Obraz wsi w czasach renesansu i współcześnie.

Wieś jest to jednostka osadnicza o zwartej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych. Współcześnie wieś nadal słynie z rolnictwa i miejsc w których przyjeżdżamy by wypocząć nabrać sił i motywacji do pracy w zatłoczonym mieście. Ludzi mieszkających w miejscowościach oddalonych od miasta byli źle wykształceni ale dobrze przystosowani do ciężkiej pracy na roli. Chłopi od średniowiecza byli najbiedniejsi, pracowali ciężko, a to co zarobili niekiedy nie starczyło na wyżywienie całej rodziny. Wieś renesansowa była bardzo podobna do obecnej, wtedy również budowano dom przy domu i utrzymywano dobre stosunki z sąsiadami, dzięki czemu rolnik zawsze mógł liczyć na pomoc dobrego sąsiada.

W wielu wsiach centrum stanowił kościół wszystkie zagrody były skupione wokół niego. Ludzie wspólnie dbali o jego wygląd i tam ustalali decyzje o swojej przyszłości. Dla wielu chłopów nie starczało ziemi w rodzimej wsi dlatego też wyruszali w poszukiwaniu nowego domu. W jednych wsiach był nadmiar ludzi a w drugich brakowało rąk do pracy.

Rolnictwo w średniowieczu nie rozwijało się jednakowo, najlepszymi terenami rolniczymi były tereny Francji i Hiszpanii. W renesansie występował proces urbanizacji, czyli zjawisko zwiększania się znaczenia miast, wyrażające się wzrostem ich liczby, i powiększaniem terytorialnym. Mieszkańcy wsi zaczynali emigrować do miasta w poszukiwaniu lepszego życia, często znajdując tam zatrudnienie w przemyśle.

W renesansie możemy doszukać się dwóch ujęć tematyki wiejskiej. Pierwsze z nich to ujęcie pochwalające życie na wsi jako spokojne i zgodne z naturą. Przedstawicielem tego nurtu jest Jan Kochanowski. Poświęca on temu tematowi obszerny utwór pt.: "Pieśń świętojańska o Sobótce". Pieśni te rysują sielankowy obraz wsi, czyli prezentują wizję wyidealizowaną, eksponują zalety i wartości, nie wspominają o 'ciemnych stronach' zagadnienia. Kochanowski również wiejskiej sielance poświęca takie fraszki jak: "Na dom w Czarnolesie" i "Na lipę". Drugi utwór jest bardziej realistyczne i ukazuje panujące na wsi konflikty społeczne, niesprawiedliwość, oszukiwanie i wykorzystywanie chłopów. I tu także przykładem może być utwory Mikołaja Reja. Pochwała wsi jest w polskiej literaturze jest starym motywem, związanym z polskością, z wizją lipy czarnoleskiej, dworu szlacheckiego i dostatku. Obraz mniej sielski wcale nie jest rzadki. Właściwie od początku literatura układa się w dwa równolegle nurty – idealizujący i realistyczny. Idealizowanie wsi wzięło się z twórczości poetów renesansowych, wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się często tłem dla prezentowania zachowań i postaw ludzkich. Wieś pod wieloma względami jest piękna, renesansowi poeci umieli to wykorzystać tworząc z niej utopie, do której może przybyć każdy, kto chce odpocząć i nabrać sił do dalszej pracy.

Współcześnie wieś niczym nie przypomina dawnej wsi, która teraz szybko się rozwija. Od czasu renesansu wizerunek wsi ulegał różnym przemianom, ale zawsze stanowił tło naszej literatury. Począwszy od twórczości staropolskiej, poprzez romantyczną ludowość, pozytywistyczne wołanie o reformy, wieś była przedmiotem zachwytu, rozważań, była natchnieniem dla pisarzy. W literaturze pojawiają się tradycje i obrzędy ludowe, obyczaje, folklor, rola pejzażu, a także życie blisko natury. Dzisiaj obraz wsi kojarzy się z zacofaniem i rolnictwem w przeciwieństwie do pisarzy, którzy nadal znajdują w niej natchnienie dla swoich utworów.

Utwory idealizujące wieś pokazują ją widzianą raczej oczami szlachcica, niż chłopa, który wylewał pot na pańskim polu Zarówno „Żywot człowieka poczciwego” Reja, jak i „Pieśń świętojańska o sobótce” Kochanowskiego pokazują ją jako miejsce bezpieczne, spokojne. Ludzie żyją tam szczęśliwie, pomagając sobie wzajemnie i zachowując wartości moralne. Ważne są również bliskość przyrody i dostatek, jaki jest cechą wsi. W pochwale wsi u Kochanowskiego zauważyć można nawiązania do tradycji antycznej sielanki, wykorzystuje poeta typowo literacki motyw obecny w większości utworów powstających w odrodzeniu.