną,
pełni w stosunku do różnych dziedzin prawa funkcje subsydiarną- pomocniczą,
chroni najważniejsze dobra społeczne i jednostkowe niezależnie od tego czy ich ochrona wynika z innych przepisów czy też wprost z prawa karnego, zawiera normy sankcjonowane i sankcjonujące.
2. Wskaż na funkcje jakie powinno spełniać prawo karne.
Funkcja ochronna- chroni stosunki społeczne i dobra podmiotów tych stosunków przed zamachami przestępnymi,
Funkcja afirmacyjno-motywacyjna- ustanawiając nakazy i zakazy PK określa podstawowe standardy postępowania w społeczeństwie.
Funkcja gwarancyjna-wyraża się ona w postulatach, aby zakres czynów zabronionych był dla obywatela jasny i aby sądy mogły stosować tylko takie kary, jakie zostały określone w ustawie,
Funkcja prewencyjno-wychowawcza- prawo nie ogranicza się do represjonowania sprawców czynów zabronionych ale celem kary i innych środków karnych jest zapobiegawcze i wychowawcze oddziaływanie na sprawcę a także na ogół społeczeństwa,
Funkcja sprawiedliwościowa(sprawiedliwościowa)- PK powinno zaspokajać społeczne poczucie sprawiedliwości
Funkcja kompensacyjna-prawo to powinno uwzględniać obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu przestępstwem.
3. Co to jest prawo karne materialne, procesowe, i wykonawcze?
PK materialne- zespół norm prawnych które określają czyny społecznie szkodliwe, zwane przestępstwami, ustanawiają zasady odpowiedzialności za te czyny oraz kary i inne środki karne, zabezpieczające stosowane wobec ich sprawców.
Procesowe PK- zespół norm prawnych regulujących postępowanie w sprawach o przestępstwa, zmierzające do realizacji norm prawa materialnego. Prawo to określa naczelne zasady oraz warunki dopuszczalności postępowania karnego, uprawnienia jego uczestników, stadia procesu, rodzaje rozstrzygnięć (wyroki, postanowienia)oraz środki ich kontroli (apelacja, zażalenie, kasacja).
Prawo karne wykonawcze jest zespołem norm prawnych regulujących wykonywanie kar, środków karnych i zabezpieczających orzekanych w postępowaniu karnym na podstawie norm PK materialnego. Częścią jego jest prawo penitencjarne które normuje celowe wykonywanie kary pozbawienia wolności, zmierzające do resocjalizacji sprawcy.
Kodyfikacja karna – 19.04.1969, obecnie obowiązująca- 6.06.1997
4. Co to jest prawo wykroczeń? Jaki jest jego stosunek do prawa karnego?
PK w sensie ścisłym dotyczy przestępstw i postępowania karnego w sprawach o przestępstwa. Jego uzupełnieniem jest prawo wykroczeń unormowane w kodeksie wykroczeń z 1971 r. Kodyfikacja ta obejmuje odpowiedzialność za wykroczenia, czyli czyny karalne o mniejszej społecznej szkodliwości, których w prawie polskim nie zalicza się do przestępstw. Obecnie postępowania w sprawach o wykroczenia należą do właściwości sądów rejonowych (grodzkich) i jest regulowane kodeksem z 2001 r. o postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Tradycyjny podział na prawo karne sadowe i pozasądowe stracił aktualność a prawo wykroczeń należy uznać za gałąź szeroko pojętego prawa karnego.
5. Co to są szczególne dziedziny PK?
PK skarbowe-dotyczy spraw związanych z naruszeniem finansowych interesów Skarbu Państwa lub organów samorządu terytorialnego. Prawo to normuje odpowiedzialność za przestępstwa i wykroczenia skarbowe(podatkowe, celne, dewizowe) a także postanowienia w tych sprawach.
Prawo karne wojskowe – jest dziedzina szczególną, ogranicza do żołnierzy krąg osób mogących ponosić odpowiedzialność na podstawie przepisów tego prawa.
6. Źródła prawa karnego.
Akt rangi ustawowej- ustawa uchwalona przez Sejm. Akty prawne niższego rzędu- rozporządzenia, nie są źródłem PK w sensie stanowienia zakazów i kar za ich łamanie. W okresie międzywojennym Konstytucja z 1921 upoważniała Prezydenta RP do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy i tak kodeks karny z 1932 i kodeks postępowania karnego z 1928 były wydane w takiej formie. Źródłem polskiego PK nie jest orzecznictwo sądowe, które pełni wiodącą role w zakresie wykładni obowiązującego prawa, a nie jego stanowienia.