Polityka zagraniczna trzech Bolesławów .

Od X wieku w Polsce zaczęła kształtować się średniowieczna monarchia patrymonialna, w której rządził jeden władca. Władzę tę sprawowała dynastia Piastów. Lata 992-1138 to okres

Panowania trzech Bolesławów. W mojej pracy chciałabym opisać politykę zagraniczną Bolesława Chrobrego ,dla którego lata panowania to 992-1025, Bolesława Śmiałego ,który rządził w latach 1058-1079 oraz Bolesława Krzywoustego, któremu przypisuje się 1102-1138. Wszyscy trzej panowali na terytorium Polski. Każdy z nich próbował powiększyć granice państwa, czasem za wszelką cenę...

Jaką politykę zewnętrzną prowadzili? Jakie znaczenie dla Polski miały podjęte decyzje władców? Jakie były sukcesy i porażki prowadzonej przez nich polityki? Czy należeli do najwybitniejszych polskich władców? Postaram się odpowiedzieć na te pytania w dalszej części pracy przyjmując układ problemowo-chronologiczny.

Bolesław Chrobry był w drugim w historii władcą chrześcijańskiej Polski. Był kontynuatorem procesarskiej polityki ojca- Mieszka I. Potrzebne mu były serdeczne stosunki z cesarzem by w przyszłości uniezależnić od niego Polskę. Na początku panowania nawiązał kontakty ze Szwecją, Wikingowie wzmocnili jego wojska, z którymi wyprawił się przeciw Wieletom najeżdżającym na tereny polskie i saskie. B. Chrobry tak jak i ojciec miał niechęć do Czechów i gdy czeski książę wygnał biskupa Wojciecha, polski władca „przygarnął” biskupa do kraju. Było to bardzo dobre posunięcie ,gdyż pomoc dla biskupa została pozytywnie odebrana przez cesarza. W 997 B.Chrobry wysłał biskupa Wojciecha na Ziemie Pruskie z misją chrystianizacyjną, która zakończyła się tragiczną śmiercią biskupa.

Bolesław zręcznie wykorzystał sytuację, wykupił jego zwłoki i pochował je z Gnieźnie, tym samym polepszył swój wizerunek w oczach papieża Sylwestra II. Biskup Wojciech został kanonizowany w 999 roku. Relikwie świętego były jednym z warunków do powstania arcybiskupstwa, którego utworzenie było celem Bolesława Chrobrego, ponieważ oznaczałoby to całkowite uniezależnienie Kościoła polskiego od Kościoła niemieckiego.

W 999 papież wydał bulle na mocy której w 1000 roku na Zjeździe Gnieźnieńskim zostało utworzone I polskie arcybiskupstwo z arcybiskupem Gaudentym na czele. Na zjeździe polski władca poparł uniwersalistyczne idee cesarza i tym sposobem stał się cennym sojusznikiem dla cesarza Ottona III, który zwolnił go z płacenia trybutu i Bolesław Chrobry stał się patrycjuszem rzymskim. Bolesław chciał poszerzać swoje terytorium, wykorzystał sytuację wewnętrzną po śmierci Ottona III i „zagarnął” Łużyce i Miśnię. Wmieszał się w spory o czeski tron i w 1003 roku objął tam władzę. Jednak nie zdołał jej długo utrzymać, gdyż cesarz Henryk II kazał uznać Bolesławowi swoją zwierzchność nad Czechami, co oznaczałoby utratę kontroli nad zdobytymi obszarami, jednak odmowa cesarzowi oznaczałaby wypowiedzenie mu wojny.

Polski władca wybrał drugie rozwiązanie, które zakończyło się niepowodzeniem, Czesi poparli Henryka II i w 1004 roku Bolesław został wypędzony z Pragi. Nie przypuszczał iż, Henryk II nie poprzestanie nad Czechami. Lata 1004-1008 to okres licznych działań zaczepnych z obu stron. W 1007 cesarz przeprawił się przez Odrę, dotarł aż do Poznania. Bolesław Chrobry poniósł kolejne konsekwencje swej decyzji i musiał zgodzić się na pokój na mocy którego utracił ostanie nabytki.

Ambicje Bolesława nie pozwoliły na poprzestanie na tym co się stało i w 1013 roku w Meresburgu odzyskał Łużyce i Miśnię, ziemie te zostały uznane za prawowite zdobycze Chrobrego i stały się lennami niemieckimi. W Meresburgu doszło również do porozumienia z Henrykiem II, w którym to Chrobry miał wesprzeć militarnie niemiecka wyprawę przeciw Włochom w zamian za pomoc cesarza w wyprawie na Ruś. Jednak Bolesław nie wywiązał się z umowy, czego skutkiem był nowy konflikt z cesarzem.

W 1018 roku w Budziszynie zawarto pokój między cesarzem a polskim władcą, który oznaczał zwycięstwo nad Henrykiem II , Bolesław wzbogacił państwo o Łużyce, Milsko i Morawy.

Wojny z Niemcami znacznie nadszarpnęły skarbiec Chrobrego, dlatego też postanowił zdobyć łupy i niewolników na Rusi Kijowskiej, gdzie toczyła się wojna domowa o tron między synami zmarłego ks. Włodzimierza Wielkiego. Pretekstem do ataku stała się pomoc dla Świętopełka- swojego zięcia. Chrobry zajął Kijów, osadził Świętopełka na tronie, po drodze zgarnął Grody Czerwieńskie i z bogatymi łupami powrócił do kraju.

Po śmierci Henryka II i zmianie papieża w 1024 roku koronował się na króla Polski w 1025 roku. Koronacja miała ogromne znaczenie na arenie między narodowej, podkreślała jedność państwa, była symbolem zakończenia procesu tworzenia państwa polskiego, podkreślała suwerenność państwa, o którą król Bolesław Chrobry walczył przez 33 lata. Wkrótce po koronacji 17 czerwca 1025 roku zmarł. Przyłączył do Polski Śląsk, Małopolskę, Milsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie.

33 lata po śmierci Bolesława Chrobrego, panowanie przejął Bolesław Śmiały. W ciągu tych 33 lat Polska zdołała utracić ziemie zdobyte przez Bolesława Chrobrego. W 1058 roku na początku panowania B. Śmiały władał Małopolską, Wielkopolską, Śląskiem, Mazowszem, Pomorzem Nadwiślańskim. Przejął kierunek polityki antycesarskiej. Śmiało ingerował w sprawy wewnętrzne innych państw osadzając na ich tronach swoim kandydatów. Zjednał sobie przychylność Węgier, gdzie popierał antyniemiecką dynastię Arpadów i Rusi.

W zaistniałym konflikcie z Henrykiem IV poparł obóz papieski. Dzięki temu zyskał sojuszników takich jak: Anglia, Francja, Hiszpania, Węgry. Wystąpił przeciw Henrykowi IV, zaprzestał płacenia trybutu Czechom za Śląsk i w 1072 roku wdał się z nimi w wojnę. Zyskał sobie bardzo duże poparcie ze strony papieża Grzegorza VII, który w 1076 roku wydał zgodę na koronację Bolesława Śmiałego. Przeciw Bolesławowi Szczodremu wystąpiła opozycja antykrólewska, przez co Bolesław skazał na śmierć biskupa Stanisława, który prawdopodobnie należał do opozycji, czego wynikiem był bunt i król z żoną i dziećmi musiał uciekać na Węgry w 1079 roku. W 1081 został zamordowany.

Następnym Bolesławem w historii Polski był bratanek Bolesława Śmiałego – Bolesław Krzywousty. Rządy objął w 1102 roku po śmierci Władysława Hermana , pokonał swojego brata- Zbigniewa w walce o tron w 1107 roku. Zbigniew musiał uciekać z kraju i zwrócił się o pomoc do niemieckiego cesarza Henryka V. W 1109 ruszyła wyprawa niemiecka zakończona fiaskiem. B. Krzywousty nie pozwolił mieszać się cesarzowi w wewnętrzne sprawy Polski. Następnie władca ożenił się ze Zbysławą- córką Świętopełka II- ks. Rusi Kijowskiej. Zawarł sojusz z królem Węgier – Kolomanem. Pozwolił Zbigniewowi powrócić do kraju lecz niedługo później go zabił. Chcąc uniknąć losu swego wuja, udał się na pielgrzymkę, obdarował Kościół licznymi darowiznami. Po unormowaniu problemów wewnętrznych związanych z zamordowaniem Zbigniewa ,władca podjął próbę poszerzenia granic państwa.

Jednym z jego głównych celów polityki zagranicznej było odzyskanie Pomorza.

Od 1107 roku na pograniczu Polski i Pomorza toczyły się ciężkie walki.

W 1119 roku pokonał książąt pomorskich, włączył w obręb państwa Pomorze Gdańskie, a w 1124 zhołdował Warcisławowi I, zależnemu od Polski i zobowiązał go do płacenia trybutu i zmusił do wyrażenia zgody na chrystianizację swego kraju. Bolesław Krzywousty popierał papiestwo, zyskując tym samy wielu sojuszników w ówczesnej Europie. Jednak poparł nie tego papieża co powinien- Celestyna II, który został wypędzony Innocentego II. W wyniku tego od 1133 biskupstwa polskie znów zaczęły podlegać arcybiskupstwu magdeburskiemu a nie bezpośrednio Rzymowi. W latach 1131- 1137 wdał się w sprawę sukcesji po Stefanie II Węgierskim i po raz kolejny poparł nie tego co powinien- Borysa (syna Kolomana). Jego przeciwnikiem był Bella II Ślepy, który uzyskał poparcie Czech i cesarza Lotara III .W 1135 na zjeździe w Meresburgu, cesarz Lotar III zmusił polskiego władcę do jego poparcia , Bolesław Krzywousty musiał złożyć Lotarowi III hołd z Pomorza by Kościół polski odzyskał niezależność. Bolesław Krzywousty zmarł w 1138 roku pozostawiając po sobie testament. Chciał zapobiec bratobójczym walkom i ustanowił dwie zasady: senioratu i władzy zwierzchniej. Podzielił Polskę na dzielnice między synów. Jednak już w 1141 roku doszło do konfliktu, którego skutkiem było rozbicie dzielnicowe na prawie 200 lat.

Analizując politykę wszystkich trzech Bolesławów można dojść do wniosku iż każdy władca miał swoje wzloty i upadki, ale w efekcie końcowym dochodziło do kryzysu.

Panowanie Bolesława Chrobrego można ocenić na bardzo korzystne dla Polski ze względy na sukcesy na arenie międzynarodowej. Prowadził bardzo inteligentną i sprytną politykę. Umiejętnie wykorzystywał sytuację panującą w krajach ościennych poszerzając krąg swoich wpływów. Powiększył terytorium Polski o Śląsk, Małopolskę, Milsko,Łużyce oraz odzyskał Grody Czerwieńskie

Panowanie Bolesława Śmiałego zapowiadające się bardzo obiecująco ,zakończyło się jego klęską. Mimo to jego śmiała polityka wzmocniła pozycję Polski wśród innych państw. Odzyskał koronę i nie pozwolił władcy niemieckiemu na odebranie suwerenności Polski.

Rządy kolejnego z Bolesławów - Bolesława Krzywoustego także były korzystne dla Polski.

Dążył on do zachowania suwerenności państwa i prowadził intensywną politykę ekspansji terytorialnej. W dobrej wierze podzielił państwo między synów czego późniejszym skutkiem było rozbicie dzielnicowe.

Dokonując oceny polityki zewnętrznej prowadzonej przez trzech Bolesławów, zgadzam się z opinią prof. Jerzego Wyrozumialskiego, który pozytywnie ocenił rządy Bolesławów.

Pomimo że, ich rządy kończyły się kryzysem dla Polski to każdy z Bolesławów próbował poszerzyć granice państwa,umocnić pozycję Polski na arenie międzynarodowej, utrzymać suwerenność, niezależność od Kościoła w Niemczech.Każdy z nich chciał zrobić coś dobrego dla Polski. Moim zdaniem należą do jednych z najwybitniejszych polskich władców i nie mam zarzutów do prowadzonej przez nich polityki zewnętrznej.