Renesans

ALBRECHT NIEDŹWIEDŻ- założyciel Monarchii Brandenburskiej
BATU CHAN- wnuk Temucina, podbił Ruś 1237-40
CHAN- wódz mongolski
CZINGIS CHAN-wielki chan, był nim Temuchin
DO ZJEDNOCZENIA POL DĄŻYLI: panowie feudalni, kupcy, mieszczanie, rzemieślnicy, książęta
FILIP IV PIĘKNY- 1285-1314
król Francji , za jego panowania przypadają początki parlamentaryzmu, łamał prawo (wyrób fałszywych monet)
HENRYK III- 1154-89 król Anglii
HENRYK III- 1216-72 próbował nałożyć podatki na baronów
HENRYK KIETLICZ- 1199-1291 arcybiskup gnieźnieński, jemu przypisywane są zmiany doprowadzające do uniezależnienia Kościoła w Pol od władzy świeckiej
IMMUNITET ekonomiczny (zwalniał dobra możnych z ciężarów prawa książęcego) immunitet sądowniczy (wyłączał ludność danych posiadłości spod jurysdykcji władzy)
JAN BEZ ZIEMI-1199-1216 następca Lwie Serce, obciążył kler podatkami, ostatecznie uznał się lennikiem papiestwa oraz zobowiązał do płacenia rocznej daniny stolicy Apostolskiej
JOHN WIKLEF- krytykował sytuację w kościele katolickim
KOLONIZACJA NA PRAWIE NIEMIECKIM nowy układ topograficzny wsi
ZASADŹCA (stawał się wójtem lub burmistrzem)+OSIEDLEŃCY=samorząd
KONCYLIARYŚCI- osoby uznające sobór za najwyższą władzę w kościele
KRZYŻACY POSIADALI ZIEMIE POL TJ:
Z. Hełmińska
Z. Dobrzyńska
Kujawy
Pomorze
MONARCHIA STANOWA- forma rządów, w której władca, choć suweren, wyzbywszy się części swoich uprawnień musi ważne decyzje uzależniać od woli stanów wyrażonej czy to na zjazdach, czy zgromadzeniach stanowych
OŚRODKI ZJEDNOCZENIOWE: Śląsk, małopolska, wielkopolska, Pomorze
PRAWO POLSKIE:
WOLONIZNA- praktyka która opiewała do zwalniania chłopa przez 2 lata z niepłacenia podatków by chłop miał czas się ustatkować
PRAWO WOLNYCH GOŚCI-prawo do tworzenia własnych urzędów; król nie miesza się w sprawy mniejszości narodowych
REICHSTAG- sejm Rzeszy
RYSZARD LWIE SERCE- 1189-1199 król Anglii, następca Henryka II
SCHIZMA ZACHODNIA- największy rozłam w średnio. Kościele rzymskokatolickim. Zapoczątkowany po niewoli awiniońskiej papieży, polegał na jednoczesnym wyborze dwóch, później trzech papieży. Rozwiązanie problemy podjął sobór w Konstancji (1414-18) wybrany na nim Marcin V nadal miał konkurenta. Ostatecznie w 1449 ostatni antypapież zrezygnował z tronu po zakończeniu soboru w Bazylei.
SKUTKI ROZBICIA DZIELNICOWEGO: spadek autorytetu na arenie międzynarodowej, utrata ziem (z.lubelskiej), sprowadzenie krzyżaków, wzrost interesów możnowładców
TEMUCHIN-chan, zjednoczył plemiona mongolskie, podbił Chiny oraz śr Azję
TOMASZ BECKETEN- kanclerz Anglii, arcybiskup Canterbury
WAT TYLER- przywódca buntowników ang
ZASADA SUWERENNOŚCI MONARCHI- nikt nie miał prawa umniejszać władzy króla
ZŁOTA BULLA- dokument regulujący prawo wyboru króla (papież nie miał prawa w współdecydowaniu o wyborze cesarza)
ZŁOTA ORDA- państwo założone przez Batu-chana w XIIw , później nastąpił rozpad na chanaty (np. krymski)
ŻAKIERIA- powstanie chłopów we Francji

1177-Mieszko Stary wypędzony z Pol
1180-zjazd w Łęczycy=władza zwierzchnia w rękach Kazimierza sprawiedliwego
1202-założenie Zakonu Rycerskiego Kawalerii Mieczowych
1215-Jan bez Ziemi wydaje Wielka Kartę Swobód, Swobód której określa zakres władzy królewskiej
1223-Mongołowie nad rzeką Kałką pokonali wojska ruskie
1226- K. Mazowiecki zawiera umowę z mistrzem zakonu (Hermana von Sarzy) zgodnie z którą krzyżacy mieli podbić i schrystianizować Prusy
1227-śmierć Temuczina
1227-próba zjednoczenia państwa w Gąsowie przez Henryka Brodatego oraz Henryka Pobożnego
1230-1283-podboje krzyżaków na ziemiach pruskich
1237-1240-Mongołowie pokonują Ruś
1237-krzyżacy łączą się z zakonem kawalerów mieczowych
1241-bitwa pod Lesnicą Pol na czele z Henrykiem Pobożnym pokonana przez Tatarów= spustoszenie Śląska
1241-atak Tatarów na Pol
1253- atak Tatarów na Pol
1278- atak Tatarów na Pol
1257-Nowa Monarchia utworzona ze zdobytych ziem prze monarchię brandenburską
1265-początek ang parlamentu
1273- władcą Niemiec zostaje Rudolf z Habsburga
1295-koronacja Przemysława II na króla Pol
XIVw- podział na Izbę Lordów (baronowie, dostojnicy królewscy) królewscy Izbę Gmin (mieszczanie rycerstwo)
1300-koronacja Wacława II na króla (podlegały mu Wilekopol Małopol, z.sieradzko-łęczycka, pomorze gdańskie)
1302- 1wsze obrady w Notre-Dame w Paryżu, Sany Generalne=Parlament (przedstawiciele 3 stanów: duchowieństwa, rycerstwa, mieszczaństwa)
1305-wybuch antyczeskiego powstania rycerskiego, które wsparło starania o tron W. Łokietka
1308-krzyżacy zaatakowali Pol
1309-krzyżacy zagarnęli Pomorze Gdańskie
1309-Malbork siedzibą krzyżaków
1314- Małopol i Wielkopol głownym fundamentem odtworzenia państwa Pol, następnie przyłączono Śląsk, Pomorze, Mazowsze
1320-koronacja Łokietka= koniec rozbicia dzielnicowego
1325- sojusz Pol-Litewski
1329-1332- bitwy Pol-krzyżackie
1331- bitwa pod Płowcami
1333-śmierć Łokietka, kraj pogrążony w biedzie
1333- koronacja K. Wielkiego
1335- I zjazd w Wyszyehradzie Jan Luksemburczyk zrzekł się praw do Pol korony za odszkodowanie pieniężne
1337-1453-wojna stulecia ang-fran
1339-II zjazd w Wyszyehradzie K. Wielki zrzekł się Śląska dla dobra pozostałych ziem Pol
1339-układ o sukcesji
1340-1366-wyprawy Pol na Ruś Halicką i włączenie jej do pol
1343- pokój w Kaliszu Pol-krzyżacki; Pol odzyskała Kujawy i Z. Dobrzyńską, pozostałe ziemie otrzymali krzyżacy jako jałmużnę
1346-bitwa pod Crecy ang-fran, ang wygrała
1348-1350-europejska epidemia dżumy
1356-Karol IV wydaje ZŁOTĄ BULLĘ
1364-akademia krakowska
1370-śmierć K. Wielkiego
1347-przywilej koszycki dla rycerstwa (zwalniał szlachtę z budowania twierdz na własny koszt, ulga podatkowa, rycerze nie muszą brać udziału w pospolitym ruszeniu poza granicami kraju
1382-śmierć Ludwika
1381-przywilej dla całego rycerstwa= zachowanie monarchi stanowej
1384-koronacja Jadwigi= koniec Unii Pol-węgierskiej
1385-ugoda w Krewie
1414-1418-sobór w Konstansji
1415- Ang zdobywa Paryż
1415- Hus spalony na stosie za herezje